مازوت سوزی چیست؟

مازوت سوزی چیست ؟

آشنایی با مازوت و مازوت سوزی:

مازوت چیست؟

مازوت یک نفت کوره سنگین با کیفیت پایین است مازوت ویسکوزیته بالایی دارد که در نیروگاه ها و کاربردهای مشابه استفاده می شود. در ایالات متحده و اروپای غربی، با استفاده از فرآیندهای FCC یا RFCC، مازوت مخلوط یا شکسته می شود و محصول نهایی دیزل است.

مازوت ممکن است برای گرم کردن خانه ها در اتحاد جماهیر شوروی سابق و در کشورهای خاور دور که امکانات ترکیب کردن یا تجزیه آن را به مواد پتروشیمی معمولی ندارند استفاده شود. در غرب، کوره هایی که مازوت را می سوزانند معمولاً بخاری های «روغن زائد» یا کوره های «روغن زباله» نامیده می شوند.

Mazut-100 روغن سوختی است که مطابق با مشخصات GOST، به عنوان مثال، GOST 10585-75 (غیر فعال) یا GOST 10585-2013 (فعال در دسامبر 2019) تولید می شود. مازوت تقریباً منحصراً در روسیه، قزاقستان، آذربایجان و ترکمنستان تولید می شود. این محصول معمولاً برای دیگ های بزرگتر در تولید بخار استفاده می شود، زیرا ارزش انرژی بالا است.

مهمترین عامل در درجه بندی این سوخت، محتوای گوگرد است که بیشتر می تواند تحت تأثیر خوراک منبع باشد. برای اهداف حمل و نقل، این محصول یک محصول "روغن کثیف" در نظر گرفته می شود و از آنجا که ویسکوزیته به شدت بر قابلیت پمپاژ آن تأثیر می گذارد، حمل و نقل دارای الزامات منحصر به فردی است. مازوت بسیار شبیه نفت کوره شماره 6 (Bunker C) است و بخشی از محصولات باقی مانده پس از تبخیر بنزین و اجزای سبک تر از نفت خام است.

دلیل استفاده از مازوت چیست؟

مازوت که به طور عمده توسط کشورهای روسیه، قزاقستان، آذربایجان، ترکمنستان و ایران تولید می شود برای گرم کردن بویلرها (دیگ بخار) برای تولید بخار مورد استفاده قرار می گیرد زیرا این ماده،‌ «گرمای سوختن» (Energy Value) بسیار بالایی دارد.

از عوامل مهم در درجه بندی این سوخت باید به محتوای گوگرد آن اشاره کرد که متاثر از منبع اصلی آن است. در حمل و نقل مازوت به طور معمول به این سوخت، «نفت کثیف» (Dirty Oil) می گویند و از آن جایی که ویسکوزیته بسیار بالایی دارد، پمپ کردن آن به تجهیزات خاصی نیازمند است. مازوت از ترکیب های نفت خام به شمار می آید که حاصل تقطیر جزء به جزء آن به هنگام پالایش نفت خام است و بعد از تبخیر بنزین و سایر فرآورده های سبک تر، از نفت خام بدست می آید.

انواع مازوت 100

انواع Mazut-100 :

تفاوت اصلی بین انواع مختلف Mazut-100 در محتوای گوگرد است. گریدها با این سطوح سولفوریک نشان داده می شوند:

"گوگرد بسیار کم" مازوت با محتوای گوگرد 0.5٪ است.

گوگرد کم یک مازوت با محتوای گوگرد 0.5-1.0٪ است.

"گوگرد معمولی" یک مازوت با محتوای گوگرد 1.0-2.0٪ است.

"گوگرد بالا" یک مازوت با محتوای گوگرد 2.0-3.5٪ است.

هر چه گوگرد کمتر باشد بهتر است، 0.05% کیفیت فوق العاده برای وسایل نقلیه و غیره است، در حالی که سایر کیفیت ها برای ژنراتورها، نیروگاه ها و غیره است.

مازوت با گوگرد بسیار کم معمولاً از مواد خام کم گوگرد تهیه می شود. حجم بسیار محدودی برای صادرات دارد زیرا :

تعداد تولیدکنندگان در روسیه محدود است. پالایشگاه هایی که این را تولید می کنند عموماً متعلق به بزرگترین شرکت های نفتی داخلی مانند لوک اویل و روس نفت و غیره هستند.

در روسیه و کشورهای CIS حداقل 50٪ از کل حجم تولید شده فقط به مصرف کنندگان داخلی در روسیه و کشورهای مستقل مشترک المنافع فروخته می شود.

بیشتر مبلغ باقیمانده توسط سهمیه های دولتی برای شرکت های تحت کنترل دولت در خارج از کشور رزرو می شود.

حجم باقی مانده برای صادرات طبق سهمیه های دولتی، از طریق مزایده های دولتی که فقط برای شرکت های داخلی روسیه قابل دسترسی است، فروخته می شود.

مازوت با سولفور کم تا زیاد از روسیه و سایر کشورهای CIS (قزاقستان، آذربایجان، ترکمنستان) در دسترس است. مشخصات فنی مطابق با GOST 10585-99 روسیه به همین ترتیب نشان داده شده است. مازوت منشا روسی قیمت های بالاتری را می طلبد.

کاربرد مازوت :

نفت کوره (مازوت) کاربرد‌های بسیاری دارد. برای گرمایش خانه و مراکز تجارتی و صنعتی به کار برده می شود و سوخت کامیون ها، کشتی ها و بعضی از خوردو‌ها می باشد، اما بسیار آلوده کننده و گران تر از سوخت گاز طبیعی می باشد؛ و اغلب به عنوان سوخت پشتیبان برای اوج گیری نیروگاه ها در مواردی که گاز طبیعی موجود نیست استفاده می شود یا به عنوان سوخت رایج ژنراتور‌های تولید الکتریسیته کوچک مورد استفاده قرار می گیرد.

استفاده از نفت گوره باقیمانده برج تقطیر در قدیم رایج تر بود. برای لوکوموتیو‌های بخاری جاده های ریلی، بویلر‌ها و کشتی های بخاری مورد استفاده قرار می گیرد. هرچند لوکوموتیو‌ها با سوخت دیزل یا نیروی الکتریسیته به حرکت در می آیند.

مازوت همچنان در بویلر‌ها برای تجهیزات مورد نیاز برای روشن کردن در نیروگاه هایی که از ذغال به عنوان سوخت استفاده می کنند، مورد استفاده قرار می گیرد. این کاربرد تقریبا مشابه استفاده از kindling برای برافروختن آتش است. بدون استفاده از آن سخت است که فرایند احتراق در مقیاس بزرگ ایجاد کنیم.

مشکل عمده استفاده از نفت کوره باقیمانده ویسکوزیته اولیه بالای آن است مخصوصا در مورد نفت کوره نوع No. ۶ که یک سیستم احتراق مهندسی شده مناسب و درست برای ذخیره، پمپ و احتراق آن مورد نیاز است. اگر چه این همچنان سبک تر از آب است (با چگالی ویژه ۹۵/۰ تا ۰۳/۱) که بسیار ویسکوز و سنگین تر از نفت کوره نوع No. ۲، کروسین یا بنزین است. نفت کوره No. ۶ در حقیقت باید در دمای ۳۸ درجه سانتی گراد ذخیره و در دمای ۶۵-۱۲۰ درجه سانتی گراد حرارت داده شود قبل از این که بتوان به راحتی پمپ کرد و در دما‌های پایین تر می تواند شبه جامد شود و به حالت نیمه جامد کدر تبدیل شود. نقطه فلش بسیاری از ترکیبات No. ۶ در حدود ۶۵ درجه سانتی گراد است. تلاش برای پمپ کردن نفت کوره‌های با ویسکوزیته بالا مهمترین دلیل اسیب دیدن لوله های انتقال، کوره ها و تجهیزات مربوطه است که معمولا برای سوخت هایی با ویسکوزیته پایین طراحی شده اند.   

کاربردهای مازوت

استفاده از مازوت چه مزایایی دارد ؟

روغن سوخت دارای چندین مزیت عملی است که آن را به یک سوخت مفید تبدیل می کند:

ایمن و مطمئن: مازوت مواد منفجره نیست و فقط در صورت استفاده از سیستم خاص می توان آن را مشتعل کرد. این بدان معناست که می توان آن را با خیال راحت ذخیره کرد و در دیگ های بخار و کوره از آن استفاده کرد و هیچ گونه مشکل ایمنی در آن وجود ندارد.

اقتصادی: بستگی به زمان خرید مازوت دارد، احتمالاً متوجه خواهید شد که استفاده از آن از گاز و برق ارزان تر است. همچنین بسیار کارآمد است، به این معنی که مجبور نیستید مخزن خود را به دفعاتی که فکر می کنید دوباره پر کنید.

بدون نور و گوگرد: سوخت تمیز عملکرد مطلوبی را در سخت ترین شرایط ارائه می دهد.

مازوت چه نقشی در ایجاد آلودگی هوا دارد ؟

در رابطه با اهمیت و نقش ویژه مازوت در ایجاد آلودگی هوای کلانشهر‌های ایران کارشناسان معتقدند که در حال حاضر 90 درصد برق کشورمان از محل نیروگاه های حرارتی که با گاز طبیعی، گازوئیل و مازوت کار می کنند، تولید می شود.

به گفته ی مدیرکل دفتر مطالعات اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی سازمان انرژی های تجدیدپذیر و بهره وری انرژی برق ایران در 2 سال گذشته 67 میلیارد متر مکعب گاز طبیعی، 6 میلیارد لیتر گازوئیل و 3/5 میلیارد لیتر مازوت در نیروگاه های کشور مصرف شده است.

مصرف گازوئیل و مازوت مخصوصا در فصل های سرد سال به همراه بروز پدیده وارونگی دما (اینورژن) تاثیر بالایی در آلودگی هوا دارند.

اثر مازوت سوزی بر آلودگی هوا

اثرات استفاده از مازوت بر سلامتی انسان چیست ؟

در اثر سوزاندن سوخت های فسیلی حاوی گوگرد مانند مازوت، ترکیباتی موسوم به SOx منتشر می شوند که بخش بیشتر آن را SO2 تشکیل می دهد. SO2 گازی سمی است که برای سلامتی مضر است. این گاز، وزن بیشتری نسبت به هوا دارد و زمانی که غلظت آن در هوا به بیش از ‎500 ppb برسد، بوی بدی خواهد داشت که در این سطح، کشنده است.

این گاز در غلظت های پایین تر، درد قفسه سینه، مشکلات تنفسی، قرمزی چشم و افزایش احتمال بروز بیماری های قلبی و تنفسی را به همراه دارد. به طور کلی، غلظت معمول این گاز در اتمسفر کمتر از $$10 ppb$$ ذکر میشود که در این غلظت اثر مخربی بر سلامتی نخواهد داشت.

اثر دوم سوزاندن مازوت و سایر سوخت های گوگردی،‌ تشکیل سولفات ها و نیترات ها به شکل آئروسل یا ذرات بسیار ریز هوا است که «ذرات معلق»‌ (Particulate Matter) موجود در هوا را سبب می شوند. این ذرات معلق با تشدید آلودگی هوا خطر آسم و حملات قلبی و تنفسی را افزایش می دهند.

اثر سوم سوزاندن مازوت از منبع انتشار آن فراتر می رود و در این حالت اکسیدهای گوگرد به دلیل واکنش در اتمسفر و فاز محلول در آب، به اسید تبدیل می شوند. این آئروسل های اسیدی تحت یک سری شرایط خاص هواشناسی به باران اسیدی، برف و مه تبدیل خواهند شد. زمانی که آلودگی هوا ناشی از عملکرد و فعالیت های انسانی نباشد، pH باران های اسیدی در حدود ۵/۵ خواهد بود که این میزان خاصیت اسیدی به دلیل وجود کربنیک اسید حاصل از واکنش بخار آب با دی اکسید کربن است.

این باران های اسیدی اثرات مخرب دیگری نیز بر جای می گذارند که از بین آن ها می توان به حل شدن فلزات سنگین در باران های اسیدی اشاره کرد و خاک ها نیز دیگر توانایی نگه داشتن ریشه درختان را نخواهند داشت. در نتیجه با فرسایش خاک و از بین رفتن پوشش گیاهی، احتمال بروز سیل افزایش پیدا می کند.

گردآوری : بخش علمی بیتوته