شنبه 01 اردیبهشت 1403
Saturday, 20 April 2024
برترین‌ها: کنشگری زنان ایرانی برای رسیدن به آزادی و حقوق برابر، جریانی ریشه‌دار و تاریخی در کشور است. اما متأسفانه آگاهی جامعه در این‌باره بسیار اندک است. «انجمن غیبی نسوان» به ریاست صدیقه دولت آبادی اولین انجمن زنان بود که به نداشتن حق رای زنان اعتراض کرد. آن هم در شرایطی که بیشتر گروه‌ها و انجمن‌های زنان نیروی خود را بر آموزش و حق تحصیل گذاشته بودند و مشارکت سیاسی زنان جزو خواست‌های اولیه آنان نبود. در سال ۱۲۹۰ خورشیدی محمدتقی وکیل‌الرعایا، نماینده همدان، در مجلس دوم شورای ملی از حق رای زنان دفاع کرد اما متاسفانه این دفاع راه به جایی نبرد.
زنان ایرانی طی سال‌ها با تاسیس نشریه، انجمن و حزب و برگزاری تظاهرات به دنبال تحقق حقوق شهروندی خود بودند. صدیقه دولت آبادی مجله «زبان زنان» را در سال ۱۲۹۹ تبدیل به تریبونی برای دفاع از حق رای زنان کرد. در سال ۱۳۲۱ فاطمه سیاح و صفیه نمازی (فیروز) حزب زنان ایران را تاسیس کردند که بر گرفتن حق رای زنان متمرکز بود.
در سال ۱۳۳۰ دولت دکتر مصدق پیش‌نویس لایحه تازه انتخاباتی را تدوین کرد که در آن حق رای زنان به رسمیت شناخته شده بود. در همین دوران «حزب زنان ایران» نیز که پس از فوت فاطمه سیاح به «شورای زنان ایران» تغییر نام داده بود، فعالیت‌های مردمی گسترده‌ای را برای تامین حق رای زنان آغاز کرد. اما اصلاح قانون انتخابات با مخالفت برخی قشرهای سنتی و روحانیون و پس از آن برکناری دولت مصدق در مرداد ۱۳۳۲ منتفی شد.
در سال ۱۳۳۴ جمعیت راه نو توسط مهرانگیز دولتشاهی تاسیس شد و در ۱۳۳۵ گروهی از زنان شامل فرخ‌رو پارسا، صفیه فیروز و چند تن دیگر شورای همکاری جمعیت بانوان ایران را تشکیل دادند. در سال ۱۳۳۶ چندین انجمن و نهاد دیگر به این شورا پیوسته و تلاش‌شان را بر حق رای متمرکز کردند.
سرانجام در سال ۱۳۴۱، لایحه انجمن‌های ایالتی و ولایتی در هیئت دولت ایران به تصویب رسید. بر اساس این لایحه، زنان اجازه شرکت در انتخابات و نامزد شدن برای انتخابات را پیدا می‌کردند. در تاریخ ۱۹ دی ۱۳۴۱، انقلاب سفید (انقلاب شاه و مردم) رونمایی می‌شود که اصل پنجم آن عبارت بود از: اصلاح قانون انتخابات ایران به منظور دادن حق رأی به زنان و حقوق برابر سیاسی با مردان و ۶ بهمن ۱۳۴۱ با رای عموم مردم به انقلاب سفید در یک همه‌پرسی سراسری، زنان ایرانی ۵۶ سال پس از پیروزی مشروطه و تشکیل نخستین دوره مجلس شورای ملی، حق رأی دادن و حق انتخاب شدن را به دست آوردند. در ادامه با شرح تصاویر همراه باشید
۱. تظاهرات زنان ایرانی برای دریافت حق رأی
تهران، اوایل دهه ۳۰ خورشیدی
پارچه‌نوشته جلوی تصویر:
«زنان و مادران با شرکت مؤثر خود در مبارزات ضداستعماری رشد سیاسی خود را ثابت کرده‌اند.»
پارچه‌نوشته پشت تصویر:
«زنان که در مبارزه ضداستعماری سهم بزرگی دارند، حق دارند در انتخابات شرکت کنند.»
۲ و ۳. تظاهرات زنان برای ایفای حقوق خود
زمان: نامشخص
۴. زنان پای صندوق‌های رای در سال ۱۳۴۲ خورشیدی
