به گزارش خبرنگار مهر، محسن مهاجرنیا عصر سه شنبه در دویست و هشتاد و ششمین نشست و پانزدهمین دوره سلسله کرسیهای آزاداندیشی با عنوان «چالشهای نوپدید و الزامات مواجهه فعال در گام دوم انقلاب اسلامی» که به همت قرارگاه فرهنگی طلوع مهر، انجمن علمی قرآن و تحول علوم ایران و اندیشکده مطالعات انقلاب اسلامی طلوع مهر برگزار شد، به تشریح ابعاد جدید تهدیدها و الزامات راهبردی مواجهه با آنها پرداخت.
وی با اشاره به بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامی در خصوص ضرورت عبور از وضعیت انفعالی افزود: در شرایط کنونی، باقی ماندن در موضع دفاعی به معنای پذیرش ابتکار عمل دشمن است، در حالی که حرکت تهاجمی و فعال، طرف مقابل را ناگزیر به واکنش و دفاع میکند و ابتکار میدان را از او میگیرد.
رئیس اندیشکده مطالعات انقلاب اسلامی طلوع مهر با بیان اینکه الگوی مواجهه فعال در سالهای نخست پیروزی انقلاب اسلامی تجربه شده است، گفت: آنچه امروز اهمیت دارد، شناخت دقیق ویژگیها و ماهیت چالشهای نوپدید است و چالشهایی که متناسب با شرایط پیچیده سیاسی، اقتصادی و فرهنگی جهان معاصر طراحی شدهاند و هدف آنها تضعیف بنیادهای جمهوری اسلامی است.
مهاجرنبا در ادامه با تبیین ویژگیهای ماهوی این تهدیدها اظهار کرد: نخستین شاخصه چالشهای نوپدید، سرعت بسیار بالای وقوع آنهاست بهگونهای که فرصت مدیریت کلاسیک بحران را از تصمیمگیران سلب میکند و در چنین شرایطی، صرف واکنش دفاعی نمیتواند بازدارندگی پایدار ایجاد کند و پیشدستی و ابتکار عمل به یک ضرورت تبدیل میشود.
وی با اشاره به ترکیبی بودن تهدیدهای جدید افزود: برخلاف گذشته که مشکلات عمدتاً تکعاملی بودند، امروز مجموعهای از عوامل سیاسی، امنیتی، اقتصادی و فرهنگی به صورت همزمان عمل میکنند تا تمرکز و قدرت تحلیل را از جامعه و مدیران بگیرند.
این استاد حوزه و دانشگاه، هدف قرار گرفتن باورها و ارزشهای جامعه را از دیگر ویژگیهای اساسی این چالشها دانست و گفت: دشمن تلاش میکند با ایجاد تردید، تناقض و پارادوکس در افکار عمومی، محاسبات اجتماعی را دچار اختلال کند، مسئلهای که بهویژه در نسل جوان و در بستر فضای مجازی نمود بیشتری یافته است.
وی ادامه داد: چالشهای نوپدید از قدرت تخریب بالایی برخوردارند و میتوانند قواعد رایج بازی را برهم بزنند و اختلال در سازوکارهای نظارتی، تضعیف نظام امر به معروف و نهی از منکر و جابهجایی مراکز اثرگذاری اجتماعی، نمونههایی از پیامدهای این وضعیت است.
مهاجرنبا با اشاره به درهمتنیدگی ساختاری تهدیدها تصریح کرد: وقتی شبکهها و زیرساختها دچار اخلال میشوند، توان دفاعی و کنترلی نظام نیز کاهش مییابد، از سوی دیگر، منشأ این تهدیدها اغلب نامشخص است و مرزهای جغرافیایی و مفهومی در آنها معنا ندارد.
وی هدف قرار گرفتن هویت دینی، ملی و تاریخی جامعه را خطرناکترین وجه این چالشها دانست و افزود: تضعیف سرمایه اجتماعی میتواند مهمترین پشتوانه نظام را با آسیب جدی مواجه کند و همزمانی مشکلات اقتصادی، ناکارآمدیهای ادعایی سیاسی و آسیبهای اخلاقی، جامعه را در معرض وضعیت بحرانی و فرسایشی قرار میدهد.
رئیس اندیشکده مطالعات انقلاب اسلامی طلوع مهر با تأکید بر پیچیدگی تشخیص دوست و دشمن در این فضا گفت: ماهیت سیال و متغیر تهدیدها باعث میشود مرز میان تهدید و فرصت مخدوش شود و این ابهام، قدرت تصمیمگیری را کاهش میدهد.
وی افزود: دشمن در این نبرد ترکیبی از مسائل خرد بهعنوان کاتالیزور استفاده میکند و آنها را به بحرانهای کلان اجتماعی و امنیتی پیوند میزند؛ موضوعاتی نظیر گرانی یا مسائل فرهنگی بهانهای برای هدف قرار دادن کلیت نظام میشود.
مهاجرنبا در بخش دیگری از سخنان خود، انواع مواجهه با چالشها را در سه سطح تسلیم، دفاع و مواجهه فعال دستهبندی کرد و گفت: تجربه جمهوری اسلامی نشان داده است که هرگز مسیر تسلیم را نپذیرفته و در حوزه دفاعی نیز عملکرد قابل قبولی داشته است، اما پیروزی نهایی در گرو عبور از دفاع صرف و حرکت به سمت کنش فعال و تهاجمی است.
وی با اشاره به راهبرد پیشنویسی واقعیت اظهار کرد: اگر در زمینی که دشمن طراحی کرده بازی کنیم، نتیجهای جز فرسایش نخواهیم داشت. تغییر زمین بازی و تحمیل قواعد جدید، همان مسیری است که در تاریخ اسلام و انقلاب اسلامی بارها به پیروزی منجر شده است.
این استاد حوزه و دانشگاه با اشاره به نمونههایی از سیره پیامبر اسلام (ص) و قیام امام حسین (ع) افزود: تغییر صحنه و خلق واقعیت جدید، معادلات دشمن را برهم میزند و روایت تاریخ را به نفع جبهه حق تغییر میدهد.
وی در پایان خاطرنشان کرد: تجربه موفق جمهوری اسلامی در حوزههای دفاعی و بازدارندگی، نتیجه تکیه بر تفکر بومی و عدم تبعیت از الگوهای کلاسیک غربی است و همین منطق باید در مواجهه با چالشهای اقتصادی و فرهنگی نیز دنبال شود؛ به این معنا که به جای بازی در زمین تحریم و فشار، قواعد جدیدی طراحی و واقعیتها بهصورت فعال ترسیم شود.
