یائسگی فرآیندی است که زنان طی می کنند. این به توقف تولید تخمک و کاهش تدریجی سطح هورمون های جنسی مربوط می شود. سن شروع یائسگی ممکن است از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد. در برخی از زنان، در حدود سن 45 سالگی شروع می شود و مراحل می تواند در طول چند سال ادامه یابد.
در این دوره سه مرحله مشخص می شود:
• پیش یائسگی: اولین علائم به دلیل کاهش فعالیت تخمدان ظاهر می شود.
• یائسگی: با ناپدید شدن قطعی قاعدگی مشخص می شود.
• پس از یائسگی: علائم مختلفی ظاهر می شود که همگی مربوط به کاهش سطح استروژن است.
یائسگی جراحی، که به آن یاتروژنیک یائسگی نیز گفته می شود، برخلاف یائسگی طبیعی، به دلایل غیرطبیعی ایجاد می شود. این می تواند در هر سنی، حتی در زنانی که هنوز قادر به باردار شدن هستند، رخ دهد.
همانطور که از نام آن پیداست، نتیجه یک مداخله جراحی است که برای برداشتن تخمدانها انجام میشود، به نام اوفورکتومی، که برداشتن تخمدانها است. این ممکن است به دلایل مختلفی مورد نیاز باشد:
• سرطان
• اندومتریوز
• آبسه در لوله های فالوپ یا تخمدان ها
اما اگر عمل برداشتن رحم انجام شود، اما تخمدانها (یکی یا هر دو) باقی بماند، زن در سن مناسب یائسگی طبیعی خواهد داشت. به عبارت دیگر، پس از هیسترکتومی، قاعدگی متوقف می شود، اما عملکرد تخمدان اجازه می دهد تا تولید استروژن ادامه یابد.
لازم به توضیح است که گاهی اوقات اوفورکتومی دوطرفه همراه با هیسترکتومی به عنوان یک اقدام پیشگیرانه برای پیشگیری از سرطان انجام می شود. به عبارت دیگر، تخمدان های سالم برداشته می شوند. طبق تحقیقات انجام شده، این اتفاق در 40 تا 55 درصد موارد می تواند رخ دهد.
نکته : هیسترکتومی برداشتن رحم است. اوفورکتومی برداشتن تخمدان ها است. هر دو جراحی را میتوان با هم انجام داد اگر پزشک معالج شما توصیه کند.
هنگامی که اوفورکتومی انجام می شود، برخی از علائم ظاهر می شوند و اگر چه آنها شبیه به مواردی هستند که زمانی که فرآیند یائسگی به طور طبیعی با افزایش سن رخ می دهد، رخ می دهد، در یائسگی جراحی برخی از آنها از روز اول پس از عمل ظاهر می شوند.
در میان علائم یائسگی که می توانند بلافاصله ظاهر شوند، می توان به موارد زیر اشاره کرد:
• سرگیجه
• افسردگی
• تحریک پذیری
• سردرد
• گرگرفتگی
• اختلالات خواب
• اضطراب و عصبی بودن
• تعریق بیش از حد (هیپرهیدروزیس)
به تدریج، عواقب دیگری از یائسگی جراحی وجود خواهد داشت، زیرا سطح استروژن کاهش می یابد. همانطور که در مورد یائسگی طبیعی اتفاق می افتد، خطر ابتلا به چندین بیماری در فرد افزایش می یابد. بیایید نگاهی به آنها بیندازیم.
اگرچه استروژن، همراه با پروژسترون، هورمونهای اصلی جنسی زنانه هستند، اما با سایر عملکردهای بدن نیز مرتبط هستند. از این نظر روی سیستم استخوانی اثر می گذارند.
بنابراین، هنگامی که سطح آنها کاهش می یابد، استخوان ها شکننده تر می شوند و خطر شکستگی را افزایش می دهند. بر اساس مطالعات، عوامل دیگری مانند سابقه خانوادگی، مصرف کلسیم، فعالیت بدنی، چاقی و سیگار کشیدن، بر شروع پوکی استخوان تأثیر میگذارند.
استروژن نیز ارتباط نزدیکی با کلسترول دارد. بنابراین، هنگامی که سطح این هورمون افزایش می یابد، کلسترول تام و سطح LDL (کلسترول بد) کاهش می یابد.
بر اساس تحقیقات، خطر ابتلا به بیماری های قلبی عروقی در افراد با یائسگی جراحی افزایش می یابد. بیماری هایی مانند تصلب شرایین ظاهر می شود و همچنین احتمال ابتلا به سکته مغزی و انفارکتوس میوکارد وجود دارد.
براساس نتایج یک مطالعه، در زنان مبتلا به یائسگی جراحی ناشی از اوفورکتومی دوطرفه (با یا بدون هیسترکتومی) شیوع اختلال میل جنسی کمفعال (HSDD) بیشتر است.
یکی دیگر از پیامدهای ناشی از کاهش سطح استروژن این است که واژن کمتر روان می شود. حتی pH را تغییر می دهد، که بر میکروبیوتای واژن نیز تأثیر می گذارد.
علاوه بر موارد فوق، استروژن پایین باعث اصلاح سطح کلاژن و الاستین می شود و باعث کاهش تولید آنها می شود. در نتیجه پوست رطوبت و درخشندگی خود را از دست می دهد و چین و چروک های بیشتری ایجاد می شود. به همین ترتیب، ناخن ها ممکن است شکننده شوند و احتمال ایجاد آلوپسی افزایش می یابد.
به دلیل یائسگی، زنان بیشتر مستعد ابتلا به اختلالات خلقی و مشکلات روانی مختلف هستند، از جمله افسردگی، اضطراب، تحریک پذیری، عصبی بودن، از دست دادن حافظه و کاهش تمرکز.
اختلالات فوق می تواند به طور قابل توجهی بر کیفیت زندگی زنان تأثیر بگذارد. بنابراین، به منظور کاهش، اجتناب یا جلوگیری از چنین علائم و عواقبی، انواع مختلف درمان برای یائسگی جراحی اعمال می شود.
درمان جایگزین هورمونی که درمان جایگزینی استروژن نیز نامیده می شود و به دنبال جبران چیزی است که تخمدان ها به طور معمول تولید می کنند. به طرق مختلف، چه با پچ و چه به صورت خوراکی (قرص) استفاده می شود.
این هورمونهای جایگزین به کاهش علائم، محافظت در برابر پوکی استخوان و جلوگیری از مشکلات قلبی عروقی کمک میکنند. آنها همچنین دفعات و شدت گرگرفتگی، از دست دادن کلاژن و خشکی واژن را کاهش می دهند. با این حال، HRT حامل خطرات خاصی در نظر گرفته می شود. در این راستا، برخی مطالعات نشان می دهد که ممکن است خطر سکته مغزی، بیماری ترومبوآمبولیک وریدی و سرطان سینه را افزایش دهد.
سایر درمانها، جایگزین یا مکمل جایگزین هورمونی، شامل گزینههای زیر است:
• مکملهای کلسیم و ویتامین D : برای جلوگیری از پوکی استخوان
• داروهای ضد افسردگی و ضد تشنج : برای گرگرفتگی و اضطراب
• داروهای ضد فشار خون : در مورد ابتلا به فشار خون شریانی
درمان فیتوتراپی برای یائسگی جراحی شامل استفاده از عصارههای گونههای مختلف گیاهی مانند کوهوش سیاه، سویا، شبدر قرمز، جارو قصابی، تاک قرمز، برگ زیتون و سیر است.
ممکن است اثرات آنتی اکسیدانی، محافظت کننده قلبی و عصبی داشته باشند، به کاهش اختلالات اسکلتی عضلانی، از دست دادن حافظه و گرگرفتگی کمک می کنند. بر اساس مطالعات، برخی از گیاهان در کاهش علائم خاص کارایی نشان داده اند.
با این حال، هنوز تحقیقات بیشتری در این زمینه مورد نیاز است.
در نهایت، سبک زندگی سالم توصیه می شود، با رژیم غذایی غنی از کلسیم، فعالیت بدنی منظم، تلاش برای حفظ وزن سالم، آفتاب گرفتن در حد اعتدال (برای حفظ سطح ویتامین D)، و اجتناب از سیگار کشیدن و الکل زیاد.
1. یائسگی جراحی چیست؟
یائسگی جراحی به وضعیتی گفته میشود که تخمدانها به دلیل جراحی برداشته میشوند. این امر باعث میشود که زن دیگر قاعدگی نداشته باشد و علائم یائسگی را تجربه کند.
2. دلایل یائسگی جراحی چیست؟
یائسگی جراحی میتواند به دلایل مختلفی انجام شود، از جمله:
• درمان سرطان تخمدان، رحم یا لولههای فالوپ
• درمان فیبروم رحم
• درمان بیماری التهابی لگن (PID)
• درمان خونریزی شدید قاعدگی
• پیشگیری از بارداری
3. عوارض یائسگی جراحی چیست؟
یائسگی جراحی میتواند عوارضی را به همراه داشته باشد، از جمله:
• گرگرفتگی
• تعریق شبانه
• اختلال خواب
• خشکی واژن
• درد مفاصل
• پوکی استخوان
• افزایش خطر بیماری قلبی
• افزایش خطر سکته
4. درمان یائسگی جراحی چیست؟
برای درمان علائم یائسگی جراحی، میتوان از درمان جایگزینی هورمون (HRT) استفاده کرد. HRT میتواند به کاهش گرگرفتگی، تعریق شبانه، اختلال خواب، خشکی واژن و درد مفاصل کمک کند.
5. چگونه میتوان با یائسگی جراحی کنار آمد؟
یائسگی جراحی میتواند یک تجربه چالشبرانگیز باشد. با این حال، با حمایت خانواده و دوستان و همچنین مراقبتهای پزشکی مناسب، میتوان با این چالش کنار آمد.
اگر شما نیز یائسگی جراحی را پشت سر گذاشته اید، تنها نیستید . مقابله با پیامدهای یائسگی جراحی برای برخی از زنان دشوار است، زیرا بر زندگی جنسی و سلامت آنها تأثیر می گذارد. با این حال، در این شرایط، حساب کردن روی کمک دیگران ارزشمند است. اول از همه، خانواده، همسر و دوستان هستند. با این حال، اگر احساس میکنید که شرایط سختی را پشت سر میگذارید، در رفتن به درمان با یک متخصص سلامت روان تردید نکنید. همچنین، فراموش نکنید که توصیه های پزشک را به طور کامل دنبال کنید و همچنین در تمام معاینات برنامه ریزی شده خود شرکت کنید.
گردآوری:بخش سلامت بیتوته