تمام آنچه که والدین باید درباره بلوغ زودرس بدانند

بلوغ فرآیندی است که طی آن، بدن کودک شروع به تبدیل شدن به بدن یک بزرگسال می‌کند. میانگین سنی این فرآیند در دختران و پسران، ۱۰ و ۱۱ سالگی است. با این حال، گاهی اوقات بلوغ زودتر از حالت عادی آن رخ می‌دهد که به آن بلوغ زودرس می‌گویند. بلوغ زودرس در کودکان می‌تواند هم از نظر جسمی و هم از نظر روحی چالش‌برانگیز باشد. به همین دلیل، والدین باید بدانند که در چنین شرایطی، چه اقداماتی باید انجام دهند. 

بیشتر بخوانید: نشانه‌های بلوغ زودرس در دختران که باید بشناسید

در این مقاله می‌خوانید:

• بلوغ زودرس چیست؟
• علل بلوغ زودرس
• علائم بلوغ زودرس
• تشخیص بلوغ زودرس
• درمان بلوغ زودرس
• والدین چه باید کنند؟

بلوغ زودرس چیست؟

بلوغ زودرس در کودکان زمانی است که فرآیند بلوغ زودتر از موعد، یعنی قبل از ۸ سالگی در دختران و قبل از ۹ سالگی در پسران، رخ می‌دهد. البته این عارضه زیاد رایج نیست و تنها یک درصد از کودکان دچار این بلوغ می‌شوند. 
مغز، فرآیند بلوغ را با تولید هورمون آزاد کننده گنادوتروپین (GnRH) آغاز می‌کند. این هورمون سپس به یک غده کوچک لوبیایی شکل در پایه مغز به نام غده هیپوفیز می‌رود و باعث تولید استروژن در تخمدان‌ها و تولید تستوسترون در بیضه‌ها می‌شود. در نتیجه، بلوغ زودرس زمانی رخ می‌دهد که یک هورمون مغزی دخیل در فرآیند بلوغ، زودتر از حالت عادی آزاد شود. 

بیشتر بخوانید: بلوغ زودرس دختران و روش‌های تشخیص آن

علل بلوغ زودرس

علت بلوغ زودرس اغلب ناشناخته است، اما کارشناسان می‌گویند که این عارضه می‌تواند در نتیجه اختلالات هورمونی یا ناهنجاری‌های مغزی رخ دهد. کارشناسان دیگر نیز به مواد شیمیایی مختل کننده غدد درون ریز که در بسته بندی‌های مواد غذایی، پلاستیک‌ و سایر محصولات مصرفی یافت می‌شوند اشاره می‌کنند.
جالب است بدانید که حتی چاقی زودرس نیز می‌تواند یک دلیل این عارضه باشد. هم‌چنین، نقش ژنتیک را نیز باید در نظر گرفت؛ چرا که سن بلوغ در اعضای یک خانواده اغلب شبیه همدیگر است. 

بیشتر بخوانید: آزمایش استروژن، علت تجویز و تفسیر نتیجه

علائم بلوغ زودرس 

علائم این عارضه در دختران عبارتند از:

• رشد سینه‌ها قبل از ۷ یا ۸ سالگی
• شروع قاعدگی قبل از ۱۰ سالگی
• رشد سریع قد یا یک جهش رشدی قبل از ۷ یا ۸ سالگی

علائم این عارضه در پسران عبارتند از:

• بزرگ شدن بیضه‌ها یا آلت تناسلی قبل از ۹ سالگی
• رشد سریع قد یا یک جهش رشدی قبل از ۹ سالگی

بعضی دیگر از نشانه‌های احتمالی (در هر دو جنس) که البته ممکن است طبیعی نیز قلمداد شوند، عبارتند از:

• رشد موها در ناحیه تناسلی، زیر بغل یا صورت
• دیپ شدن صدا
• آکنه زدن
• بوی بدن بالغ گرفتن

بیشتر بخوانید: علائم بلوغ دختر چیست؟

تشخیص بلوغ زودرس

اولین قدم در تشخیص این عارضه شامل معاینه فیزیکی است. پس از آن، آزمایش‌های مختلفی آغاز می‌شود که مهم‌ترین آن‌ها آزمایش خون برای بررسی سطح هورمون‌های بدن است. هم‌چنین، از تصویربرداری با اشعه ایکس نیز برای تعیین سن استخوان استفاده می‌شود. زیرا همان‌طور که گفتیم، هورمون‌های بلوغ می‌توانند باعث رشد اسکلت شوند. در نتیجه، سن استخوانی ممکن است بزرگ‌تر از سن تقویمی کودک باشد. 

بیشتر بخوانید: آزمایشگاه آندروژن چیست؟

درمان بلوغ زودرس

اگر فرزند شما بلوغ زودرسیده داشته باشد، پزشک ممکن است شما را برای درمان به یک متخصص غدد اطفال ارجاع دهد. اهداف درمان عبارتند از:

• متوقف کردن یا حتی معکوس کردن رشد جنسی
• توقف رشد سریع استخوان که می‌تواند منجر به کوتاهی قد در بزرگسالی یا شروع زودرس پریود شود.

بسته به علت این نوع بلوغ، دو روش ممکن برای درمان وجود دارد که عبارتند از:

• درمان علت یا بیماری زمینه‌ای
• کاهش سطح بالای هورمون‌های جنسی با داروهای جلوگیری از رشد جنسی

گاهی اوقات، درمان یک بیماری زمینه‌ای مرتبط می‌تواند این نوع بلوغ را متوقف کند، اما در بیشتر موارد، هیچ بیماری دیگری وجود ندارد. بنابراین راه معالجه معمولاً هورمون درمانی برای توقف رشد جنسی را شامل می‌شود.

بیشتر بخوانید: چگونگی تشخیص اختلال کودکان

درمان هورمونی، در حال حاضر با داروهایی به نام آنالوگ‌های LHRH است.

درمان هورمونی تایید شده، در حال حاضر با داروهایی به نام آنالوگ‌های LHRH است. این هورمون‌های مصنوعی (ساخت انسان) تولید هورمون‌های جنسی در بدن را که باعث بلوغ زود می‌شوند، مسدود می‌کنند. نتایج مثبت نیز معمولاً در عرض یک سال پس از شروع درمان مشاهده می‌شود. علاوه بر این، آنالوگ‌های LHRH به طور کلی بی خطر هستند و معمولاً هیچ عارضه جانبی در کودکان ایجاد نمی‌کنند.
با این نوع درمان، اندازه سینه در دختران ممکن است کاهش یابد. در پسران نیز آلت تناسلی و بیضه‌ها ممکن است به اندازه مورد انتظار برای سن آن‌ها کوچک شود. رشد قد نیز به میزان مورد انتظار برای کودکان، قبل از بلوغ کاهش می‌یابد. حتی رفتار کودک نیز معمولاً متناسب با سن او می‌شود.

بیشتر بخوانید: پیشگیری از بلوغ زودرس، واریوپپتیل دیر نشده؟

والدین چه باید کنند؟

باید فرزند خود را از نحوه درمان و آنچه در انتظارش است آگاه کنید.

اگر کودک شما در حال تجربه چنین عارضه‌ای است، باید با او صحبت کنید و در مورد آنچه در بدن او در حال رخ دادن است، توضیحی ساده و واقعی ارائه دهید. به عنوان مثال، توضیح دهید که این تغییرات برای بچه‌های بزرگ‌تر و نوجوانان طبیعی است، اما بدن کودک شما کمی زودتر شروع به رشد و تغییر کرده است. علاوه بر این باید فرزند خود را از نحوه درمان و آنچه در انتظارش است آگاه کنید.
ممکن است فرزند شما توسط بعضی از هم سن و سالان خود مورد تمسخر و اذیت قرار بگیرد. پس از نظر روحی و عاطفی نیز نیاز به مراقب دارد. تعدادی از علائم هشدار دهنده رایج که باید با پزشک کودک خود در میان بگذارید، عبارتند از:

• نمرات ضعیف
• مشکلات در مدرسه
• از دست دادن علاقه به فعالیت‌های روزانه
• افسردگی

بیشتر بخوانید: چگونگی بلوغ زودرس، آنچه باید بدانیم

نحوه واکنش والدین می‌تواند بر نوع رفتار کودکان تأثیر بگذارد. پس برای ترویج تصویر بدنی سالم و عزت نفس قوی به کودک خود باید:

• از اظهار نظر در مورد ظاهر او خودداری کنید.
• برای موفقیت‌ در مدرسه یا ورزش، او را تشویق کنید.
• از علایق او حمایت کنید.

نکته مهم این است که پزشکان می‌توانند این نوع بلوغ را درمان کنند. در واقع، با درمان مناسب کودک شما می‌تواند پتانسیل رشد قدی خود تا بزرگسالی را حفظ کند و از استرس عاطفی و اجتماعی نیز خلاص شود.

بیشتر بخوانید: پزشک متخصص غدد چه بیماری‌هایی را درمان می‌کند؟

کلام آخر

بلوغ زودرس در کودکان زمانی اتفاق می‌افتد که بدن آن‌ها کمی زودتر از زمان معمول، شروع به بالغ شدن می‌کند. این عارضه به دلایل مختلفی ایجاد می‌شود، اما بسته به علت آن قابل درمان و کنترل است. در نتیجه، والدین باید گوش به زنگ باشند تا در صورت مشاهده علائم این نوع بلوغ، سریع کودک خود را پیش یک متخصص ببرند و پروسه تشخیص و درمان را شروع کنند. 

به کلینیک نی نی بان سر بزنید.