چهارشنبه 19 آذر 1404
Wednesday, 10 December 2025
پژوهشی تازه نشان میدهد افزایش استفادهی کودکان از شبکههای اجتماعی تمرکز آنها را تضعیف میکند و احتمالاً در رشد موارد اختلال بیشفعالی نقش دارد. این گزارش داوریشده روند رشد بیش از ۸۳۰۰ کودک آمریکایی بین ۱۰ تا ۱۴ سال را بررسی کرد و میان بهرهگیری از شبکههای اجتماعی و «افزایش نشانههای بیتوجهی» ارتباط پیدا کرد.
به گزارش زومیت، پژوهشگران مؤسسه کارولینسکا در سوئد و دانشگاه علوم پزشکی اورگن در آمریکا اعلام کردند کودکان روزانه بهطور میانگین ۲٫۳ ساعت به تماشای تلویزیون یا ویدیوهای آنلاین، ۱٫۴ ساعت به شبکههای اجتماعی و ۱٫۵ ساعت به بازیهای ویدیویی اختصاص میدهند.
طبق نتایج، میان نشانههای مرتبط با ADHD مانند حواسپرتی و انجام بازی یا تماشای تلویزیون و یوتیوب ارتباطی دیده نشد؛ بااینحال استفادهی مداوم از شبکههای اجتماعی با افزایش نشانههای بیتوجهی همراه بود. ADHD یک اختلال عصبرشدی با نشانههایی مانند تصمیمات عجولانه گرفتن (تکانشگری)، فراموشکاری وظایف روزمره و دشواری در تمرکز است.
در بخشی از گزارش آمده: «میان استفاده از شبکههای اجتماعی و افزایش نشانههای بیتوجهی ارتباط مشاهده شد. اثر در سطح فردی کوچک است؛ اما اگر رفتار در مقیاس جمعیتی تغییر کند، میتواند پیامدهای قابل توجهی داشته باشد. این یافتهها نشان میدهد شبکههای اجتماعی ممکن است در افزایش موارد تشخیص ADHD نقش داشته باشد.»
تورکل کلینگبرگ، استاد علوم اعصاب شناختی در مؤسسهی کارولینسکا، میگوید: «نتایج ما نشان میدهد مشخصاً شبکههای اجتماعی بر توانایی تمرکز کودکان اثر میگذارد. پیامها و اعلانها مدام حواس را پرت میکنند و حتی فکر رسیدن پیام جدید میتواند مزاحم ذهن شود. این وضعیت توانایی حفظ تمرکز را کاهش میدهد و ممکن است ارتباط مشاهدهشده را توضیح دهد.»
بهگفتهی پژوهشگران، این ارتباط با زمینهی اجتماعی–اقتصادی یا آمادگی ژنتیکی نسبتبه این اختلال تغییری نداشته است.
کلینگبرگ میگوید افزایش استفاده از شبکههای اجتماعی میتواند بخشی از رشد موارد تشخیص ADHD را توضیح دهد. براساس پیمایش ملی سلامت کودکان آمریکا، شیوع این اختلال از ۹٫۵ درصد در سالهای ۲۰۰۷-۲۰۰۳ به ۱۱٫۳ درصد در سالهای ۲۰۲۲–۲۰۲۰ رسیده است.
پژوهشگران تأکید کردند تمام کودکانی که از شبکههای اجتماعی استفاده میکنند دچار مشکل تمرکز نمیشوند؛ با این حال، به افزایش استفاده با بالارفتن سن و استفادهی گستردهی کودکان کمتر از ۱۳ سال (حداقل سن مجاز برای اپلیکیشنهایی مانند تیکتاک و اینستاگرام) اشاره کردند.
