ایرانی‌ها تا ابد مدیون این پنج مرد ارمنی هستند

برترین‌ها: این روزها موسیقی ایرانی حال و روز خوشی ندارد. ملودی‌ها و تنظیم‌های بی سر و ته آثار جدید و صداهایی که با انواع و اقسام افکت‌ها ترمیم می‌شوند تا به گوش مخاطب برسند. اما وقتی با خودمان رو راست باشیم متوجه می‌شویم که این قسم از آثار مطلوب آن عده‌ای که به «موسیقی خوب» گوش می‌سپارند، نیست. همین هم سبب شده تا آثار گذشته هنوز هم مخاطبان زیادی داشته باشند. این‌ها را گفتیم تا به تاثیر بخشی از جامعه در موسیقی برسیم که یادگاری‌هایشان بر قلب مردم ایران حک شده. ارمنی‌های خوب موسیقی ایران. با ما همراه باشید.

در حنجره او فرشته‌ها زندگی می‌کنند

‌شهرت ویگن دردریان در دهه‌های 30 و 40 و با اجرای ترانه «مهتاب» در رادیو به اوج خود رسید و از آنجایی که او نخستین کسی بود که گیتار را به رادیو برد، خیلی زود به لقب «سلطان جَز» مفتخر شد. او را باید بنیانگذار، پیشرو و خط‌شکن موسیقی پاپ ایران نامید. ‌چهره هنری، سبک و لحن خاص در خواندن، خوش‌پوشی، فروتنی، نوازندگی گیتار و صدای دلنشین ویگن سبب شد که مورد توجه عام و خاص قرار بگیرد. در دورانی که موسیقی کوچه بازاری در صدر ذائقه مردم ایران بود، موسیقی ویگن حرفی نو و البته یک ساختارشکنی بزرگ در موسیقی زمانش شد.

ترانه «لالایی» از ویگن پیشنهاد تحریریه برترین‌ها به شماست:

ارمنیِ اهل آبادان که راه دلبری را خیلی خوب بلد است

مارتیک قره‌خانیان بزرگ شده آبادان است و از پانزده سالگی به موسیقی روی آورد و در جهت پیگیری کار حرفه‌ای خود عازم تهران شد و فعالیت خود را با نوازندگی گیتار و خواندن ترانه‌های خارجی آغاز نمود. او ترانه حریر را در سال ۱۳۵۵ به عنوان اولین ترانه فارسی‌زبانش خواند. مارتیک به سبب سبک غریب موسیقی خود در فرهنگ و موسیقی ایرانی، تا دهه ۷۰ محبوبیت چندانی در برابر خوانندگانی همچون معین، ابی و بیژن مرتضوی نداشت و از این رو تصمیم به تغییر سبک خود گرفت. در این میان، آهنگ‌هایی که در محبوبیت او تأثیر چشم‌گیری داشتند، آهنگ‌های «بهار»، «ماه»، «تو نشنیدی صدات کردم»، «دو دلبر» و… با آهنگسازی و تنظیم آهنگساز سرشناس ایرانی صادق نوجوکی بودند که جزو شنیده‌ترین آثار کارنامه مارتیک به حساب می‌آیند.

ترانه «حریر» از مارتیک پیشنهاد تحریریه برترین‌ها به شماست:

جریان تازه موسیقی پاپ در ایران

آندرانیک آساطوریان ملقب به آندو از ۹ سالگی فراگیری موسیقی را آغاز کرد و در ۱۸سالگی به تهران رفت تا به تحصیلات در رشته موسیقی ادامه بدهد. پس از چندین سال وارد ارکستر پاپ رادیو تلویزیون شد و رهبری آن را به مدت دو سال به‌ عهده گرفت. او در اوایل سال ۱۳۵۶ برای ادامه تحصیل در رشته موسیقی فیلم، همراه خانواده به آمریکا مهاجرت کرد. نام آندرانیک تقریبا در همه آلبوم‌های خوانندگان مشهور ایرانی در دهه‌های ۱۹۸۰ و ۱۹۹۰ به عنوان آهنگساز یا تنظیم‌کننده آهنگ دیده می‌شود. او با بسیاری از خوانندگان مطرح پاپ ایران مانند سیاوش قمیشی، معین، ابی و داریوش همکاری داشته است.

فرید زلاند از چهره‌های سرشناس موسیقی پاپ ایرانی که بیش از سه دهه همکاری نزدیکی با آندرانیک داشت می‌گوید: «فضای تنظیم‌های آندرانیک بسیار مدرن بود. ضمن اینکه فرد باسوادی بود با موسیقی روز دنیا هم در تماس بود. در همان سال‌های نخستین، تنظیم‌هایی داشت که به نام "شش و هشت شیکاگویی" معروف شده بودند. سازهای بادی را در سبک شیکاگویی به کار می‌برد ولی ریتم ترانه‌ها شش و هشت ایرانی بودند. این کار در آن زمان یک نوآوری در کار ترانه بود.»

ترانه «کعبه» با تنظیم آندرانیک پیشنهاد تحریریه برترین‌ها به شماست:

آسمان چشم او آیینه‌ی کیست؟

آرتاشس آودیان، مرداد سال ۱۳۲۱ در تهران متولد شد. سال ۱۳۴۲، پرویز مقصدی برای قطعه‌ای آهنگسازی کرد. شعر آن قطعه را هم پرویز وکیلی که از بنیان‌گذاران تصنیف‌های قصه‌ای در ایران بود، سرود؛ شعری غمگین و البته ماندگار. این قطعه، «نفرین» نام گرفت، با همان مصرع‌های به‌یادماندنی: «ای دلت خورشید خندان / سینه‌ی تاریک من / سنگ قبر آرزو بود / سنگ قبر آرزو بود»

در تمام سال‌های فعالیت آرتوش، او به مناسبت‌های مختلف و در کنسرت خواننده‌های دیگر مثل ویگن، قطعه‌ی نفرین را که به خاطره‌ی جمعی ایرانیان موسیقی‌دوست تبدیل شده، از نو اجرا کرد. دیگرانی هم برای بازخوانی این قطعه تلاش‌هایی داشته‌اند. فرصت همچنان برای حنجره‌ی آرتوش وجود دارد که شنونده‌ی خود را در سال‌های پیش رو به اثری دیگر به شهرت و اقبال نفرین مهمان کند. باید دید آیا این اتفاق در آینده رخ خواهد داد یا نفرین، به‌عنوان یگانه اثر ماندگار او در دنیای موسیقی ایران باقی خواهد ماند.

ترانه «نفرین» با صدای آرتوش پیشنهاد تحریریه برترین‌ها به شماست:

وقت خوبی که می‌شد غزل تازه بگی

یکی از مهم‌ترین موسیقیدانان و آهنگسازانی که در ایران و بین قوم ارامنه متولد شد، واروژ هاخباندیان (معروف به واروژان) بود که فعالیت هنری‌اش، طریق موسیقی پاپ در ایران را به شکل کلی تغییر داد. واروژان در هنرستان موسیقی این علم را آموخته بود و با آن که آن را نیمه‌کاره رها کرد، در نهایت در شیوه آهنگسازی موسیقی پاپ و مهم‌تر از آن، تنظیم قطعات موسیقی نقش عمده‌ ایفا کرد. فضای آثار واروژان از جهانی دیگر می‌آید. یک روح که در صدها قطعه دمیده شده و سینما (موسیقی متن دشنه و کندو به عنوان آثار شاخص) و موسیقی را درون خود حل کرده. یادگاری‌های واروژان برای موسیقی ما هیچ‌وقت رو به افول نمی‌گذارند و با گذشت زمان ارزششان بیشتر هویدا می‌شود.

ترانه «هفته خاکستری» با ملودی و تنظیم واروژان پیشنهاد تحریریه برترین‌ها به شماست: