اگر چرخ کارخانه خراب شود...

اگر چرخ یا دیگ کارخانه‌های جدید از قبیل قندسازی و شیشه‌گری خراب شود؛ چون علم آهنگری و فلزکاری ایران به حد کمال نرسیده، مجبورند کارخانه را شش‌ماه تا یک‌سال تعطیل کنند تا‌آلات و اسباب را از ممالک خارجه به ایران آورند. آن وقت، چون در خاک ایران، راه آهن نیست باید با ارابه‌های بزرگ و با قوت عمله مزدور، این اسباب را به تهران رسانند. فرضا که این‌آلات رسید، چند ماه که کار کند، اسباب دیگری می‌شکند و باز محتاج به آوردن از خارجه هستند و مجددا کار تعطیل می‌شود.

افضل‌التواریخ، نوشته غلامحسین افضل‌الملک، تصحیح: منصوره اتحادیه و سیروس سعدوندیان، تهران، نشر تاریخ ایران