خبرگزاری مهر- گروه استانها، سکینه اسمی: دهکده گردشگری حسنلو نقده، به عنوان یکی از روستاهای هدف گردشگری آذربایجان غربی، در ۸۵ کیلومتری ارومیه و ۹ کیلومتری نقده واقع است و در حال حاضر این روستای بهعنوان یکی از هشت روستای نماینده ایران برای ثبت جهانی انتخاب شده است.
روستای حسنلو نقده به واسطه وجود آثار طبیعی و تاریخی ملی و جهانی از قبیل تپه باستانی حسنلو، تالاب بینالمللی شورگل، سد حسنلو و نزدیکی به دریاچه بینالمللی ارومیه یکی از مقاصد اصلی گردشگری در آذربایجانغربی محسوب میشود و منتخب ۸ روستای کشور برای ثبت جهانی است.
این روستا در ۷ کیلومتری شمال شرق شهر نقده با جمعیتی بالغ بر یک هزار و ۴۰۰ نفر و در نزدیکی دریاچه ارومیه قرار دارد. محوطه تاریخی حسنلو با وسعت ۳۰ هکتار و ارتفاع ۲۰ متر، در دل روستای حسنلو واقع شده است. این منطقه در هزارههای ششم تا سوم قبل از میلاد مسکونی بوده و آثار متعددی از دورههای مختلف تاریخی در آن کشف شده است.
دهکده حسنلو را چند روستای دیگر مانند نگینی در بر گرفتهاند و تپههای باستانی زیادی در خصوص تپه حسنلو را فراگرفتهاست و گویا هنگام آبادی حسنلو و تمدن عظیمش تمدنهای دیگری نیز با این تپه در تماس بوده و هم دوره تمدن حسنلو به وجود آمدهاند.
سکونت مردمان ۱۰ دوره تاریخ تمدن ایران در تپه حسنلو
وجود تپههای باستانی دیگر حکایت از این دارد که اقوام ساکن در حسنلو با اقوام ساکن در تپههای اطرافش از یک تیره بوده و با هم داد و ستد و ارتباط داشتهاند که از جمله این تپهها میتوان به تپه باستانی پسدلی، حاج فیروز، تابیه، عقرب تپه، تپه کوییک، میرآباد، ساخسی تپه، نظام آباد و محمدشاه که به فاصلههای مختلف از یکدیگر و به فاصله دو کیلومتر تا شعاع ۱۵ کیلومتر از تپه حسنلو قرار گرفتهاند.
تپه حسنلو تپه بزرگ و مدوری به قطر تقریبی ۲۸۵ تا ۲۵۰ متر و ارتفاع ۲۰ متر از سطح رودخانه «گدار» است، این تپه بین دو دهکده امینلو و حسنلو از طرف مغرب و مشرق قرار گرفته است.
ساکنان اولیه تپه حسنلو احتمالاً قوم مناعی بودهاند که تمدن بس وسیع و درخشانی از خود به یادگار گذاشتهاند و از اشیای مکشوفه در این تپه چنین به نظر میرسد که آثار مفرغی آنها کاملاً قابل مقایسه با آثار مفرغی لرستان یعنی قوم کاسی است و شاید قرابتی بین این دو قوم موجود باشد از قوم مناعی و محل سکونت آنها که سرزمینهای جنوبی دریاچه ارومیه بوده، یادی در تورات شده و قوم مناعی را قوم «مان» هم گفتهاند.
بر اساس دادههای باستانشناسی این تپه در ۱۰ دوره مورد سکونت قرار گرفته و ضخامت لایههای هر دوره معلوم است که دوره دهم که قدیمیترین دوره سکونت حسنلو به حساب میآید، مربوط به هزاره ششم تا هزاره سوم قبل از میلاد است و این دوران از دوره ابتدایی سنگی آغاز و تا دوره باستانی، مادها و دوره اسلامی ادامه مییابد.
مسیرهای دسترسی راحت تر به دهکده تاریخی حسنلو
برای دسترسی به روستای حسنلو، میتوان از شهر نقده به سمت شمال شرق حرکت کرد. به دلیل نزدیکی این روستا به مرکز استان گردشگران علاقمند میتوانند با سفر هوایی به ارومیه به صورت زمینی در یک ساعت و نیم به این روستا سفر کنند.
در مسیر اول از ارومیه به صورت زمینی ابتدا راهی سه راهی نقده شده و سه راهی حسنلو را طی کرده و از روستا و تپه تاریخی این روستا بازدید کنند که این مسیر یک ساعت طول میکشد.
در مسیر دوم نیز از مهاباد - میاندوآب از مسیر محمدیار، سه راهی محمدیار و شهر محمدیار را طی کرده و جاده روستایی حسنلو که آسفالت است به طول ۴ کیلومتر از این روستای تاریخی و جاذبههای گردشگری آن بازدید کنند که این مسیر نیز یک ساعت طول میکشد.
ارومیه - سه راهی نقده - سه راهی حسنلو - نقده ۸۵ یک ساعت مهاباد - میاندوآب از مسیر محمدیار مهاباد به ارومیه - سه راهی محمدیار شهر محمدیار جاده روستایی به حسنلو ۴ کیلومتر
بهترین زمان برای بازدید از این روستا، فصلهای بهار و تابستان است، زیرا در این فصول، طبیعت اطراف روستا سرسبز و دلانگیز است. این روستا طبیعت سرسبزی دارد و یکی از آثار تاریخی بی نظیر این روستا که هرساله گردشگران خارجی و داخلی را میهمان خود میکند «تپه تاریخی حسنلو» است؛ تپهای که قدمت آن به چند هزار سال میرسد و نشان از تاریخ غنی این روستا دارد.
راه اندازی کارگاه تولید و فروش تندیسهای جام طلای حسنلو
هر روستا سوغات خاص خود را دارد که شامل صنایعدستی، محصولات صنعتی و مواد غذایی ساخته شده در نواحی جغرافیایی هستند، در روستای تاریخی و گردشگری حسنلو نیز تولید و عرضه تندیسهای جام طلای حسنلو به شکلها و اندازههای مختلف توسط رامین عباسنژاد که دارای خانه هنر در حسنلو بوده به یکی از سوغاتیهای مهم حسنلو تبدیل شده است.
اکثر اهالی روستای حسنلو در حوزههای کشاورزی و دامداری اشتغال دارند که در سالهای اخیر کارگاههای تولیدی نیز توسط اهالی روستا ایجاد شده که نقش بهسزایی در اشتغالزایی و درآمد پایدار برای ساکنان روستا داشته است.
از مهمترین این کارگاهها میتوان به کارگاههای تولید محصولات صنایعدست، قالی بافی، محصولات لبنی مانند انواع شیر، پنیر، ماست، خامه و پنیر پیتزا، تولید لامپ کممصرف، پرورش ماهی قزل آلا، تولید قارچ، ارائه خدمات گردشگری، پخت نان سنتی، محصولات گلخانهای و … اشاره کرد که هر کدام نقش بهسزایی در پایداری اقتصادی منطقه دارند.
اهالی روستای تاریخی و گردشگری حسنلو بهعنوان یکی از مهمترین روستاهای گردشگری کشور همواره در امورات اجتماعی و توسعه روستا نقش بهسزایی داشتهاند، مشارکت داوطلبانه در حفاظت، نگهداری و مرمت محوطه تاریخی حسنلو، نظافت و پاکسازی معابر روستا، شرکت در برنامههای مختلف آموزشی مانند کارگاههای صنایعدستی، اکوتوریسم، باستانشناسی و …، برپایی نمایشگاههای صنایع دستی، برگزاری جشن پرچم، برگزاری مراسم مذهبی، اشتغال جوانان و بانوان در کارگاههای تولیدی و کمک به اقتصاد خانوادهها و… از مهمترین برنامههای مشارکتی مردم در روستای حسنلو هستند.
طعم دلپذیر غذاهای سنتی و طبیعت بکر در روستای تاریخی حسنلو
غذا نیز یکی از میراث باارزش روستای حسنلو است که تجربه لذت بخش امتحان یکی غذای سنتی را برای گردشگران حسنلو به ارمغان میآورد آش میوه، قیقاناخ، چحمجه، رشته محلی (اریشته) و نان سنتی از جمله غذاهای سنتی این روستای زیبا هستند.
در کنار آثار تاریخی و صنایعدستی طبیعت بکر و تالابهای زیبا نیز یکی دیگر از جاذبههای حسنلو هستند که از آن جمله میتوان به تالاب بینالمللی حسنلو (شور گل)، عضو کنوانسیون بین المللی رامسر اشاره کرد که در آن بیش از ۵۶ نوع گونه گیاهی شناسایی شده است، عمده گیاهان شاخص در این تالاب بیشتر در قسمت شمال تا جنوب غربی این زیستگاه به فراوانی به چشم میخورد که از مهمترین آنها میتوان به انواع نی لوئی، بوریا، گز، خارشتر، توق، گیاه گوشتخوار توبره واش و بارآنگ آبی اشاره کرد.
اردک سر سبز، اردک سر حنایی، اردک بلوطی، اردک اردهای، کشیم کوچک، کشیم گردن سیاه، کشیم بزرگ، چنگر، یلوه آبی، کاکایی کوچک، پرستوی دریایی نوک کلفت، پرستوی دریایی گونه سفید، پرستوی دریایی بال سفید، حواصیل شب، حواصیل ارغوانی، حواصیل خاکستری، اگرت کوچک، حواصیل زرد، بوتیمار کوچک، سنقر تالابی، خروس کولی معمولی، خروس کولی سینه سیاه، سلیم طوقی کوچک و نیز سایر جانداران پستاندار مانند انواع روباه، گرگ، راسو و شغال شناسایی شده است، یک نوع موجود بسیار نادر به نام «فسیل زنده میگوی سروزغی» نیز از میلیونها سال قبل در این تالاب به حیات خود ادامه میدهد.
روستای تاریخی حسنلو سالانه پذیرای ۵۰ هزار گردشگر است
مدیر پایگاه ملی محوطه تاریخی حسنلو در نقده در خصوص ویژگیهای این روستای تاریخی در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: این روستا و تپه تاریخی حسنلو با قدمت ۸ هزار سال یکی از پایگاههای مهم تاریخی و باستانی کشور به شمار میرود و به دلیل اهمیت تاریخی و گردشگری آن روستا جزو ۸ روستای منتخب کشور برای ثبت جهانی است.
حسن شیری طبیعت بکر روستا، وجود تپه باستانی و تاریخی حسنلو، جام زرین حسنلو، تالاب بین المللی حسنلو، صنایع دستی، موزه تاریخی، را از مهمترین ویژگیهای تاریخی و گردشگری این روستا برشمرد و افزود: سالانه این روستا میزبان ۵۰ هزار گردشگر خارجی و داخلی است.
وی با بیان اینکه در ۸ ماهه گذشته سال جاری نیز در هشت ماهه نخست ۲۰ هزار گردشگر از تپه تاریخی حسنلو بازدید کردهاند، گفت: اجرای برنامههای فرهنگی همچون نوروزگاه، همچنین اقدامات مرمتی و پژوهشی صورتگرفته در مجموعه، شرایط مناسبی برای حضور گردشگران فراهم کرده و نقش قابل توجهی در رشد بازدیدها داشته است.
شیری خاطرنشان کرد: بعد از نامزدی این روستا برای ثبت جهانی اقدامات زیرساختی از جمله تسریع در مرمت و بازسازی تپه تاریخی، افزایش تعداد واحدهای بوم گردی، حفظ بافت تاریخی خانهها و روستا، سنگ فرش کوچههای روستا، افزایش تعداد سرویسهای بهداشتی، توجه به زیرساخت مسیرهای دسترسی و … در حال اجراست.
۶ واحد بوم گردی در روستای تاریخی حسنلو در دست اجراست
وی نبود هتل را در اطراف روستا و شهر نقده را یکی از نیازهای گردشگری منطقه دانست و گفت: یک واحد بوم گردی در این روستا دایر است اما بعد از اعلام نامزدی برای ثبت جهانی هم اکنون ۶ واحد بوم گردی دیگر در این روستا در دست اجراست.
شیری گفت: روستای حسنلو از جمله روستاهای آذربایجان غربی است که در آنجا بومگردیها از رونق زیادی برخوردار بوده و با استقبال خوبی از سوی اهال و مسافران همراه هستند، اقامتگاههای بومگردی در اصل خانههایی هستند که در مناطقی طبیعی و بکر بنا میشوند و مردم بومی با بنا کردن آنها در میان خانههای خود، به مسافران و گردشگران اجازه میدهند که در کنارشان اقامتی دلنشین را سپری کنند.
وی با اشاره به فعالیت ۶ واحد تولیدی لبنیات، کشاورزی، صنایع دستی برای ارائه محصولات مناسب با نیاز گردشگران را از دیگر اقدامات در این راستا عنوان کرد و گفت: همچنین ۱۴ دهنه سرویس بهداشتی مناسب در این روستا و مناطق گردشگری دایر شده است.
مدیر پایگاه ملی محوطه تاریخی حسنلو در نقده با بیات طی دو تا سه سال آینده اقدامات لازم به شکل مطلوب انجام شود، بافت تاریخی روستا حفظ گردد و نمایشگاههای صنایعدستی برپا شود تا چهره روستا دوباره احیا شود.
شیری با اشاره به تخصیص ۶ میلیارد تومان اعتبار برای زیرساختهای گردشگری در این روستا عنوان کرد: پیش بینی میشود این میزان تا پایان سال مالی نیز افزایش یابد.
وی با اشاره به اینکه روستای هدف گردشگری حسنلوی نقده بهواسطه داشتن آثار شاخص طبیعی و تاریخی از قبیل محوطههای مهم تاریخی، سد و تالاب یکی از مقاصد مهم گردشگری استان آذربایجان غربی به شمار میرود لازم است که زیرساختهای گردشگری برای استفاده گردشگران و رفاه حال ایشان ایجاد و توسعه یابد و امید است با تخصیص اعتبارات لازم شاهد ایجاد امکانات رفاهی بیشتر در این مجموعه باشیم.
تلفیق گردشگری و طبیعت گردی در روستای تاریخی گردشگری
شیری با بیان اینکه روستای حسنلو نقده قابلیتهای خوبی در حوزه میراثفرهنگی، گردشگری و طبیعتگردی دارد، افزود: تلفیق این حوزهها باعث شده است تا این روستا از تنوع زیادی برخوردار باشد و وجود تپه تاریخی حسنلو بهعنوان یکی از قدیمیترین تمدنهای بشری، جایگاه والایی به این روستا بخشیده است.
مدیرکل پایگاه ملی محوطه تاریخی حسنلو در نقده ادامه داد: محصولات صنایعدستی تولیدی توسط اهالی روستا، وجود تالابهای اطراف روستا که زیستگاه پرندگان بوده و مورد توجه پرندهنگران است و نیز افزایش تعداد تأسیسات گردشگری در حسنلو نقده از جمله دیگر قابلیتهای این روستا هستند.
شیری با اشاره به ایجاد پایگاه ملی در این شهرستان گفت: همچنین موزه تاریخی با آثاری بالغ بر ۱۴ هزار شئی تاریخی از دیگر مزیتهایی که گردشگران داخلی و خارجی را برای ترغیب به دیدن این روستای تاریخی میکند.
تپه یا قلعه تاریخی حسنلو، جام زرین حسنلو که از شهرت جهانی برخوردار هستند، تالاب بین المللی شورگل، وجود ۱۴ تپه تاریخی در اطراف شهرستان نقده، طبیعت بکر روستای حسنلو، لبنیات و بستنی معروف روستای حسنلو، موزه تاریخی، صنایع دستی و واحدهای بوم گردی، لباسهای مخصوص اهالی روستا از مزیتهای گردشگری و تاریخی این روستای با تمدن است که در گزارشهای بعدی بیشتر به آنها میپردازیم.
