به گزارش خبرنگار مهر، سید حامد قنادپور، عضو هیئت علمی دانشگاه تهران و فعال حوزه فناوری اطلاعات، در نشست تخصصی «بازارآفرینی نظام بانکی در عصر پول هوشمند» با تأکید بر اینکه برای بازآفرینی ساختارها نیازمند تغییر پارادایمها در سطحی بالاتر هستیم، به تشریح چالشهای حکمرانی در اکوسیستم مالی کشور پرداخت.
گرتهبرداری ناقص از اکوسیستمهای جهانی
وی با اشاره به وجود اکوسیستمهای متنوع پولی و بانکی در جهان اظهار کرد: در سطح جهانی چهار مدل اصلی قابل شناسایی است؛ اکوسیستم بانکی-اقتصادی چین، مدل اتحادیه اروپا، مدل ایالات متحده آمریکا و اکوسیستم خاص منطقه ما.
قنادپور افزود: مشکل اصلی ما در ایران این است که بدون یکپارچهسازی، از اکوسیستمهای مختلف «گرتهبرداری» میکنیم. بخشی از اکوسیستم ما شبیه به چین است، بخشی دیگر شبیه به اتحادیه اروپا و عمدتاً برداشتی از تجربیات سایر کشورهاست، اما به «تطبیقپذیری» این مدلها با اقتصاد بومی توجه نشده است.
این استاد دانشگاه با ذکر یک مثال عینی تصریح کرد: به عنوان نمونه در حوزه «نئوبانکها»، نگاه و مدل ما بیشتر گرتهبرداری شده از اکوسیستم اروپایی است؛ در حالی که فرهنگ، رفتار مالی مردم و شرایط اقتصادی ما شباهت بسیار بیشتری به اکوسیستم چینی دارد. این عدم تطابق باعث میشود یکپارچگی رخ ندهد و اکوسیستم دچار اختلال شود.
گذر از «تصمیمگیری» به «طراحی سیستم»
عضو هیئت علمی دانشگاه تهران با تأیید این گزاره که «چالش اصلی کشور فناوری نیست، بلکه حکمرانی است»، بیان کرد: اگرچه فناوری ابزار پیادهسازی حکمرانی است، اما نکته کلیدی اینجاست که خودِ ذهنیت حکمرانی باید دیجیتال و فناورانه باشد. با ذهنیت سنتی نمیتوان فناوری را به درستی به خدمت گرفت.
وی تاکید کرد: امروز سیاستگذاری پولی دیگر فقط یک فرآیند «تصمیمگیری» و صدور ابلاغیه نیست، بلکه نیازمند «طراحی سیستم» است. حکمرانی مدرن باید از جنس طراحی سیستم باشد که در آن «همآفرینی» (Co-creation) شکل بگیرد؛ یعنی بانک مرکزی، فینتکها، بانکها و ارائهدهندگان خدمات مالی همگی در طراحی این سیستم مشارکت داشته باشند.
لزوم سیاستگذاری بلادرنگ و مبتنی بر API
قنادپور در بخش دیگری از سخنان خود، فناوری را نه یک ابزار اجرایی صرف، بلکه جزئی از ذات سیاست پولی دانست و گفت: ما نیازمند سیاستگذاری API هستیم. سیاستهای پولی باید بتوانند از طریق API به صورت سیستمی به فینتکها و فعالان فناوری منتقل شوند.
وی هشدار داد: نمیشود آئیننامهای بنویسیم و تا زمان تصویب آن، فناوری چندین گام جلوتر رفته باشد. ما باید از «سیاستگذاری پسنگر» به سمت «سیاستگذاری بلادرنگ» (Real-time) حرکت کنیم تا رگولاتوری همگام با سرعت تحولات فناوری پیش برود.
نیاز به سندباکس برای تست «سیاستهای پولی»
این فعال حوزه فناوری اطلاعات در پایان به اهمیت دادهها و محیطهای آزمون اشاره کرد و پیشنهادی متفاوت ارائه داد: ما به محیطهای آزمون تنظیمگری (Regulatory Sandbox) نیاز مبرم داریم، اما نه فقط برای تست فناوریها. واقعیت این است که خودِ «سیاستهای پولی» نیز باید پیش از اجرا در مقیاس ملی، در این محیطهای سندباکس و در مقیاس کوچک تست و ارزیابی شوند تا خطاهای احتمالی آنها شناسایی شود.
