به گزارش همشهری آنلاین، رشد بی رویه قیمت دلار همه ساختار های اقتصاد را تحت تاثیر قرار داده و حتی این روز ها منجر به اعتراض اصناف شده است. در چنین شرایطی کارشناسان راه های گوناگونی را برای کنترل قیمت ارز ارایه می کنند. به زعم آنها استفاده از اوراق مالی، کنترل جریان ورود و خروج ارز ، هماهنگی بین دستگاه های اجرایی ، کاهش وابستگی به شبکه های واسطه ای و تنوع بخشی ارزی از جمله راهکار های کنترل قیمت دلار است
۱. شفافیت و نظارت: کلید گمشده
یکی از اصلیترین پیشنهادها، شفافسازی کامل فرآیندهای ارزی و نظارت دقیق بر مجاری ورود و خروج ارز است.
بهزاد خسروی، کارشناس اقتصادی می گوید: با شفافیت و نظارت کامل بر شرکتهایی که ارز میگیرند، میتوان بخش بزرگی از اختلالات ارزی را ترمیم کرد. اینکه چگونه کارت بازرگانی به راحتی افزایش پیدا میکند و چه گروههایی ذینفع هستند، باید شفاف شود.
او تأکید میکند که مشکل از جایی شروع میشود که کارت بازرگانی برای افراد بدون پشتوانه تجاری صادر میشود و ثبتسفارشهای چندبرابری ظرفیت واقعی ارزی کشور انجام میگیرد.
۲. هماهنگی بیندستگاهی؛ پایان فرمانهای متضاد
بسیاری از کارشناسان، ناهماهنگی دستگاهها را آتشبیار معرکه بازار ارز میدانند.
محمدرضا احمدی سنگر، نماینده مجلس می گوید: شرط موفقیت، هماهنگی بیشتر میان دستگاههای اجرایی و سیاستگذار پولی است تا ثبت سفارشها متناسب با ظرفیت واقعی منابع ارزی انجام گیرد و فشار غیرضروری بر بازار وارد نشود.
معصومه آقاپورعلیشاهی، مشاور رئیسجمهور هم معتقد است: یکی از الزامات مدیریت بازار ارز، هماهنگی و اتحاد سه قوه با بانک مرکزی است. سران قوا باید به بانک مرکزی کمک کنند تا مدیریت بازار به بهترین شکل انجام شود.
او حتی پیشنهاد تشکیل کمیته اضطرار اقتصادی با محوریت بانک مرکزی و سازمان برنامه را مطرح میکند تا تصمیمات سریع و بدون بروکراسی طولانی اتخاذ شود.
۳. کاهش وابستگی به شبکههای واسط و تنوعبخشی ارزی
حبس میلیاردها دلار در شبکههای تراستی (واسط) خارجی، یکی از ریشههای اصلی ضعف بانک مرکزی در عرضه است. راهکار، کاهش اتکا به این کانالهاست.
لطفعلی بخشی، اقتصاددان در این باره توضیح می دهد : کاهش چشمانداز ورود ارز، تقاضای نگهداری ارز را افزایش میدهد. باید مسیرهای بازگشت ارز تسهیل و تنوع بخشیده شود.
کارشناسان بر تسویه مستقیم با ارزهای ملی مانند یوآن با شرکای اصلی و توسعه مکانیزمهای مبادله پایاپای تأکید دارند تا قدرت شبکههای پرهزینه واسط شکسته شود.
۴. مدیریت انتظارات با ابزارهای مالی نوین
هدایت نقدینگی سرگردان از بازار نقدی ارز و طلا به سمت ابزارهای مالی رسمی، یکی از راهکارهای فوری برای کاهش فشار تقاضاست.
عبدالکریم هاشمی نخلابراهیمی، عضو کمیسیون برنامه مجلس پیشنهاد می دهد: اوراق مبتنی بر طلا و ارز میتواند بخش قابل توجهی از تقاضای سرمایهای را از بازار آزاد به سمت کانالهای رسمی هدایت کند. زمانی که امکان سرمایهگذاری مطمئن و رسمی فراهم شود، انگیزه خرید فیزیکی طلا و ارز کاهش مییابد.
۵. اصلاحات ساختاری: درمان ریشهای
کارشناسان به اتفاق معتقدند بدون اصلاحات اساسی، هر راهکار مقطعی اثر موقتی خواهد داشت.
علی سرزعیم، اقتصاددان و استاد دانشگاه می گوید: راهحل سخت اما ضروری، اصلاح قیمت انرژی، اصلاح سیاست ارزی و انجام اصلاحات بودجهای دردناک است. همچنین اصلاح نرخ بهره بانکی کلید مهار تورم است. سرکوب نرخ بهره عملاً مردم را به سمت بازارهای سفتهبازانه سوق داده است.
محمد کهندل، کارشناس اقتصادی هم معتقد است: اگر هدف، ثبات بلندمدت است، پیشنیاز آن مهار پایدار تورم است. تا زمانی که تورم بهعنوان یک متغیر مزمن حضور دارد، انتظار ثبات پایدار ارزی، انتظار واقعبینانهای نیست.
۶. تقویت تولید و صادرات غیرنفتی
در نهایت، تنها راه کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی و فشار بر بازار ارز، تقویت واقعی بخش مولد و صادرات غیرنفتی است.
معصومه آقاپورعلیشاهی در این باره می گوید: دولت میتواند با حمایت از بخش دانشبنیان، ارزآوری کشور را تقویت کند. ظرفیت ارزآوری این بخش با وجود ابعاد کوچک، بالاست.
جمعبندی: یک بسته راهکار فوری و بلندمدت
به نظر میرسد کنترل بازار ارز نیازمند یک پکیج هماهنگ است. یک اقدام فوری باید افزایش شفافیت، هماهنگی فوری بین دستگاهها، عرضه هوشمند اوراق ارزی و طلا برای جذب نقدینگی باشد. همچنین در میان مدت باید وابستگی به کانالهای واسط، تسهیل بازگشت ارز صادراتی، مدیریت واردات کاهش یابد.
در بلندمدت و به صورتو ساختاری نیز اصلاح نظام بودجهریزی، اصلاح قیمت حاملهای انرژی، استقلال و تقویت بانک مرکزی، و مبارزه جدی با تورم از جمله اقدامات ضروری است.
همانطور که علی سرزعیم هشدار میدهد: جنگیدن با قیمت ارز از همان ابتدا محکوم به شکست است. بنابراین باید به جای جنگ با قیمت، به اصلاح ساختارهای معیوب پرداخت.
