نسبت طبقۀ متوسط و تغییر اجتماعی در ایران چیست؟

به گزارش خبرگزاری مهر، «طبقۀ متوسط و تغییر اجتماعی در ایران» پژوهشی‌ است که تلاش می‌کند دلالت­‌های تحلیلی مفهوم طبقۀ متوسط در تغییر فرهنگی و اجتماعی و نیز در سیاستگذاری فرهنگی ایران در سه دهۀ اخیر را واکاوی کند. به همین دلیل سعی می‌کند با گردآوری داده‌­ها، بازخوانی انتقادی پژوهش­‌ها و مرور انبوه مقالات، به این موضوع بپردازد که طبقۀ متوسط ایران با چه ویژگی­‌هایی توصیف شده و چه ارزش‌ها و گرایش‌هایی به این طبقه نسبت داده شده است.

این مطالعه با بیان اینکه در سه دهۀ اخیر بروز و ظهور بسیاری از ارزش‌های نوپدید و تغییر در سبک زندگی و همچنین مقولات تغییر اجتماعی و مصرف فرهنگی عمدتاً به «طبقۀ متوسط» نسبت داده شده است، اذعان می‌دارد که در این پژوهش‌ها مشخص نشده که این طبقه بر چه بخش‌هایی از جامعۀ ایران دلالت می‌کند و چه فراکسیون‌های طبقاتی در درون این طبقه وجود دارد و اساسا عاملیت این طبقه را در تحولات فرهنگی در ایران بر مبنای کدام مکانیسم‌های تحلیلی می‌توان توضیح داد و بازشناخت.

از همین‌رو، این پژوهش با مرور سیستماتیک پژوهش‌های موجود در پی آن است که نشان دهد برمبنای چه استدلال‌هایی و بر پایۀ کدام شواهد، طبقۀ متوسط همچون سوژۀ تغییر اجتماعی در چند دهۀ اخیر بازنمایی شده است و نیز آیا با اتکاء بر مکانیسم‌­های تبیینی و با ارجاع به رویدادهای اجتماعی و فرهنگی و واقعیت­های انضمامی می­توان از چنین انتسابی دفاع کرد یا خیر.

ویژگی‌های ساختاری طبقه متوسط در ایران، ویژگی‌های روانشناختی اجتماعی طبقه متوسط در ایران و طبقه متوسط به منزلۀ سوژۀ تغییر اجتماعی، از جمله مهم‌ترین شاخص‌هایی هستند که در این پژوهش مشمول مرور سیستماتیک قرار گرفته‌اند.