سهم نفت و گاز در طرحهای توسعه ایران از 50 درصد در دهه1330 به 63 درصد در1351-1341 و 80 درصد بعد از 1353 افزایش یافت. در1357-1356 نفت 38 درصد تولید ناخالص ملی، 77درصد درآمد دولت و 87 درصد ارز خارجی کشور را تامین میکرد. ایران به مفهوم واقعی کلمه به درآمد نفت وابسته بود و اقتصاد نیز تا حد زیادی به دولت وابسته میشد. شاه، خاندان سلطنت و دربار جزو نخستین کسانی بودند که از این درآمد سرشار بهره میگرفتند.
مرز میان دولت و شاه کمرنگ و کمرنگتر میشد، این روندی بود که از عصر صفویه آغاز شد. شرکت ملی نفت ایران محرمانه و بهطور منظم بخشی از درآمد نفت را به حساب شاه واریز میکرد. بنابر گزارشها این مبلغ در سال۱۳۵۵ دست کم یک میلیارد دلار بوده است. نظام در فساد، رشوهخواری و آز مالاندوزی غرق بود. در رأس این سلسلهمراتب فساد، شاه، خواهرش اشرف و وزیر دربارش امیر اسدالله علم بودند بعد نوبت امیران ارتش و نخبگان میرسید که هر یک برای خود نیمچه درباری داشتند و اعوان و انصار را دور خود جمع میکردند و بخشی از همه مقاطعهکاریهای پرسود را به خود اختصاص میدادند. بنابر خوشبینانهترین برآوردها، در فاصله سالهای ۱۳۵۲ تا ۱۳۵۵ مقامهای دولتی حداقل یکمیلیارد دلار کمیسیون گرفتهاند. این توزیع مازاد اقتصادی و تخصیص آن به بلندپایگان جامعه ایرانی بخشی از شالوده مادی قدرت شاه را تشکیل میداد و وفاداری این افراد و وابستگانشان به دولت و شخص شاه را تقویت میکرد.
منبع: جان فوران، مقاومت شکننده، ترجمه: احمد تدین، تهران: نشر رسا، ۱۳۸۸، ص۴۶۴
منبع خبر "
دنیای اقتصاد" است و موتور جستجوگر خبر تیترآنلاین در قبال محتوای آن هیچ مسئولیتی ندارد.
(ادامه)
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت تیترآنلاین مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویری است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هرگونه محتوای خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.