۲۱ چالش پیش روی افزایش جمعیت

به گزارش خبرگزاری صداوسیما برنامه صبحانه ایرانی شبکه دو، در گفتگو با خانم محمد بیگی نماینده مجلس و رئیس فراکسیون جمعیت مجلس شورای اسلامی قانون جوانی جمعیت را بررسی کرده است.شرح گفتگو:

سوال: براساس ارزیابی‌هایی که در فراکسیون جمعیت مجلس شورای اسلامی هم دارید و بررسی‌هایی که بعد از ابلاغ قانون جوانی جمعیت صورت گرفته به طور کلی شما به عنوان یک نماینده مردم در مجلس که در این بحث هم ورود پیدا کرده علت کاهش نرخ موالیددر کشور را در این سال‌های اخیر چه می‌دانید
محمد بیگی: مساله جمعیت، مساله چند عاملی است بیش از ۲۰ عامل در جمعیت دخیل هستند نوع برنامه ریزی اقتصادی دولتها، نگرش‌های فرهنگی اجتماعی مردم، آیا فرزندان ذخیره استراتژیکی ما و به عنوان یک سرمایه تلقی می‌شوند یا نه فرزندان به عنوان هزینه تلقی می‌شوند، نگرش‌های والدین به مسئولیت پذیری در دوران آینده، مسائل مربوط به اقتصاد سلامت، مسائل مربوط باروری سالم و برنامه ریزی دولت‌ها در مورد سیاست‌های جمیعتی همه این‌ها دخیل هستند و نحوه تغذیه همه دخیل هست، اما به طور کلی عرض بکنم ما از سال ۱۳۱۴ به این ور سیاستی در کشور در زمان پهلوی در نظر گرفته می‌شود و آن سیاست کاهش جمعیت بوده که عمدتا از سوی سازمان‌های بین المللی مثل بهداشت جهانی پیگیری می‌شده این سیاست ادامه پیدامی کند تا در سال ۶۵ قانونی به نام تنظیم خانواده یا کنوانسیون بین المللی تنظیم خانواده برای کشور‌ها تنظیم می‌شود و از همه کشور‌ها می‌خواهد که این کنوانسیون را امضا بکنند کشور ایران هم برای بحث ارتقا سلامت ما در کودک و یک سری انگیزه‌هایی که داشت خوب در این موضوع اوت می‌شود، اما جالبیش این است که پشت پرده قانون تنظیم خانواده متاسفانه سیاست‌های جنگ جمعیتی پنتاگون و ... یک سری بنیاد‌های دیگر پنهان بود و این سیاست پنهان بعد‌ها در اسناد ویکی لیسکس منتشر شد به نام جنگ جمعیتی نهایتا این بود که این‌ها دنبال این بودند که عمده کشور‌ها جمعیتشان کاهش پیدا کند تا کشور‌هایی مثل انگلستان، آمریکا، فرانسه که خودشان این کنوانسیون را امضا نکردند سلطه بر دنیا داشته باشند نهایتش این شد که متاسفانه در طی اجرای قانون تنظیم خانواده در داخل ایران طی دهه ۶۰ تا دهه ۹۰ در عرض ۳۰ سال ما ۲۰ میلیون جمعیتی که می‌توانستند متولد بشوند را با دستان خودمان جلویش را گرفتیم .

سوال: یعنی عامل اصلی را این می‌دانید 

محمد بیگی:بله، به کار گیری قانون تنظیم خانواده و اجرای کنوانسیون بین المللی تنظیم خانواده در کشور ایران و تغییر رویکرد فکری فرهنگی و سبک زندگی غربی و فرهنگ اومانیستی و اشاعه فرهنگ غربی که خیلی مناسب با زیست ایرانی‌ها نیست.
سوال: حالا عامل اصلی را که متوجه شدید چه راهکاری را در پیش گرفتید
محمد بیگی: ما ۲۱ چالش را به محض این که وارد مجلس یازدهم شدیم شناسایی کردیم خوب بنده از سال ۸۹ فعال جمعیتی هستم و در این زمینه مطالعات داشتم خوب وقتی بعد ده سال مجلس آمدیم بلافاصله آن چالش‌ها را روی میز گذاشتیم و عزیزان دیگر نزدیک به ۲۱ نفر کمیسیون مشترک خانواده و جمعیت را تشکیل دادیم در این کمیسیون ۲۱ چالش شناسایی شد مثل ضعف تامین مسکن، ضعف اشتغال جوانان، ضعف حمایت از ازدواج و تسهیل ازدواج جوانان، نبود امکانات لازم برای تامین یک سری موارد برای بچه‌ها مثلا فرض کنید بحث تامین شیر خشک و پوشاک و مباحث ضعف تغذیه در دهک‌های پایین جامعه بحث‌های مختلف در مورد نگرش جوانان و زوجین به فرزند مثلا برای اولین تولد همین الان ۴.۹ دهم سال فاصله است بین ازدواج و اولین فرزند آوری خود این فاصله حدود ۵ ساله خوب یک فرزند از چرخه تولد دور می‌کند و بحث ناباروری‌های ثانویه که متاسفانه در سبک زندگی غلط در ما هست مثلا در تغدیه نامناسب و عدم ورزش
سوال: یعنی مجلس الان این‌ها را که احصا کرده درصدد حل آن‌ها بر آمده

محمد بیگی: بله ۲۱ چالش را که ما شناسایی کردیم عدم حمایت از مرخصی زنان بود، عدم حمایت از مادران شاغل، عدم حمایت از مادران دانشجو، کمبود حق عائله و اولاد در حقوق آقایان و نبود یک سری امکانات فرضا مثل خودرو بررسی شد، ۲۱ چالش را آوردیم به روش حل مساله روی میز کمیسیون گذاشتیم و از اندیشکده، نخبگان، متخصصین کمک گرفتیم بیش از ۱۰۰ جلسه برگزار کردیم برای این موضوعات وطی یک سال شمسی ما دقیقا از آبان ۹۹ که شروع کردیم آبان ۱۴۰۰ این قانون الحمدلله با رای قاطع مجلس تصویب شد و به شورای نگهبان فرستاده شد قانون ما قانون رفع موانع و ایجاد تسهیلات است.
سوال: در یک سالی که از تصویب این قانون گذشته چند درصدس اجرایی شده و موثر بوده و اگر موثر بوده آیا نرخ موالید و تولد‌های ما امسال نسبت به سال قبل افزایش و جهشی پیدا کرده 

محمد بیگی: قانون قطعا خیلی موثر بوده که دشمنان الان به شدت در حال کوبیدن وزدن این قانون هستید طوری که بنده و دوستانم را در خبرگزاری‌های اینترنشنال و .. حسابی نواختن و این قانون خیلی موثر بوده، اما این که در سال اول قانون بخواهیم از این قانون نتیجه بگیریم هم غیرکارشناسی است وهم امکان پذیر نیست جمعیت مولفه طولانی مدتی است همین حالا دو سه سال گذشته ما به خاطر کرونا و ترس از بیماری انصراف بسیاری از والدین را از فرزندآوری داشتیم خوب طبیعی است الان ما تعداد کم فرزند آوری داشته باشیم عوامل متعددی در بحث جمعیت دخیل هستند این که بعضی از روزنامه‌ها و جراید و شبکه‌های اجتماعی ظرف دو هفته گذشته شروع کردند به حمله که این قانون موثر نبود متولدین کاهش پیدا کردند ببینید قانونی که تازه آبان سال گذشته تصویب شده، آذر سال گذشته ابلاغ شده ۶ ماه تمام زمان می‌برد که آئین نامه‌های قانون نوشته شودیعنی از خردادد به این طرف آئین نامه‌ها آماده شده و قانون یک قانون نوزاد و تازه متولد شده است این که انتظار داشته باشیم بازه بارداری که حداقل ۹ ماه زمان می‌برد. 

سوال: پس چطور می‌فرمایید که موثر بوده

محمد بیگی: همین الانش تصمیم به فرزند آوری در خانواده‌ها ۴ سال زمان می‌برد .
سوال: پس چطور می‌فرمایید که موثر بوده اگر که موثر بوده؟

محمد بیگی: تاثیرش از این لحاظ بوده که ترمز سرعت کاهش جمعیت کشیده شده است شما الان شما بروید ببینید تعداد زیادی از خانواده‌ها که بحث تک فرزندی را در نظر گرفته بودند امروز از این تابو خارج شدند و به فکر فرزند دوم وسوم هستند.
سوال: این را از کجا متوجه شدید
محمد بیگی:ما الان، چندین عامل است که باعث این بهم خوردن رقم تولد است یکیش کرونا بوده، بحث مسائل اقتصادی اخیر کشور بوده مسائل بسیاری دخیل است این که بگوییم که این قانون باعث کاهش رشد جمعیت شده بی انصافی است، چون می‌گویند این قانون شکست خورده و رهایش کنید.
سوال: نه وقتی یکسال از تصویب یک قانون گذشته باشد نمی‌شود گفت که خیلی سریع شکست خورده است، اما وقتی یک قانونی تصویب می‌شود ابلاغ می‌شود آئین نامه هایش حتی می‌گویید شش ماه هم حدودی طول کشیده باشد به هر حال تدوین شود و به نهاد‌ها و دستگاه‌های مختلف، چون متولی هستند زمان بر است می‌خواهم بدانم آن مدارک و اسنادتان و ارزیابی هایتان چی هست که موثر واقع شده؟

محمد بیگی: ما الحمدلله در مجلس ارگان نظارتی قوی را تشکیل دادیم هم کمیته جمعیت داریم که اولین کمیته جمعیت هم در کمیسیون بهداشت تشکیل شده از همان تیر ماه ۹۹ که بنده مسئولیتش را دارم همین کمیته در کمیسیون فرهنگی وجود دارد در کمیسیون اجتماعی وجود دارد در کمیسیون بودجه دوستان نظارت می‌کنند ما دو نفر ناظر ستاد ملی جمعیت را داریم در مجلس که یک نفر کمیسیون بهداشت، یک نفر کمیسیون اجتماعی ناظر ستاد ملی جمعیت در مجلس هستند همچنین خود کمیسیون مشترک اقدام نظارتی انجام می‌دهیم ما برای پشتیبانی از جمعیت آمدیم فراکسیون جمعیت و حمایت از خانواده را تشکیل دادیم که در واقع نقش ویژه‌ای ایفا می‌کند در حوزه فرهنگ سازی و ترویج قانون جمعیت که الحمدلله نشست‌های متعددی را با وزرا داشتیم ماحصل این نشست‌ها این است که تا الان مجموعا حدود ۳۵ درصد این قانون با این که یک قانون جدید است اجرا شده میانگین اجرای برنامه توسعه ششم حدود ۳۲ درصد است میانگین اجرای برنامه مثل تسهیلات ازدواج جوانان حدود ۱۸ تا ۲۰ درصد است، بنابراین رقم‌ها نشان میدهد که میزان اجرای این قانون نسبت به قوانین دیگر با توجه به نظارت‌های سنگین مجلس و اهتمام دولت سیزدهم بیشتر است الحمدلله، اما با آن چه که ما مد نظرمان هستیم و حضرتعالی و دوستان دلسوزمان مد نظرشان هست خیلی فاصله دارد برای مثال عرض می‌کنم در حوزه تسهیلات بانکی الان نزدیک به ۲۴۱ هزار خانواده تسهیلات بانکی تولد فرزندان را دریافت کردند، اما متقاضیان نزدیک به ۴۸۰ هزارنفر است یعنی ۵۱ درصد پرداخت کردند خوب بانک‌ها این ۴۹ درصد دیگر را باید بیایند و اجرا کنند ما دائم در حال چالش با بانک‌ها هستیم و این تسهیلات تکلیفی را متاسفانه خوب انجام نمی‌دهند درحالیکه کل این رقم که باید انجام بدهد نزدیک به ۶۰۰ میلیارد تومان می‌شود ۶۰۰ میلیارد تومان در بدنه بانکی کشور پول زیادی نیست در حالی که می‌تواند برای یک ملت امید آفرینی بکند.

سوال: غیر از بانک‌ها می‌توانیم دستگاه‌های دیگر را می‌توانیم بگوییم کی‌ها انجام ندادند

محمد بیگی: در زمینه خودرو ۱۲۰ هزار مادر خودرو دریافت کردند تقریبا در همین تعداد مادر در صف دریافت خودرو‌های مادران از فرزندان دوم به بعد هستند این هم نزدیک به ۵۰ درصد اجرا شده باز هم ما در واقع می‌خواهیم و تکلیف می‌کنیم به شرکت‌های خودرو ساز و در سامانه خودرو مادران تکالیف را تکمیل کنند و همه مادران در قانون بهره‌مند هستند همه مادران از فرزند دوم به بعد، متاسفانه آن ۵۰ درصد اجرا نشده آن ۵۰ درصد اجرا شده هم با نظارت‌های دقیق و کامل و مستمر مجلس در حال انجام است و به نظر من خیلی این قانون پربرکتی برای خانواده‌ها باشد در بحث فروش و تخصیص اموال به ساخت خوابگاه‌های متاهلی خوب الان وزارت علوم و وزارت بهداشت آمدند خوابگاه‌های متاهلی را بعضا کلنگ زنی کردند و ظلمی که به دانشجو‌های متاهل می‌شده در زمان خود ما که دانشجو بودیم و زندگی دانشجویی تشکیل دادیم و تا الان متاسفانه این بوده که حدود یک دهم تا یک درصد خوابگاه‌های دانشجویی به متاهین واگذار شده در حالیکه باید ده درصد می‌شده خوب ما الان داریم این را اصلاح می‌کنیم ۱۲ هزار میلیارد تومان بودجه را برای اجرای قانون جوانی جمعیت در نظر گرفتیم بودجه سالانه‌ای که برای این قانون در نظر گرفته شده در سال اول ۱۲ هزار میلیارد تومان بود که اسفندسال گذشته مصوب شد و باید اجرایی می‌شد متاسفانه این را باید بگویم علی رقم پیگیری‌های شدید ما از دولت و حضور چندین نوبته در سازمان برنامه و جلسات متعدد بسیار دیر این بودجه تخصیص داده شده الان تعیین تکلیف ۴ هزار میلیارد تومانش آن هم در دی ماه تازه انجام شده که ما سال را داریم به انتها می‌رسانیم و ۸ هزار میلیارد دیگر اصلا تعیین تکلیف نشده در حالی که ما پنجره جمعیتی مان ۷ بیشتر نیست و یک سالش هم گذشته این پنجره جمعیتی بیشترین تعداد زنان را در بازه سنین باروری دارد که قابلیت فرزند آوری و فرزند پروری و تصمیم گیری برای فرزند آوری را دارند اگر ما این سال‌ها را از دست بدهیم از سال ۱۴۰۹، ۱۴۱۰ به بعد دیگر هر چه قدر هم هزینه کنیم میلیارد‌ها میلیارد تومان هم بودجه اختصاص بدهیم، چون تعداد زنان بارور در بازه سنی کم است دیگر اصلا نتیجه نخواهیم گرفت و با سرعت رشد در دنیا به سمت سالمندی حرکت می‌کنیم ما تنها کشوری هستیم که در دنیا با این شیوه سقوط داریم پیش می‌رویم الان رشدمان ۷ دهم درصد جمعیت است و اگر ادامه بدهیم به همین روشی که الان داریم متاسفانه در سال ۱۴۱۵ حدودا به رشد صفر میرسیم و در سال ۱۴۳۰ شاهد کاهش جمعیت خواهیم بودیم چرا که از دهه ۱۴۳۰ به بعد تا ۱۴۶۰، ۱۴۷۰ جمعیت ایران ممکن است با این سناریویی که همین الان متاسفانه آمار واقعی اش هست به یک سوم جمعیت سقوط کند و این خطرناک‌ترین وضعیت است چرا، چون همزمان با ما که شاهد هستیم کشور‌های همسایه ما و سایر کشور‌های منطقه با رشد دو برابری و سه برابری ما مواجه هستند الان کشوری که ۴۰ میلیون جمعیت داردو همسایه ما هست ۴۰ سال دیگر می‌شود بالای صدمیلیون در حالی که ما ۴۰ سال دیگر متاسفانه رقم حدود ۶۰ میلیون را خواهیم داشت یعنی کاهش جمعیت.
سوال: آیا ما فقط امیدمان به قانون جوانی جمعیت خواهد بودبرای اینکه از بحران‌هایی که می‌فرمایید گذر کنیم 
محمد بیگی: قانون یکی از ابزار‌های ما هست بحث عمده جمعیت مربوط می‌شود به نگرش مردم و این که مردم این آگاهی و بصیرت را دارند که موضوع تک فرزندی موضوع پدیده سالمندی و موضوع کاهش رشد جمعیت متناضر پدیده‌هایی است که در آینده خود مردم را به چالش شدید خواهد کشید
سوال: پس اشاره می‌کنید که مشکل فرهنگی وجود ندارد و فقط عوامل اقتصادی می‌تواند باشد 

محمد بیگی: نه اتفاقا نگرش فرهنگی بسیار مهم‌تر از بحث‌های اقتصادی است این فرهنگ هست که اقتصاد را تکمیل می‌کند و پشتیبانی می‌کند ماالان بیشترین تعداد کاهش جمعیت را در گروه متمول جامعه داریم یعنی ۵۰ درصد متمول جامعه کمترین تعداد فرزندان را دارند این نشان می‌دهد که تزریق صرفا بودجه یا تامین اقتصادی نمی‌تواند نگرش والدین را برای فرزند آوری صرفا مثبت بکند بسیاری از مسائل مربوط به فرزندآوری ممکن است پوسته اقتصادی داشته باشد ممکن است در این زمینه دلایل اقتصادی داشته باشد، اما در هسته و مرکز دلایل بیشتر نگرش‌های والدین به فرزندان است .
سوال: پیوست فرهنگی قانون جوانی جمعیت توجه به بعد فرهنگی اش در چه مواردی هست

محمد بیگی: تعداد مواد فرهنگی این قانون زیاد است وزارت ارشاد، سازمان صداوسیما رسانه ملی، سازمان تبلیغات، وزارت خانه‌های آموزشی مثل علوم، بهداشت و آموزش و پرورش تقریبا تماما مکلف شدند که برای فرهنگ سازی ترویج و تبلیغ خانواده سالم و همچنین فرزند پروری و ارزش‌های مبتنی بر آن اقدامات ویژه انجام دهند دو هزار میلیارد تومان تقریبا در قانون پیش بینی شده برای بودجه‌های حمایتی از فعالیت‌های فرهنگی و همه وزارتخانه‌ها مقرر شده قرار گاه ملی جمعیت را در خودشان تشکیل بدهند .
سوال:آیا تشکیل دادند؟
محمد بیگی: بله تشکیل دادند، مقرر شده که علاوه بر اجرای بند بند این قانون بحث فرهنگ سازی و تامین زیرساخت و محیط برای اجرای این قانون بتواند مثلا مهد کودک‌ها در سازمان‌ها همه مجددا راه اندازی بشود، برای تسهیل جوانان و تامین مسکن و خوابگاه امکانات ویژه در این قانون دیده شده، چون خیلی از جوان‌ها در یک پیمایشی که از آن‌ها انجام شد و نظر سنجی شد خانواده‌ها اظهار تمایل کردند که بیش از ۳.۴ دهم فرزند را دوست دارند، دوست دارند بیش از ۳ فرزند را داشته باشند، اما ضعف امکانات و نبود بعضی از امکانات را وحمایت‌های قانونی را عنوان داشتند که ما سعی کردیم این حمایت‌های قانونی را در این قانون قرار دهیم این قانون تازه اول راه است قانون‌های تمکیلی وحمایتی از مادران شاغل، مادران خانه دار، بیمه مادران خانه دار و خیلی از اقدامات دیگر نیازمند جامعه فعلی ما است که انشالا بتوانیم به این سمت برویم که خانواده خوشبخت می‌تواند یک خانواه پرجمعیت و دارای فرزندان بیشتر باشد و این گزاره اشتباهی که سال‌ها در گوش ما ایرانی‌ها خوانده شد که دو فرزند کافی است و زندگی بهتر فرزند کمتر این گزاره اشتباه است هم علمی و هم روان شناسی باید از اذهان مردم زدوده شود انشالا.