تنبلی چشم کودکان، علائم، راه های تشخیص و درمان

تنبلی چشم کودکان که از نظر پزشکی به نام آمبلیوپی نیز شناخته می‌شود، یک اختلال بینایی رایج است که کودکان را در سنین پایین تحت تأثیر قرار می‌دهد. این وضعیت زمانی رخ می‌دهد که سیستم یک چشم به درستی رشد نمی‌کند و منجر به کاهش دید در آن چشم می‌شود. تشخیص زودهنگام و درمان برای جلوگیری از مشکلات بینایی طولانی مدت کودک بسیار مهم است. در این مقاله قصد داریم علائم تنبلی چشم کودکان، راه‌های تشخیص و روش‌های درمان آن را بررسی کنیم تا به والدین کمک کنیم این وضعیت را به موقع تشخیص دهند و برای درمان کودک خود در اسرع وقت اقدام کنند.

در این مقاله می‌خوانید:

• علائم تنبلی چشم کودکان
• راه های تشخیص تنبلی چشم کودکان
• روش های درمان تنبلی چشم کودکان

بیشتر بخوانید: معرفی بهترین دکتر چشم پزشک تهران

علائم تنبلی چشم کودکان

والدین باید معاینات چشمی منظمی را برای فرزندان خود برنامه ریزی کنند، حتی اگر هیچ علامتی وجود نداشته باشد. زیرا برخی از موارد تنبلی چشم کودکان ممکن است علائم واضحی را نشان ندهند. مداخله زودهنگام برای بهبود رشد بینایی کودک کلیدی است. اگر متوجه هر یک از این علائم زیر در کودک خود شدید، در اسرع وقت برای ارزیابی جامع و دریافت مناسب‌ترین گزینه‌های درمانی به یک متخصص چشم مراجعه کنید.

استرابیسم (هماهنگ نبودن چشم‌ها)

یکی از بارزترین علائم تنبلی چشم، استرابیسم است که در آن چشم‌های کودک به درستی تراز نمی‌شود. ممکن است به نظر برسد که یک چشم در مقایسه با چشم دیگر به سمت داخل، خارج، بالا یا پایین می‌چرخد. این ناهماهنگی اغلب اولین علامتی است که والدین متوجه آن می‌شوند.

کاهش بینایی

کودکانی که تنبلی چشم دارند ممکن است یک چشمشان ضعیف باشد. آنها ممکن است به خوبی نتوانند در دیدن فضای اطراف خود تمرکز کنند یا در دیدن واضح اشیا مشکل داشته باشند. در برخی موارد، چشمی که دچار تنبلی است در صورت عدم درمان ممکن است دچار اختلال بینایی قابل توجهی شود.

پیشنهاد ویژه نی نی بان: فواید یائسگی، پیش به سوی زندگی بهتر

خیره ماندن یا بستن یک چشم

کودکانی که تنبلی چشم دارند ممکن است برای بهتر دیدن، یک چشم خود را ببندند یا خیره کنند. این رفتار می‌تواند یک مکانیسم مقابله‌ای باشد زیرا مغز ورودی چشم قوی‌تر را بر چشم ضعیف‌تر اولویت می‌دهد.

برخورد یا زمین خوردن مکرر

اختلال در درک عمق به دلیل تنبلی چشم کودکان، می‌تواند منجر به برخورد با موانع یا زمین خوردن‌های مکرر شود. کودکان مبتلا به تنبلی چشم ممکن است دست و پا چلفتی‌تر از همسالان خود به نظر برسند.

هماهنگی ضعیف چشم و دست

تنبلی چشم می‌تواند بر توانایی کودک در هماهنگی بینایی با دست‌های خود تأثیر بگذارد. این ممکن است به صورت مشکلات در کارهایی مانند گرفتن توپ یا رنگ آمیزی در خطوط ظاهر شود.

کاهش دید سه بعدی

درک عمق فضا به ما امکان را می‌دهد که جهان را به صورت سه بعدی درک کنیم. متاسفانه تنبلی چشم کودکان این امکان را از آن‌ها می‌گیرد. آنها ممکن است در درک دقیق فاصله‌ها دچار مشکل شوند و ابعاد را به دستی درک نکنند.

مطالب پیشنهادی: راه های محافظت از چشم ها، چطور تیزبینی یک عقاب را داشته باشیم؟

کج کردن سر

برای جبران نقص بینایی، برخی از کودکان ممکن است سر خود را به یک طرف خم کنند تا چشم قوی‌تر خود را با یک شی هماهنگ کنند. این چرخش سر هنگام دقت در تماشای یک سوژه می‌تواند نشانه تنبلی چشم باشد. معمولاً این حالت در هنگام تماشای تلویزیون یا خواندن یک متن، بیشتر اتفاق می‌افتد.

مشکل در تشخیص چهره‌ ها

تشخیص چهره می‌تواند برای کودکان دارای تنبلی چشم چالش برانگیز باشد. آنها ممکن است افراد را به راحتی تشخیص ندهند یا در برقراری تماس چشمی مشکل داشته باشند.

مالیدن مکرر چشم

اگر کودک به طور مداوم یک چشم را مالش دهد، می‌تواند نشانه‌ای از ناراحتی یا کاهش دید در آن چشم باشد. این می‌تواند پاسخی ناخودآگاه به محدودیت‌های بینایی چشم باشد که باید به آن توجه شود.

بیشتر بخوانید: تست بینایی کودکان در منزل با بهترین پزشک

راه های تشخیص تنبلی چشم کودکان

همان طور که اشاره شد، تشخیص زودهنگام تنبلی چشم کودکان می‌تواند بینایی آن‌ها را از آسیب‌های ماندگار و غیر قابل جبران حفظ کند. در این بخش قصد داریم روش‌های مختلف برای تشخیص تنبلی چشم کودکان را بررسی کنیم.

تست بینایی

رایج‌ترین روش برای تشخیص تنبلی چشم کودکان، تست بینایی است. در این روش تشخیصی پزشک از نمودار چشمی استفاده می‌کند و از کودک می‌خواهد حروف را بخواند یا اشیا را شناسایی کند. اگر یک چشم به طور مداوم به طور قابل توجهی بدتر از دیگری عمل کند، می‌تواند نشان دهنده تنبلی چشم باشد.

تست پوشاندن چشم

در طول این روش تشخیصی، پزشک یک چشم کودک را می‌پوشاند در حالی که کودک روی یک شی تمرکز می‌کند. سپس چشم را باز می‌کند و نحوه حرکت آن را برای اتصال مجدد به چشم دیگر مشاهده می‌کند. اگر یکی از چشم‌ها تمایل به دور شدن یا متقاطع شدن داشته باشد، می‌تواند نشانه تنبلی چشم یا استرابیسم باشد که یکی از علل شایع آمبلیوپی است.

تست انکسار

این تست به تشخیص اینکه آیا کودک دارای عیوب انکساری قابل توجهی مانند نزدیک بینی، دوربینی یا آستیگماتیسم است یا خیر کمک می‌کند. اصلاح این عیوب انکساری با عینک گاهی اوقات تنبلی چشم را نیز برطرف می‌کند.

پیشنهاد ویژه نی نی بان: قهوه با مغز چه میکند؟ فِرِش و شاداب

معاینه مردمک

اندازه و پاسخ مردمک‌ها به نور می‌تواند اطلاعات ارزشمندی درباره سلامت چشم‌ها ارائه دهد. پاسخ غیر طبیعی مردمک ممکن است نشانه تنبلی چشم باشد.

ارزیابی هم ترازی چشم

در این روش متخصص چشم، هم راستایی چشم‌های کودک را ارزیابی می‌کند تا هرگونه ناهماهنگی (استرابیسم) را که ممکن است به ایجاد تنبلی چشم کمک کند، شناسایی کرده و درمان مناسب را ارائه دهد.

پتانسیل برانگیخته بصری (VEP)

VEP ابزار تشخیصی پیشرفته‌تری است که فعالیت الکتریکی مغز را در پاسخ به محرک‌های بینایی اندازه گیری می‌کند. این روش می‌تواند به تشخیص و تعیین کمیت نقص بینایی در کودکانی که ممکن است با تست‌های معمول همکاری نکنند، کمک کند.

مطالب پیشنهادی: نشانه های ضعیفی چشم در کودکان چیست؟

روش های درمان تنبلی چشم کودکان

کلید درمان موفقیت آمیز تنبلی چشم کودکان مداخله زودهنگام است. هر چه زمان شروع درمان زودتر باشد، شانس دستیابی به بهبود چشمگیر بینایی بیشتر است.

پچ کردن

یکی از رایج‌ترین درمان‌های تنبلی چشم کودکان، پوشاندن چشم قوی‌تر است. این کار باعث می‌شود چشم ضعیف‌تر مجاب شود که کار کند و بینایی آن بهبود یابد. این روش معمولاً برای ساعات معینی در روز تجویز می‌شود و مدت آن بسته به سن کودک و شدت آمبلیوپی می‌تواند متفاوت باشد.

قطره چشمی آتروپین

در برخی موارد، قطره چشمی آتروپین ممکن است برای تاری موقت دید در چشم قوی‌تر استفاده شود. این کار چشم ضعیف‌تر را تشویق می‌کند تا قدرت بینایی خود را تقویت کند. این یک گزینه مناسب برای کودکانی است که ممکن است در برابر استفاده از چسب چشم (پچ کردن) مقاومت کنند.

بیشتر بخوانید: توانبخشی کودکان نابینا، راهنمایی‌های لازم

عینک اصلاحی

اگر عیوب انکساری باعث تنبلی چشم کودکان شده باشد، ممکن است عینک اصلاحی برای ایجاد دید واضح‌تر تجویز شود. استفاده منظم از عینک گاهی اوقات می‌تواند به اصلاح این وضعیت کمک کند.

بینایی درمانی

بینایی درمانی شامل یک سری تمرینات و فعالیت‌های چشمی است که هدف آن بهبود هماهنگی چشم و تقویت چشم ضعیف‌تر است. زمانی که تنبلی چشم با مشکلات ماهیچه‌ای چشم یا مشکلات هماهنگی همراه باشد، این درمان می‌تواند مفید عمل کند.

جراحی

در مواردی که استرابیسم علت زمینه‌ای تنبلی چشم کودکان باشد، ممکن است جراحی برای اصلاح هم راستایی چشم‌ها تجویز شود. جراحی می‌تواند به بهبود ظاهر چشم‌ها و بهبود عملکرد بینایی کمک کند.

پیشنهاد ویژه نی نی بان: تشخیص بیماری ها در آزمایشگاه کلینیکال چگونه است؟

کلام آخر

بسیار مهم است که والدین و مراقبان در صورت مشکوک شدن به تنبلی چشم کودکان یا مشاهده هر گونه ناهنجاری بینایی با یک متخصص چشم مشورت کنند. معاینه چشم اولین قدم در تشخیص دقیق مشکل و تعیین مناسب‌ترین برنامه درمانی است. با مداخله به موقع و رویکرد درمانی مناسب، بسیاری از کودکان می‌توانند بر تنبلی چشم غلبه کرده و از بهبود بینایی و سلامت کلی چشم خود لذت ببرند.