جرثقیل زنجیری و بالابرها از جمله تجهیزات ضروری هستند که در بسیاری از صنایع برای جابه‌جایی و بلند کردن بارهای سنگین در نظر گرفته می‌شوند. آشنایی با اجزای اصلی این دستگاه‌ها برای کارکرد ایمن و کارآمد آنها حائز اهمیت است. در ادامه به بررسی جزئیات و قطعات اصلی جرثقیل‌ها و بالابرهای زنجیری می‌پردازیم.
بالابر یا جرثقیل زنجیری چیست؟ بررسی انواع آن
جرثقیل یا بالابر زنجیری نوعی از تجهیزات جابه‌جایی مواد است که از یک مکانیزم خاص بالابر برای بلند کردن و پایین آوردن بار استفاده می‌کند. این دستگاه‌ها به طور گسترده در صنایع مختلف از جمله کارگاه‌های صنعتی، انبارها، گاراژها و حتی مصارف خانگی کاربرد دارند. انواع مختلفی از این نوع جرثقیل وجود دارند که قبل از آشنایی با قطعات آنها بهتر است از این انواع آگاه شد.
-
جرثقیل زنجیری دستی
جرثقیل‌های زنجیری دستی نوعی جرثقیل هستند که برای بلند کردن و جابه‌جایی بار با استفاده از نیروی دست انسان کار می‌کند. این نوع جرثقیل به دلیل قیمت مناسب، کاربری آسان و عدم نیاز به برق، در کارگاه‌ها، انبارها و مصارف خانگی کاربرد فراوانی دارد.
-
جرثقیل‌های زنجیری برقی
جرثقیل‌های زنجیری برقی نوعی جرثقیل است که برای بلند کردن و جابه‌جایی بار با استفاده از موتور الکتریکی کار می‌کند. این نوع جرثقیل در مقایسه با جرثقیل‌های دستی، ظرفیت و سرعت بالاتری دارد و در صنایع مختلف از جمله کارخانجات، بنادر و اسکله‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.
-
جرثقیل‌های زنجیری سقفی
جرثقیل‌های زنجیری سقفی نوعی جرثقیل هستند که به سقف سوله یا کارگاه نصب می‌شوند و برای جابه‌جایی بار در یک فضای مشخص استفاده می‌شوند. این نوع جرثقیل در انواع تک پل و دو پل موجود است و از نظر ظرفیت و ارتفاع بالابر تنوع بالایی دارد.
-
جرثقیل زنجیری بازویی
جرثقیل زنجیری بازویی نوعی جرثقیل است که بر روی یک بازوی گردان نصب می‌شود و می‌تواند در جهات مختلف حرکت کند. این نوع جرثقیل برای جابه‌جایی بار در محیط‌های گسترده و غیرقابل دسترس کاربرد دارد.
-
وینچ زنجیری دستی
نوع دیگر از جرثقیل‌ها وینچ زنجیری دستی است. این وسیله برای کشیدن یا جابه‌جایی بار به صورت افقی یا زاویه دار به سمت اپراتور با استفاده از نیروی دست انسان کار می‌کند. این نوع وینچ به دلیل قیمت مناسب، کاربری آسان و عدم نیاز به برق، در کارگاه‌ها، انبارها و مصارف خانگی کاربرد فراوانی دارد.
آشنایی با قطعات چرثقیل‌ها و بالابرهای زنجیری
بعد از آشنایی کامل با انواع جرثقیل‌ها و بالابرهای زنجیری، نیاز است تا درباره قطعات آنها نیز بدانیم. آگاهی درباره قطعات آنها به عملکرد عالی و نگهداری مناسب از جرثقیل کمک می‌کند.
-
مکانیزم بالابر
مکانیزم بالابر قلب تپنده جرثقیل و بالابرهای زنجیری است و وظیفه اصلی آن تامین نیروی لازم برای بلند کردن بار است. این بخش از اجزای زیر تشکیل شده است:
- موتور: موتور الکتریکی، هیدرولیکی یا بنزینی نیروی لازم برای چرخش درام را تامین می‌کند.
- گیربکس: گیربکس سرعت و گشتاور موتور را به درام منتقل می‌کند.
- درام: درام شیاردار زنجیر یا سیم بکسل را دور خود می‌پیچاند و بار را به سمت بالا یا پایین حرکت می‌دهد.
- زنجیر یا سیم بکسل: زنجیر یا سیم بکسل نیروی درام را به بار منتقل می‌کند.
-
بازو
بازوی جرثقیل از جنس فولاد یا آلیاژهای محکم ساخته شده و وظیفه آن نگهداشتن بار و چرخش آن در جهات مختلف است. بازو در انواع مختلف با طول‌ها و ظرفیت‌های مختلف موجود است.
-
جرثقیل زنجیری؛ کالسکه
کالسکه در امتداد بازوی جرثقیل حرکت می‌کند و محل نصب مکانیزم بالابر است. کالسکه‌ها در انواع مختلف با ظرفیت‌های مختلف موجود هستند.
-
پل
پل جرثقیل زنجیری در جهت عمود بر بازو حرکت می‌کند و وظیفه جابه‌جایی بار در طول مسیر را بر عهده دارد. پل‌ها در انواع مختلف با طول‌ها و ظرفیت‌های مختلف موجود هستند.
-
شاسی
شاسی سکوی اصلی جرثقیل است که کلیه اجزای دیگر روی آن نصب می‌شوند. شاسی‌ها از جنس فولاد محکم ساخته شده‌اند و باید بتوانند وزن جرثقیل و بار را تحمل کنند.
-
سیستم کنترل جرثقیل زنجیری
سیستم کنترل جرثقیل شامل دکمه‌ها، اهرم‌ها و نشانگرها است که به اپراتور امکان می‌دهد تا جرثقیل را حرکت دهد و بار را کنترل کند. سیستم‌های کنترل می‌توانند به صورت دستی، برقی یا از راه دور باشند.
-
سیستم‌های ایمنی
جرثقیل‌ها و بالابرهای زنجیری به سیستم‌های ایمنی مختلفی مانند سوئیچ‌های حد، ترمزها و آلارم‌ها مجهز هستند تا از بروز خطرات احتمالی حین کار جلوگیری کنند.
-
سایر قطعات
علاوه بر قطعات اصلی ذکر شده در بالا، جرثقیل‌ها و بالابرهای زنجیری ممکن است دارای قطعات دیگری مانند چرخ‌ها، ریل‌ها، قلاب، ضربه گیرها و چراغ‌ها نیز باشند.
نحوه عملکرد جرثقیل زنجیری
حال که با قطعات جرثقیل‌های زنجیری آشنا شدیم، نیاز است بدانیم این قطعه‌ها در کنار یکدیگر چه عملکردی را ایفا می‌کنند.
- اپراتور جرثقیل را روشن می‌کند: با روشن شدن جرثقیل، موتور الکتریکی (یا هیدرولیکی یا بنزینی) شروع به کار می‌کند.
- اپراتور از طریق سیستم کنترل، جرثقیل را حرکت می‌دهد: اپراتور با استفاده از دکمه‌ها، اهرم‌ها یا سیستم کنترل از راه دور، جرثقیل را به سمت بار هدایت می‌کند.
- اپراتور با استفاده از سیستم کنترل، بار را بلند می‌کند: اپراتور با فشار دادن دکمه یا اهرم مربوطه، مکانیزم بالابر را فعال می‌کند. درام شروع به چرخش می‌کند و زنجیر یا سیم بکسل را به دور خود می‌پیچد. با این کار، بار به سمت بالا حرکت می‌کند.
- اپراتور بار را به مکان مورد نظر جابه‌جا می‌کند: اپراتور با استفاده از سیستم کنترل، جرثقیل زنجیری را به سمت مکان مورد نظر برای تخلیه بار هدایت می‌کند.
- اپراتور بار را پایین می‌آورد: اپراتور با رها کردن دکمه یا اهرم مربوطه، مکانیزم بالابر را غیرفعال می‌کند. با این کار، بار به آرامی به سمت پایین حرکت می‌کند.
- اپراتور جرثقیل را خاموش می‌کند: پس از تخلیه بار، اپراتور جرثقیل را خاموش می‌کند.
نکات مهم در زمان استفاده از جرثقیل زنجیری
قبل از هر بار استفاده از جرثقیل، این وسیله باید به طور کامل بازرسی شود. این بررسی شامل موارد زیر می‌شود:
- وضعیت زنجیر یا سیم بکسل
- عملکرد ترمزها
- صحت عملکرد سیستم‌های ایمنی
- سلامت قلاب و سایر اتصالات
- نشتی روغن یا هیدرولیک
- وضعیت چرخ ها و ریل‌ها (در صورت وجود)
حین استفاده نیز باید به موارد زیر توجه کرد:
- استفاده از تجهیزات ایمنی: در هنگام کار با جرثقیل زنجیری، از تجهیزات ایمنی مانند کلاه ایمنی، عینک ایمنی و کفش ایمنی استفاده کنید.
- تمرکز و توجه: هنگام کار با جرثقیل، کاملا متمرکز باشید و از انجام هرگونه کار دیگری که حواس شما را پرت کند خودداری کنید.
- ارتباط با دیگران: در صورت نیاز به کمک، از افراد دیگر کمک بخواهید. از کار انفرادی با جرثقیل خودداری کنید.
- حرکات آهسته و پیوسته: جرثقیل را به آرامی و به طور پیوسته حرکت دهید. از حرکات سریع خودداری کنید.
- توجه به اطراف: قبل از حرکت جرثقیل، از عدم وجود افراد یا اشیاء در مسیر حرکت آن اطمینان حاصل کنید.
- کنترل بار: همیشه بار را حین بلند کردن و پایین آوردن تحت کنترل داشته باشید. از رها کردن ناگهانی بار خودداری کنید.
- توقف در مواقع ضروری: در صورت مشاهده هرگونه نقص یا مشکل در جرثقیل زنجیری، فورا کار را متوقف کرده و جرثقیل را خاموش کنید.
سخن پایانی
آشنایی با تمامی قطعات جرثقیل‌های زنجیری و انواع آنها برای افرادی که قصد دارند از این وسیله استفاده کنند بسیار مهم و اساسی در نظر گرفته می‌شود. شما می‌توانید نصب و راه‌اندازی انواع جرثقیل‌های زنجیری را از شرکت پودم ایران بخواهید. همچنین این امکان برای شما فراهم شده است تا از پودم ایران لوازم و قطعات یدکی جرثقیل را نیز خریداری کنید.
