تنگی مجرای ادرار، گره‌ای که به دست جراح متبحر باز می‌شود

بیماری‌های کلیه و مجاری ادراری از جمله بیماری‌‌های شایع در افراد مختلف است. بسیاری از این بیماری‌ها در مراحل اولیه به راحتی قابل درمان هستند اما در صورت بی توجهی به این مشکلات و پشت گوش انداختن درمان آن، مشکلات ثانویه‌ای به وجود خواهد آمد که درمان کامل آن‌ها بسیار مشکل و حتی غیر‌ممکن خواهد بود. یکی از این بیماری‌ها تنگی مجرای ادرار است. دکتر حجت سلیمی، جراح و متخصص کلیه و مجاری ادراری و تناسلی و فلوشیپ فوق تخصصی اورلوژی ترمیمی دارای تخصص و تجربه‌ی چندین ساله در درمان این بیماری و البته سایر بیماری‌های اورولوژی است. پس اگر به تنگی مجرای ادرار و همچنین دیگر بیماری‌های کلیه و مجاری ادراری مبتلا هستید برای بازپس گیری سلامت خود لحظه‌ای درنگ نکنید.

تنگی مجرای ادرار چیست؟

وظیفه مجرای ادرار در زنان و مردان، خارج کردن ادرار از بدن است. مجاری ادراری لوله‌های بسیار ظریفی هستند که به علت‌هایی نظیر التهاب، عفونت و آسیب‌های فیزیکی دچار تنگی می‌شوند و در نتیجه فرد در ادرار کردن دچار مشکل می‌شود.همچنین ممکن است بیمار از درد در هنگام دفع ادرار شکایت داشته باشد. مجاری ادراری در زنان کوتاه‌تر از مردان است و به همین دلیل مردان با احتمال بیشتری نسبت به زنان دچار تنگی مجرای ادرار می‌شوند. همچنین مشکلات مربوط به پروستات نیز یکی از علل تنگی مجرای ادرار است که در مردان شیوع بالایی دارد.

علل تنگی مجرای ادرار چیست؟

همانطور که در بالاتر گفته شد؛ مردان به دلیل دارا بودن مجرای ادرار طولانی‌تر با احتمال بیشتری به بیماری‌های مجرای ادرار از جمله تنگی مجرای ادرار مبتلا می‌شوند. تنگی مجرای ادرار ممکن است در هر محلی از مثانه تا انتهای ناحیه تناسلی به وجود بیاید و باعث کند شدن جریان خروجی ادرار شود. برخی از علل تنگی مجرای ادرار به شرح زیر است:

• آسیب فیزیکی به مجرای ادرار
• عفونت‌های مجاری ادراری
• آسیب دیدن مجرای ادرار در جراحی‌های ناحیه لگن
• بیماری‌هایی که باعث التهاب مجرای ادرار می‌شوند

البته لازم است بدانید که در بسیاری از موارد علت مشخصی برای تنگی مجرای ادرار پیدا نمی‌شود. همچنین در بزرگسالان به علت‌هایی مانند موارد زیر تنگی مجرا حاصل می‌شود:

• ضربه و آسیب در ناحیه پرینه و کیسه بیضه
• جراحی پروستات
• خروج سنگ‌های کلیه
• آسیب مجرا در اثر سوند گذاری و ...

در تمامی موارد فوق آسیب مجرای ادرار موجب ایجاد یک روند التهابی و نهایتا تنگی مجرای ادرار می‌شود که برای درمان آن نیاز به ترمیم مجرای ادرار است. دکتر حجت سلیمی دارای فلوشیپ فوق تخصصی اورولوژی ترمیمی، تجربه چندین ساله‌ای در درمان و کمک به این بیماران دارد؛ پس اگر سابقه هر یک از علل آسیب مجرای ادرار را دارید و اکنون علائم تنگی مجرای ادرار را در خود مشاهده می‌کنید، در مراجعه به پزشک متخصص تعلل نکنید چرا که بی توجهی به این مشکلات می‌تواند آسیب‌های جدی‌تری را به سلامتی شما وارد کند.

تنگی مجرای ادرار در چه محل‌هایی و به چه دلایلی رخ می‌دهد؟

در قسمت‌های ابتدایی مجرای ادرار که به مثانه نزدیک‌تر است، آسیب مجرای ادرار معمولا در اثر شکستگی لگن و یا در طول جراحی لگن رخ می‌دهد. در این آسیب‌ها احتمال پارگی ناکامل و یا کامل مجرای ادرار وجود دارد که درمان آن انجام جراحی ترمیمی توسط اورولوژیست حاذق است. متاسفانه در این آسیب‌ها ممکن است مدتی بعد از جراحی و ترمیم، به علت التهاب‌های ناشی از عمل جراحی مجددا تنگی رخ دهد که اجتناب ناپذیر است. در این موارد نیز متخصصین اورولوژی درمان‌های موثری را برای بیماران در نظر می‌گیرند که به رفع مشکل می‌انجامد.

آسیب مجرای ادرار در قسمت انتهایی می‌تواند در اثر ضربه مستقیم به ناحیه زیر ناف و پرینه، آسیب مستقیم به ناحیه تناسلی و همچنین در حین تعبیه غیر اصولی سوند ادراری ایجاد شود. گاهی این آسیب‌ها در مراحل اولیه باعث تنگی مجرای ادرار نمی‌شوند اما با گذشت زمان و ایجاد فرایند التهابی در بدن، علائم تنگی مجرا پدیدار می‌شود. مراجعه زود هنگام به متخصصین اورولوژی می‌تواند از آسیب‌های جدی‌تر جلوگیری کند و چه بهتر که درمان خود را تحت نظر یک فلوشیپ فوق تخصصی اورولوژی ترمیمی انجام دهید.

علائم تنگی مجرای ادرار چیست؟

به زبان ساده و برای درک بهتر تنگی مجرای ادرار، تصور کنید که مجرای ادرار یک شیلنگ آب است. هرگونه پیچ خوردگی در طول این شیلنگ، فشرده شدن در اثر یک فشار خارجی و تنگی مقطع درونی آن باعث کاهش فشار جریان آب می‌شود. هنگامی که تنگی مجرای ادرار آنقدر شدید شود که به کاهش فشار خروجی ادرار بیانجامد، علائمی در شما پدیدار می‌شود که در زیر به تعدادی از آن ها اشاره می‌کنیم:

• مشاهده خون در ادرار و یا تیره شدن رنگ ادرار
• کاهش فشار خروجی ادرار
• مشاهده خون در مایع منی
• چند شاخه شدن ادرار در هنگام خروج از ناحیه تناسلی
• احساس درد در هنگام دفع ادرار
• ایجاد درد ناحیه شکمی
• چکه کردن غیر ارادی ادرار
• عفونت ادراری در مردان
• ورم و التهاب ناحیه تناسلی
• بی اختیاری ادرار

اگر هر یک از علائم بالا را در خود مشاهده کردید در اسرع وقت به پزشک متخصص اورولوژی مراجعه کنید. دکتر حجت سلیمی جراح و متخصص کلیه و مجاری ادراری با دارا بودن فلوشیپ فوق تخصصی اورولوژی ترمیمی بهترین طرح درمانی را برای شما در نظر می‌گیرد تا هرچه زودتر علائم‌تان برطرف شده و از آسیب‌های بیشتر جلوگیری شود.

تنگی مجرای ادرار چگونه تشخیص داده می‌شود؟

برای اینکه تشخیص بیماری شما در سریع ترین زمان ممکن و به شکلی دقیق انجام شود لازم است که به یک متخصص اورولوژی مجرب مراجعه کنید. دکتر حجت سلیمی بعد از گرفتن شرح حال دقیق معاینات لازم را برای شما انجام خواهد داد. همچنین در صورت لزوم از تصویر برداری‌های مجاری ادراری، سونوگرافی، اورتروسکوپی و سایر روش‌های پیشرفته عکس برداری بهره گیری می‌شود تا تشخیص بیماری هرچه دقیق‌تر و طرح درمان به بهترین شکل انجام شود. در ادامه به توضیح این روش‌های پیشرفته تشخیصی می‌پردازیم:

اورتروسکوپی:

 Ø¯Ø± این روش تشخیصی پزشک شما یک دوربین را که به باریکی یک سوند ادراری کوچک است به ژل روان‌کننده و بی حسی موضعی آغشته کرده و به آرامی وارد مجرای ادراری می‌کند. به این ترتیب پزشک می‌تواند تنگی مجرا را دیده و محل آن را نیز تشخیص دهد.

رتروگرید یورتروگرام (retrograde urethrogram)

در این تصویر برداری، مقداری ماده حاجب به آرامی به درون مجرای ادرار تزریق شده و سپس عکس برداری صورت می‌گیرد. در تصویر مسیر ماده حاجب مشخص می‌شود و به این ترتیب پزشک شما می‌تواند تعداد، محل و طول تنگی‌ها را تشخیص دهد.

چگونه از ابتلا به تنگی مجرای ادرار پیشگیری کنیم؟

به توصیه دکتر سلیمی، جراح و متخصص کلیه و مجاری ادراری و فلوشیپ تخصصی اورولوژی ترمیمی؛ برای پیشگیری از ابتلا به تنگی مجرای ادرار بهتر است به موارد زیر بیشتر توجه کنید:

• از انجام فعالیت‌هایی که ممکن است باعث آسیب به ناحیه لگن و پرینه شود پرهیز کنید.
• اگر به هر علتی مجبور به استقاده روزانه از سوند ادراری هستید حتما در هنگام سوند گذاری از ژل‌ روان کننده کمک بگیرید و همچنین از کوچک ترین سایز سوند‌های ادراری استفاده کنید تا کمترین آسیب مجرای ادرار ایجاد شود.
• از ایجاد عفونت‌های ادراری جلوگیری کنید

با رعایت بهداشت فردی و همچنین نکات بهداشتی حین سوند گذاری از ایجاد عفونت ادراری جلوگیری کنید.عفونت‌های منتقله از راه‌های جنسی نیز می‌تواند باعث عفونت مجاری ادراری شده و نهایتا به تنگی مجرای ادرار بیانجامد.

در صورت مشاهده علائم عفونت ادراری هرچه زودتر به پزشک متخصص مراجعه کرده و دوره درمان آنتی‌بیوتیکی خود را کامل کنید. فراموش نکنید که یکی از علت‌های اصلی تنگی مجرای ادرار عفونت‌هایی است که به دلیل درمان ناکامل مزمن شده‌اند. تشخیص آنتی‌بیوتیک مناسب جهت درمان عفونت ادراری نیز تنها توسط پزشک متخصص انجام می‌شود.

تنگی مجرای ادرار چگونه درمان می‌شود؟

در درمان تنگی مجرای ادرار استفاده از دارو‌ها جایگاهی ندارند و درمان قطعی این بیماری انجام جراحی برای رفع تنگی مجرا است.

اتساع محل تنگی به وسیله ایجاد کشش تدریجی:

اتساع محل تنگی مجرای ادرار در مطب متخصص اورولوژی و به کمک بی حسی موضعی انجام می‌شود. در این روش یک بالون به وسیله کاتتر به داخل مجرا فرستاده می‌شود و در محل تنگی  با باد کردن تدریجی بالون اتساع انجام می‌شود. این درمان دائمی نیست و لازم است بیمار به صورت مکرر تحت درمان قرار بگیرد تا تنگی مجرا مجددا عود نکند. از عوارض این درمان می‌توان به عفونت و خونریزی اشاره کرد.

بریدن محل تنگی به وسیله لیزر و یا چاقوی جراحی که در ابعاد کوچک و به همراه یک دوربین وارد مجرای ادراری می‌شود:

با استفاده از یک لوله بسیار باریک که در نوک آن دوربین و تیغ جراحی یا لیزر تعبیه شده است در محل تنگی مجرا برش ایجاد می‌شود. سپس برای بیمار یک سوند ادراری تعبیه می‌شود تا در هنگام التیام مجرا، مجددا تنگی ایجاد نشود.

جراحی باز و برداشتن آن قسمت از مجرای ادراری که دچار تنگی شده و اتصال مجدد دو سر مجرای بریده شده و یا پیوند مجرای ادرار:

در جراحی باز، جراح حاذق با ایجاد یک برش کوچک به محل تنگی مجرا دسترسی پیدا می‌کند. اگر طول تنگی مجرا کم باشد قسمت تنگ شده را برداشته و دو طرف مجرای ادرار مجددا به یکدیگر متصل می‌شوند. در صورتی که طول تنگی مجرا زیاد باشد ممکن است جراح تصمیم بگیرد که قسمتی از یکی از بافت‌های مناسب بدن را در محل تنگی مجرا پیوند کند. این عمل جراحی حتما باید توسط یک پزشک متبحر انجام شود.

بعد از جراحی چه مراقبت‌هایی باید انجام دهیم؟

با توجه به اینکه در این جراحی امکان عود مجدد تنگی مجرا وجود دارد باید بنا بر توصیه پزشک خود به صورت دوره‌ای ویزیت شوید. ممکن است بعد از جراحی و بر اساس نتایج معاینات و تصویر برداری‌ها به درمان مجدد احتیاج پیدا کنید. دکتر سلیمی با صبر و دقت آماده پاسخ‌دهی به نگرانی‌های شما در زمینه پیگیری ‌های درمانی است. سوالات زیر از جمله مواردی است که ایشان بنا بر شرایط و به صورت اختصاصی برای بیماران توضیح می‌دهند:

• در صورت مشاهده چه علائمی باید پزشک خود را از آن مطلع کنید؟
• مزایا و معایب هر یک از روش‌های درمانی به چه شکل است؟
• رعایت چه نکاتی احتمال عود مجدد بیماری را کاهش می‌دهد؟
• چه مشکلاتی ممکن است در حین و یا پس از عمل جراحی به وجود بیاید؟
• تا چه زمانی بعد از جراجی باید به صورت منظم ویزیت شوید؟

قبل از دیر شدن جهت درمان اقدام کنید

همانطور که در بالاتر گفته شد، بی توجهی به علائم تنگی مجرای ادرار می‌تواند مشکلات عدیده‌ای را برای شما ایجاد کند. مشکل در دفع ادرار، عفونت‌های ادراری، التهاب و عفونت پروستات  از جمله مواردی هستند که در صورت بی‌توجهی به درمان ایجاد می‌شوند. همچنین در موارد تنگی شدید مجرا، بی‌اختیاری ادرار و تشکیل سنگ کلیه دور از انتظار نیست.

درمان شما باید توسط یک اورولوژیست متبحر انجام شود تا احتمال ایجاد عوارض و مشکلات بعد از عمل جراحی به حداقل برسد. دکتر حجت سلیمی جراح و متخصص کلیه و مجاری ادراری و فلوشیپ فوق تخصصی اورولوژی ترمیمی و فلوشیپ جراحی مجرای ادراری با دارا بودن سال‌ها سابقه در زمینه درمان بیماری‌های کلیه و مجاری ادراری و همچنین تنگی مجرای ادرار، یکی از آن پزشکان حاذق و متبحر هستند که باعث می‌شوند بیمار با خیالی آسوده خود را به دستان پر توان ایشان بسپارد. به علاوه برای خدمات رسانی هرچه بهتر به بیماران، دکتر سلیمی امکان مشاوره تلفنی رایگان را برای بیماران فراهم کرده.

شما می‌توانید از طریق سامانه www.drhsalimi.com نیز برای ایشان پیام خصوصی ارسال کرده و مشاوره لازم را دریافت کنید. در جهت آسایش هرچه بیشتر بیماران امکان نوبت دهی به صورت اینترنتی از طریق همین سامانه فراهم شده است. برای به دست آوردن مجدد سلامتی خود، با یک تماس تلفنی رایگان مشاوره فوق تخصصی دریافت کنید و بر اساس توصیه‌های دکتر سلیمی و در صورت لزوم، نوبت ملاقات حضوری بگیرید. فراموش نکنید که مهم ترین قدم در درمان، انتخاب پزشک حاذق است.