تحلیل روز؛ شهرک‌های صهیونیستی یا همان اراضی اشغالی

   به گزارش سرویس بین الملل خبرگزاری صدا و سیما، «محمدرضا تقی زاده» کارشناس مسائل بین الملل در یادداشتی نوشت، سیاست شهرک سازی صهیونیست‌ها در اراضی فلسطینیان همواره به عنوان یکی از اهداف و برنامه‌های استراتژیک فراتر از برنامه‌های حزبی و انتخاباتی در سرزمین‌های اشغالی مطرح بوده و همیشه یکی از نقاط مشترک در طرح و برنامه‌های احزاب مختلف صهیونیستی محسوب شده است.
در این نوشتار تاریخچه ساخت شهرک‌های صهیونیستی در اراضی فلسطینیان بررسی می‌شود.

 

تاریخچه ساخت شهرک‌های صهیونیستی
در سال ۱۸۷۸ میلادی حدود نیم میلیون نفر در فلسطین زندگی می‌کردند؛ ۹۷ درصد از این جمعیت را اعراب و سه درصد از آن‌ها را یهودیان تشکیل می‌دادند.
در اولین کنگره جنبش صهیونیسم در سال ۱۸۹۷ میلادی در بازل سوئیس، هدف این جنبش تأسیس وطن ملی برای یهودیان در فلسطین اعلام شد؛ به منظور تحقق این هدف و گسترش شهرک نشینی، جنبش صهیونیسم بر مهاجرت یهود به فلسطین، شهرک سازی و کوچاندن عرب‌ها از سرزمین فلسطین تأکید کرد.
صهیونیست‌ها در این کنگره تصمیم گرفتند از چهار طریق «مهاجرت یهودیان به فلسطین»، «ساخت شهرک‌ها و اسکان یهودیان در آنها»، «استفاده از ترور، پاکسازی نژادی برای کوچاندن عرب‌ها از این سرزمین» و «شعله ور ساختن جنگ‌های تجاوزکارانه برای تحقق توسعه شهرکها، اشغال مناطق جدید و الحاق به منطقه تحت سلطه خود و یهودی کردن مقدسات و انتقال از مرحله شهرک نشینی به امپریالیسم صهیونیستی» به اهداف شوم خود برای اشغال سرزمین فلسطین برسند.
ساخت شهرک‌های صهیونیست نشین در ابتدای امر همزمان در دو جهت «تلاش برای افزایش تعداد یهودیان در شهر‌های بزرگ عرب نشین مانند قدس، حیفا، طبریا» و «احداث شهرک‌های کشاورزی - نظامی در مناطق استراتژیک و نزدیک مرز‌های کشور‌های عربی به طوری که هر شهرک صهیونیست نشین بعد‌ها به پادگانی نظامی بسیار مستحکم برای صهیونیست‌ها تبدیل شود»، حرکت کرد.

 

اهداف صهیونیست‌ها از ساخت شهرک
پس از اعلام موجودیت رژیم صهیونیستی در سال ۱۹۴۸ میلادی، این رژیم به دلیل محدودیت سرزمینی همواره از فقدان عمق استراتژیک رنج می‌بُرد بنابراین در طراحی استراتژی‌های امنیتی رژیم صهیونیستی، تلاش بر این بوده که راهی برای جبران این ضعف و در نتیجه غلبه بر احساس نا امنی پیدا شود. در این زمینه رژیم صهیونیستی «شهرک‌سازی» را به عنوان استراتژی خود انتخاب کرد و در جهت عملی کردن آن گام برداشت.
هدف بعدی رژیم صهیونیستی از تصرف اراضی و شهرک سازی، ممانعت از تشکیل کشور فلسطینی در آینده است. تل آویو با احداث شهرک‌های مختلف و همچنین ایجاد مقر‌های نظامی در این مناطق بسیاری از اراضی فلسطینی‌ها را مصادره کرده و ارتباط و پیوستگی جغرافیایی مناطق فلسطینی را از بین می‌بَرد. این اقدامات موجب شده تا بخش‌های وسیعی از کرانه باختری به واحد‌هایی پراکنده تبدیل شوند؛ واحد‌هایی که فاقد هرگونه ارتباط جغرافیائی با یکدیگر هستند.
در واقع می‌توان گفت که شهرک سازی‌های رژیم صهیونیستی در اراضی اشغالی موجب از هم گسستگی وحدت اراضی اشغالی می‌شود و این همان چیزی است که امید‌ها برای تشکیل کشور مستقل فلسطین به پایتختی قدس را از بین می‌بَرد. البته گروه‌های مقاومت فلسطین تاکنون با سلسله اقدامات خود مانع از تحقق این مسأله (ازهم گسستگی جغرافیایی اراضی اشغالی) شده اند، اما با این حال، تداوم شهرک سازی ها، وحدت اراضی فلسطینیان و به تبع آن، تشکیل دولت مستقل را به شدت تهدید می‌کنند.
رژیم صهیونیستی در اجرای طرح‌های شهرک سازی و اسکان یهودیان در داخل سرزمین‌های اشغالی و مناطق پرجمعیت فلسطینی اهداف دیگری از جمله سیاسی - اجتماعی - فرهنگی - مذهبی - اقتصادی - مردم شناختی و مصادره منابع آبی از طریق شهرک سازی را نیز دنبال می‌کند.

 

تعداد شهرک‌های صهیونیست نشین
در زمانی که انگلیسی‌ها پس از فروپاشی امپراتوری عثمانی مناطق آن را با فرانسه تقسیم و فلسطین را تحت قیمومیت خود درآوردند، صهیونیست‌ها زیر چتر حمایتی انگلیسی‌ها با ارعاب و جنگ‌های پیاپی تا سال ۱۹۴۸ میلادی، چیزی حدود ۹ درصد از مناطق فلسطینیان را اشغال کردند و تا هنگام تاسیس رژیم صهیونیستی، ۲۷۷ شهرک صهیونیستی ساختند.
در جنگ سال ۱۹۴۸ میلادی و شکست اعراب که به «نکبت» در فلسطین معروف شد، صهیونیست‌ها ۷۷ درصد از مناطق فلسطینیان را اشغال کردند. صهیونیست‌ها با قوانین یک جانبه خانه‌های فلسطینیان را به بهانه اینکه صاحبان آن‌ها حضور ندارند، مصادره کردند؛ صاحبانی که خود صهیونیست ها، با راه اندازی جنگ و کشتار‌هایی مانند «دیر یاسین» باعث آواره شدنشان بودند.
اما بعد از جنگ ۱۹۶۷ میلادی که با شکست ارتش‌های عربی از رژیم صهیونیستی و اشغال مناطق وسیعی از فلسطین به پایان رسید، روند شهرک سازی‌ها در کرانه باختری و شرق قدس اشغالی سرعت گرفت؛ مناطقی که بر اساس قوانین مصوب سازمان ملل جزئی از مناطق فلسطینیان به شمار می‌رود.
صهیونیست ها، یا خانه فلسطینیان را تصرف کرده، صاحبان آن‌ها را آواره می‌کردند و یا زمین‌های کشاورزی را پس از اشغال و چپاول، تغییر کاربری داده و شهرک‌های خود را بر آن‌ها بنا می‌کردند.
در سال ۱۹۹۳ میلادی یعنی سالی که «پیمان اسلو» امضا شد، جمعیت ساکنان صهیونیست در کرانه باختری رود اردن به ۱۲۰ هزار نفر افزایش یافت و تا سال ۱۹۹۵ که فضای سازش همچنان هموار بود، این جمعیت به ۱۴۶ هزار نفر رسید.
آمار و ارقامی که یک مرکز صهیونیست در اراضی اشغالی موسوم به «بتسلیم» منتشر کرده، حاکی از آن است که بیش از ۲۰۰ شهرک صهیونیست نشین از سال ۱۹۶۷ تا پایان سال ۲۰۱۷ در سرتاسر کرانه باختری احداث شده است.
طبق آمار‌های بتسیلم، جمعیت کنونی شهرک‌های صهیونیست نشین به بیش از ۶۲۰ هزار نفر می‌رسد که ۴۱۳ هزار و ۴۰۰ نفر از آنان در شهرک‌های کرانه باختری به استثنای قدس شرقی ساکن هستند و حدود ۲۰۹ هزار و ۲۷۰ نفر هم در دیگر اراضی کرانه باختری که به اراضی تحت سیطره شهرداری قدس اشغالی ضمیمه شدند، سکونت دارند.
سازمان حقوق بشری «صلح اکنون» نیز دهم نوامبر ۲۰۲۰ در گزارشی اعلام کرد، در بین سال‌های ۲۰۱۷ تا ۲۰۲۰ میلادی ساخت ۲۶ هزار و ۳۳۱ واحد مسکونی در شهرک‌های صهیونیست نشین در دستور کار قرار گرفت.

شهرک سازی در قوانین بین الملل
از منظر حقوق بین الملل، رژیم صهیونیستی به عنوان جریانی متجاوز شناخته می‌شود که مناطق فلسطینی نشین را به اشغال درآورده است. بر مبنای این حقوق، رژیم صهیونیستی یک سلسله وظایف را به عنوان اشغالگر، در ارتباط با شهروندان فلسطینی و همین طور شهر‌ها و سرزمین‌های فلسطین به عهده داشته است. اما سران رژیم صهیونیستی با زیر پا گذاشتن قوانین و معاهدات بین المللی، سرزمین‌های اشغالی را تصاحب و در آن‌ها تغییرات کاربری ایجاد و به صورت غیر قانونی اقدام به احداث شهرک‌های صهیونیستی کرده اند. این اقدامات رژیم صهیونیستی از هیچ حمایت قانونی در مجامع بین المللی و حقوق بشر و حقوق جنگ برخوردار نیست.
بدین ترتیب صهیونیست‌ها در احداث این شهرک‌ها، حقوق، پیمان‌ها و قرارداد‌های بین المللی را نقض کرده اند و در عرف حقوقی و قوانین بین المللی، ناقض حقوق بشر، حقوق جنگ و معاهدات بین المللی هستند. برپایی شهرک‌ها نقض پیمان‌های لاهه و پیمان چهارم ژنو درباره حمایت از حقوق شهروندان است. احداث شهرک‌های مسکونی برای اشغالگران در تمامی قوانین و منشور‌های بین المللی ممنوع بوده و مغایر با مبانی بین‌المللی و منشور سازمان ملل متحد است. منشور چهارم ژنو در سال ۱۹۴۹ فهرست بلند بالایی از موارد ممنوعه ضد نیرو‌های اشغالگر را برشمرده که از جمله آن‌ها ممنوعیت اسکان ساکنان دولت اشغالگر در مناطق اشغال شده است.

بسیاری از قوانین بین‌المللی از جمله قطعنامه‌های شورای امنیت یا مجمع عمومی سازمان ملل متحد نیز در راستای همین منشورها، شهرک‌سازی صهیونیستی در قدس و کرانه باختری و تمامی منطقه فلسطین اشغالی را ممنوع اعلام کرده و توقف این روند و تخریب شهرک‌های احداث شده را خواستار شده اند.
قطعنامه ۴۶۵ شورای امنیت سازمان ملل متحد در سال ۱۹۸۰ توقف و برچیدن شهرک‌های یهودی نشین در سرزمین‌های اشغالی را خواستار شد. قطعنامه‌های ۴۴۶، ۴۵۲، ۲۵۲ و چندین قطعنامه مشابه دیگر نیز همگی چنین مفادی داشتند اما قطعنامه‌های زیادی نیز بوده که توسط آمریکا وتو شد چرا که به زعم کاخ سفید با منافع رژیم صهیونیستی همخوانی نداشته است.
مجمع عمومی سازمان ملل متحد در سوم دسامبر ۲۰۲۰ نیز پنج قطعنامه را در یک روز علیه رژیم صهیونیستی تصویب کرد.
مجمع عمومی سازمان ملل متحد در یکی از این قطعنامه‌ها، شهرک‌سازی صهیونیستی و سایر اقدامات یکجانبه را با هدف تغییر ترکیب جمعیتی، شخصیت و وضعیت قدس و به طور کلی سرزمین اشغالی فلسطین از جمله ساخت دیوار غیرقانونی دانسته و خواستار توقف فوری آن شده است.

با این وجود، محافل مذکور به علت فشار لابی‌های صهیونیستی و دولت‌های تاثیرگذار بر آن‌ها از جمله آمریکا تلاش جدی و قطعنامه‌های لازم الاجرایی برای مقابله با این روند در دستور کار قرار نداده اند و رژیم صهیونیستی همچنان به توسعه شهرک‌سازی بر فراز دامنه کوه‌ها یا مکان‌های دارای منابع آبی غنی ادامه می‌دهد.

جمع بندی
تداوم شهرک‌سازی‌های رژیم صهیونیستی و بی‌توجهی مقامات این رژیم به قطعنامه‌های سازمان ملل بیانگر این مسئله است که صهیونیست‌ها به دنبال اعمال سلطه کامل بر سرزمین فلسطین هستند.
هرچند سازمان ملل مخالفت خود را با گسترش شهرک‌سازی توسط رژیم صهیونیستی اعلام کرده‌ است، اما هیچ سیاست بازدارنده‌ای تاکنون در برابر این رژیم از سوی جامعه جهانی اتخاذ نشده است لذا اگر مجامع بین المللی برخورد قاطعی با این اقدام شوم نکنند، این رژیم نامشروع همچنان به اشغال اراضی فلسطینیان ادامه خواهد داد.
خشم فلسطینیان از تداوم سیاست شهرک سازی صهیونیست‌ها در اراضی اشغالی، در نهایت می‌تواند به انتفاضه جدید تبدیل شود تا بار دیگر حقانیت مسأله فلسطین را به رخ افکار عمومی منطقه و جهان بکشاند.
همچنین می‌توان گفت با توجه به قدرت موشکی گروه‌های مقاومت فلسطین شهرک‌های صهونیست نشین امن نیستند و این مناطق در تیررس موشک‌های آنان قرار دارند.