کلیشه زدایی از ناسیونالیسم ایرانی/همچنان به دنبال ملیت

به گزارش خبرنگار مهر، نشر آگاه دومین چاپ کتاب «ناسیونالیسم و قومیت در ایران: مطالعه‌ای تجربی» نوشته سیدآیت الله میرزایی را با شمارگان ۲۲۰ نسخه، ۱۸۲ صفحه و بهای ۴۲ هزار تومان منتشر کرد. چاپ نخست این کتاب سال ۹۹ با شمارگان ۵۵۰ نسخه و بهای ۳۵ هزار تومان منتشر شده بود.

نویسنده در این کتاب، تلاش کرده است با رویکردی انتقادی، از ناسیونالیسم ایرانی کلیشه‌زدایی کند و با بازسازی مفهومی، آن را به‌گونه‌هایش تفکیک و به ‌عنوان یک پدیده‌ اجتماعی مورد بررسی و پژوهش جامعه‌شناختی قرار دهد.

مطالعه‌ جامعه‌شناختی ناسیونالیسم این امکان را فراهم می‌کند تا روش‌مندانه و نظام‌یافته درک عالمانه‌ای از این پدیده/ نیروی اجتماعی قدرتمند در ایران به دست آوریم. درواقع، فهم ناسیونالیسم به معنای دقیق کلمه فهم پدیده‌ «ملت» در ایران معاصر است. از این‌رو، نویسنده بر این باور است که بنیادی‌ترین مسئله‌ تاریخ معاصر ایران «مسئله‌ ملت» بوده است و همچنان هست و از پس دو انقلاب ۱۲۸۵ و ۱۳۵۷، تحقق «حق حاکمیت ملت» همچنان معلق و معوق مانده است و ایرانیان در مطالبه‌ آن همچنان استوار و جویای «ملت» هستند.

کتاب پنج فصل به ترتیب با این عناوین دارد: «مسئله ناسیونالیسم در ایران»، «مبانی نظری ناسیونالیسم»، «روش پژوهش ناسیونالیسم»، «گونه‌های ناسیونالیسم در ایران» و «بحث و نتیجه گیری».

در بخشی از پیشگفتار این کتاب می‌خوانیم: «ناسیونالیسم به عنوان پدیده‌ای اجتماعی کمتر در ایران مورد توجه پژوهشگران علوم اجتماعی قرار گرفته است. بویژه پس از انقلاب ۱۳۵۷ این پنداشت قوت گرفت که گرایش‌های ناسیونالیستی با حاکمیت اسلام‌گرایان امکان بروز و ظهور نخواهد یافت. بخشی از این برداشت مربوط به ماهیت مذهبی حکومت پس از انقلاب و بخشی به دلیل ناشناخته بودن و دشواری فهم ناسیونالیسم یا برداشت‌های تقلیل‌گرایانه از این پدیده در ایران بود.»

سید آیت‌الله میرزایی عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی است. از دیگر آثار منتشر شده او می‌توان به «اخلاق علم در علوم اجتماعی ایران: آموزش و پژوهش» اشاره کرد.