انقلاب برای ثبت شرح فردا به پژوهش انسان‌های آزاده‌ نیازمند است

به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از روابط عمومی خانه کتاب و ادبیات ایران، آئین اختتامیه نخستین جایزه «کتاب تاریخ انقلاب اسلامی» شنبه ۲۳ اسفندماه با رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی ناشی از ویروس کرونا با حضور ایوب دهقانکار مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران، موسی حقانی رئیس پژوهشکده تاریخ معاصر و دبیر جایزه، برگزیدگان، داوران و اصحاب رسانه در پژوهشکده فرهنگ، هنر و معماری برگزار شد.

ایوب دهقانکار، مدیرعامل مؤسسه خانه کتاب و ادبیات ایران در این مراسم با ابراز خرسندی از همکاری و همدلی دوستان در پژوهشگاه تاریخ معاصر ایران در برپایی این جشنواره گفت: تیم هیئت داوران علاوه بر مشغله علمی که دارند ما را در برپایی این جشنواره تنها نگذاشتند و به ما کمک کردند که در روزهای پایانی سال شاهد برپایی این جشنواره در حوزه تاریخ‌نگاری معاصر انقلاب اسلامی که بسیار مهم است، باشیم.

وی اظهار کرد: یکی از اهداف فلسفه تشکیل این جایزه، این است که از افرادی که به این مهم اهتمام داشته و دارند تقدیر کنیم و انشاالله این جایزه آغازی برای اتقان بیشتر در حوزه تاریخ‌نگاری، مخصوصاً تاریخ معاصر کشورمان باشد.

مدیرعامل مؤسسه خانه کتاب و ادبیات ایران در ادامه بیانیه وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی به نخستین جایزه «کتاب تاریخ انقلاب اسلامی» را قرائت کرد.

متن این پیام به شرح زیل است:
به‌نام خداوند جان و خرد
«قریب شش ماه پیش از پیروزی انقلاب اسلامی، در پنجم مرداد ۱۳۵۷، حضرت امام خمینی (ره)، بنیانگذار فقید جمهوری اسلامی ایران، در پیامی به مناسبت شهادت عده‌ای از مردم مشهد، رفسنجان و جهرم، نکاتی را با ملت ایران در میان گذاشتند که می‌توان گفت روشن اندیشی پیر فرزانه انقلاب برای تعیین نقشه راه و سرمشقی برای جلوگیری از تحریف حرکت مردمی و اساس شکل‌گیری تاریخ‌نگاری انقلاب اسلامی را ترسیم نمود. ایشان در پیام خود فرمودند:
«ما که هنوز در قید حیات هستیم و مسائل جاری ایران را - که در پیش چشم همه‌ی ما به روشنی اتفاق افتاده است - دنبال می‌کنیم، فرصت‌طلبان و منفعت‌پیشگانی را می‌بینیم که با قلم و بیان، بدون هراس از هر گونه رسوایی، مسائل دینی و نهضت اسلامی را بر خلاف واقع جلوه می‌دهند … شکی نیست که این نوشتجات بی‌اساس به اسم تاریخ در نسل‌های آینده آثار بسیار ناگواری دارد. از این جهت، روشن شدن مبارزات اصیل اسلامی در ایران، از ابتدای انعقاد نطفه‌اش تا کنون و رویدادهایی که در آینده اتفاق می‌افتد، از مسائل مهمی است که باید نویسندگان و علمای متفکر و متعهد بدان بپردازند.» (صحیفه‌ی امام (۱۳۸۶)، جلد ۳، ص ۴۳۴.
از منظر آسیب‌شناسی ایشان، نسبت به حضور فرصت طلبان و منفعت پیشگان هشدار دادند؛ چرا که تحریف، همزاد انقلاب مردمی ملت ایران بوده و جریان‌هایی که با این خیزش مردمی زاویه داشتند، درباره ریشه‌ها و رخدادها، مطالب ناهمگونی با واقعیت‌ها بر قلم راندند.
تردیدی نیست که تاریخ نگاری محصول تاریخ نگری است و دومین نکته پیام امام راحل نحوه انتشار آثار است. چرا که فرصت طلبان و منفعت جویان، مسائل اصلی انقلاب و مبارزات اصیل مردم شهید پرور ایران را خلاف واقع و کم‌رنگ جلوه می‌دادند.
از منظر آینده نگری، هر نسلی با اتکا به میراث گذشتگان و نویافته‌های زمانش به بازکاوی عالمانه گذشته می‌پردازد و سومین نکته در پیام بنیانگذار فقید انقلاب، توصیه اکید به نوشتن درباره انقلاب از سوی نویسندگان و علمای متفکر و متعهد و روشن شدن ریشه‌های آن است.

از بدو پیروزی انقلاب اسلامی ایران، کشور، مردم و نظام مبتنی بر انقلاب، با رهبری بنیان‌گذار جمهوری اسلامی ایران و پس از ایشان، با درایت مقام معظم رهبری، از رخدادهای گوناگونی که توسط دشمنان بدان وارد می‌شد، با سربلندی عبور کردند. قطعاً چنین روندی در پیمودن مسیر خود، نیازمند قلم و پژوهش انسان‌های آزاده‌ای است که برای ثبت امروز و شرح فردا، با کمترین چشمداشتی، آن را برای آیندگان به میراث گذاشته‌اند و آیندگان نیز چنین میراثی را بازیابی و تاریخ و هویت کشور خود را در مبارزه با استعمارگران بین المللی و تمامیت خواهان و قدرت طلبان منطقه‌ای، به روشنی حفظ می‌کنند.

برگزاری جایزه کتاب سال انقلاب اسلامی - که در آخرین روزهای سال ۱۳۹۹ نخستین دوره دو سالانه خود را برگزار می‌کند - نشان از همت والای معاونت امور فرهنگی و خانه کتاب و ادبیات ایران در حفظ دستاوردهای فرهنگی انقلاب و نظام جمهوری اسلامی دارد که همواره از دغدغه‌های مقام معظم رهبری بوده است. از این که در نخستین دوره این جایزه، از پیشکسوتان پژوهش‌های حوزه انقلاب اسلامی نیز تقدیر می‌شود، بسیار خرسندم که بیانگر تقدیر مدیران فرهنگی از جهادگران فرهنگی در جنگ نرم با دشمنان انقلاب اسلامی است.
برای همه دست‌اندرکاران این جشنواره و سازمان‌های همکار و همراه آرزوی توفیق در خدمت به نظام جمهوری اسلامی و آرمان‌های امام خمینی و شهدای گرانقدر انقلاب اسلامی دارم.»

محمد رجبی، به عنوان سخنران دیگر این مراسم به معرفی دو اثر، یکی کتاب «خاطرات حجت‌الاسلام فلسفی» و دیگری کتاب «نقد عمر» پرداخت و گفت: مرحوم فلسفی حدود ۶۰ سال واعظ کشور بود و در سال ۱۳۶۰ از ایشان دعوت می‌شود که یک دهه در مجلس شورای اسلامی سخنرانی داشته باشند که نشان‌دهنده مقام علمی ایشان است. لذا بنا به تأکید رهبر معظم انقلاب اسلامی قرار شد ایشان خاطرات خود را بازگو کنند و در حدود ۱۵ جلسه این خاطرات بیان شد و تدوین و تنظیم آن به مرحوم پدرم واگذار شد، چون حدود ۳۰ سال با ایشان و سلیقه‌شان آشنا بودند و قرار شد اخوی بزرگ بنده ویراستاری کار را بر عهده بگیرند و بنده توفیق داشتم پانوشت خاطرات را بر اساس اسناد و مدارک موجود در ساواک، شهربانی، روزنامه‌ها و کتاب‌هایی که به نحوی به ایشان اشاره شده بود و همچنین مدارک شخصی ایشان این کار را بر عهده بگیریم و در واقع این اثر محصول یک سال کار شبانه‌روزی پدرم، برادرم و بنده است.

وی اظهار کرد: هر قسمت از کار که به اتمام می‌رسید برای ایشان ارسال می‌شد و گاهی مطالبی به ذهن ایشان می‌رسید، بنابراین نیاز به بازنویسی بود و شاید کلاً ۱۰ بار این اثر ویرایش شد تا اینکه به فضل الهی چاپ اول کتاب در سال ۱۳۷۵ به سرانجام رسید. البته آن زمان مصادف با سال‌های پرالتهاب بود و این کتاب بازتاب لازم را پیدا نکرد.

رجبی عنوان کرد: کتاب «نقد عمر» نیز مربوط به خاطرات مرحوم پدرم است که در اواخر عمر ایشان نگاشته شد و مجموعه دیده‌ها و شنیده‌های ایشان از دوران انقلاب است و البته شرح حالی از علمایی که با ایشان محشور بودند و همچنین شرح حوزه‌های علمیه عراق و ایران و تحولاتی که در این کشورها رخ داده نیز در کتاب درج شده است و درواقع این کتاب تاریخ اجتماعی و سیاسی ایران و عراق را شامل می‌شود.

در ادامه این مراسم، موسی فقیه حقانی، رئیس پژوهشکده تاریخ معاصر و دبیر علمی جایزه، در سخنانی، انقلاب اسلامی را جلوه‌ای از بعثت و برانگیختگی عنوان کرد که روح خدا در این ملت با تأسی از شیوه پیامبران رقم زد و گفت: در آیاتی که در شب مبعث بر پیامبر (ص) نازل شد به خواندن و نوشتن تأکید شده است زیرا بدین وسیله انسان آنچه را نمی‌دانست می‌آموزد.

وی اظهار کرد: انقلاب اسلامی یک انقلاب بزرگ است و مردمی‌ترین انقلاب قرن بیستم نام گرفت و شایسته است درباره تاریخ‌نگاری آن کار جدی صورت پذیرد و افراد دست به قلم شوند. امام خمینی (ره) همواره تأکید داشتند که تاریخ را بنویسید قبل از اینکه دیگران بنویسند. حال بعد از ۴۲ سال دم از بازنگری تاریخ معاصر می‌زنیم و کسی که می‌خواهد برای انقلاب قلم بزند باید اقدام به بازنگری تاریخ معاصر کند و سپس با اسنادی که وجود دارد دست به پژوهش و تدوین اثر بزند.

رئیس پژوهشکده تاریخ معاصر افزود: اگر انقلاب اسلامی پیروز نمی‌شد به بسیاری از اسناد دسترسی پیدا نمی‌کردیم اما حالا درباره این اسناد چند هزار کتاب منتشر شده و بایسته بود از اوایل انقلاب اسلامی این جشنواره برگزار می‌شد.

وی عنوان کرد: جشنواره را به دو بخش تقسیم کردیم از سال ۱۳۵۷ تا ۱۳۹۵ این جشنواره رویکرد تشویقی دارد، زیرا این افراد که در آن دوران دست به قلم شدند امکانات بسیار کمی در اختیار داشتند و نمی‌توان آنها را با آثار امروزی مقایسه کرد. برگزیدگان این جشنواره را در سال‌های ۱۳۹۶ و ۱۳۹۷ را با رویکرد رقابتی انتخاب کردیم که در قالب جوایز از آنها تقدیر به‌عمل می‌آید.

حقانی گفت: ۲۵۰۰ اثر به جشنواره ارسال شد که در مرحله اول داوری به ۶۰۰ اثر رسید و در مرحله دوم ۵۰ اثر نامزد دریافت جایزه شدند که از بین آن‌ها ۳۵ اثر شایسته تقدیر شناخته شدند. برای سال آینده نیز در نظر داریم با معیارهای رقابتی آثار را مورد ارزیابی قرار دهیم.

وی تصریح کرد: ما در حوزه‌هایی نیاز به کار جدی داریم مثل حوزه کودک و نوجوان همچنین حجم کارهایی که در حوزه تاریخ‌نگاری با تحریف توأم است بیشتر از آثاری است که در حوزه تاریخ‌نگاری انقلاب اسلامی در حال تألیف است. امید است در آینده شاهد آثاری درباره پیامدهای انقلاب اسلامی باشیم.

در ادامه این مراسم از برترین‌های این جشنواره در حوزه‌های مختلف با اهدای هدایا تجلیل به‌عمل آمد.