مهدی فلاح در گفتگو با خبرنگار مهر در واکنش به برخی جریانها که خواستار کاهش یا حذف بودجه نهادهای فرهنگی شدهاند، اظهار کرد: این جریانها باید پاسخ دهند نگاهشان به فرهنگ چیست؟ آیا نوعی خصومت یا ناآگاهی پشت ماجرا وجود دارد؟ در همه کشورهای دنیا برای ایجاد همبستگی عمومی، هویت سازی و ارتقای رفتار اجتماعی، بودجه فرهنگی را افزایش میدهند؛ نه اینکه آن را حذف کنند.
وی با تأکید بر اینکه این مطالبه میتواند حامل نیتهای نامشخص باشد، افزود: این مسئله باید بررسی شود؛ حتی گاهی لازم است از منظر امنیتی نیز به آن نگاه کرد. حذف بودجه فرهنگی، مسیر را برای آسیبهای جدی باز میکند.
دولتها و بیتوجهی به فرهنگ؛ از ترس ریزش آرای انتخاباتی
فلاح در پاسخ به این پرسش که آیا کاهش بودجه فرهنگی نوعی تناقض با تأکید دولت بر فرهنگسازی در موضوعاتی مانند خانواده، فضای مجازی و حجاب است، گفت: من این رفتار را تناقض نمینامم؛ این ناشی از هدف برخی دولتها است. دولتهایی که سبد رأی برایشان اصل است، معمولاً در مسائل مهم فرهنگی جدیت ندارند؛ چون تصور میکنند ورود جدی به موضوعاتی مثل حجاب ممکن است به ضرر محبوبیتشان تمام شود.
وی ادامه داد: مشاوران و تصمیمسازانی که اطراف این دولتها هستند نیز این ذهنیت را تقویت میکنند. نتیجه چنین نگاهی، ضعف عملکرد فرهنگی در دورههای مختلف بوده است.
موج رسانهای - سیاسی برای حذف فرهنگ
فلاح با بیان اینکه موضوع حذف بودجه فرهنگی میتواند ترکیبی از یک جریان سیاسی و موج رسانهای باشد، تصریح کرد: جریان سیاسی برای آنکه هدفش را مشروع جلوه دهد، موج رسانهای راه میاندازد. البته ضعف برخی نهادهای فرهنگی واقعیت دارد، اما این دلیل حذف نیست باید ریشه ناکارآمدیها را بررسی کرد.
وی افزود: تعدد بیضابطه نهادهای فرهنگی و موازیکاریها یکی از دلایل کاهش کارآمدی بوده است اما پاسخ به این مشکلات حذف بودجه نیست، اصلاح ساختار است.
پیامدهای حذف بودجه فرهنگی؛ ناکارآمدی نهادها یا نابودی سرمایه اجتماعی؟
نماینده مردم رشت و خمام در مجلس با هشدار درباره تبعات این اقدام گفت: اگر بودجه فرهنگی حذف شود، ممکن است در ابتدا نشانههای آشکار نداشته باشد؛ اما حتماً در آینده پیامدهای نامبارکی به وجود میآورد فرهنگ حوزهای است که آسیبهایش دیر آشکار اما عمیق و بلندمدت است.
وی افزود: نمیتوان دقیقاً گفت کدام بخش بیشترین آسیب را میبیند؛ زیرا فرهنگ حوزهای پیچیده و شبکهای است اما بیتردید فرهنگ عمومی اولین قربانی خواهد بود.
هدفمند کردن بودجه؛ مهمترین راهکار افزایش کارآمدی
فلاح در تبیین راهکارهای تقویت کارآمدی بودجه فرهنگی گفت: بهترین رویکرد این است که بودجه بر اساس عملکرد و توانمندی دستگاهها تخصیص داده شود. بودجهای که بدون ارزیابی داده شود، پرتی و اتلاف ایجاد میکند.
وی افزود: نظارت دقیق باید افزایش یابد. ساختارهای فرهنگی امروز قدیمی و غیرقابل تطبیق با عصر هوش مصنوعی، رسانههای نوین و فضای مجازی هستند. فرهنگ امروز ابزارهای جدید میخواهد.
مشارکت مردم، نه واگذاری مسئولیت دولت
وی با انتقاد از برخی پیشنهادها درباره واگذاری فعالیتهای فرهنگی به مردم گفت: مردم امکانات محدودی دارند. واگذاری مسئولیت فرهنگی دولت به مردم کار اشتباهی است. مشارکت مردم بله، اما واگذاری به معنای سلب پاسخگویی دولت است.
فلاح توضیح داد: وقتی شما فعالیتی را واگذار میکنید، مسئولیت را از دوش دولت برمیدارید این رویکرد نه منطقی است و نه عملی. مردم باید همراه شوند، نه اینکه جای دولت قرار گیرند.
نتایج بیتوجهی به فرهنگ؛ نمونه عینی: حجاب و عفاف
فلاح با بیان اینکه آثار بیتوجهی به فرهنگ امروز قابل مشاهده است، اضافه کرد: حوزه حجاب و عفاف تنها یکی از نمونههای آسیب فرهنگی است. برخی دستگاهها بودجه دریافت کردند اما به دلیل نبود نظارت یا ضعف ساختار، خروجی مطلوبی نداشتند امروز اثرات آن را در جامعه میبینیم.
نماینده مردم رشت و خمام در مجلس افزود: اگر روند کاهش بودجه ادامه یابد، آثار فرهنگی منفی گستردهتر خواهد شد.
نیاز به عزم ملی سه قوه برای اصلاح فرهنگ
نماینده مردم رشت و خمام در مجلس با تأکید بر اینکه حل مسائل فرهنگی یک اقدام ملی است، افزود: اصلاح فرهنگ نیازمند همافزایی سه قوه است. هیچ قوهای به تنهایی نمیتواند از پس مشکلات فرهنگی کشور بربیاید وقتی فرهنگ اصلاح نشود، بسیاری از مسائل اجتماعی، اقتصادی و امنیتی نیز اصلاح نخواهد شد.
فلاح گفت: باید بودجه فرهنگی هدفمند، نظارت پذیر، کارآمد و متناسب با نیازهای امروز جامعه باشد. نه حذف بودجه راهحل است و نه واگذاری مسئولیت به مردم. فرهنگ، ستون جامعه است و آسیب به آن جبران پذیر نیست.
