به گزارش خبرنگار مهر، آیتالله عبدالله جوادی آملی شامگاه دوشنبه در پیامی تصویری به آئین اختتامیه رویداد «هنر آسمانی»، با تبیین نسبت هنر و ولایت، تأکید کرد هنر دینی و ولایی تنها در صورتی میتواند معقول، مقبول و ماندگار باشد که بر بنیان عقلانی استوار شود، در ساحت خیال بهصورت دقیق پردازش گردد و در نهایت، به اثری محسوس و اثرگذار در زندگی فردی و اجتماعی انسان بینجامد.
وی، ضمن قدردانی از دستاندرکاران برگزاری محفل «هنر آسمانی»، اینگونه رویدادها را جلوهای از حقشناسی و زمینهساز توفیق جمعی در احیای معارف الهی دانست و اظهار کرد: پرداختن به مفهوم هنر ولایی مستلزم بررسی همزمان معنای «هنر» از یک سو و حقیقت «ولایت» از سوی دیگر است و تنها از رهگذر پیوند صحیح این دو مفهوم میتوان به تعریفی جامع و قابل دفاع از هنر دینی دست یافت.
وی با اشاره به ماهیت هنر اصیل، تصریح کرد: هنر زمانی شایستگی انسانی و دینی پیدا میکند که از پشتوانه عقلانی برخوردار باشد، در کارگاه خیال بهدرستی و با مهندسی دقیق صورتبندی شود و در نهایت، خروجی آن برای مخاطب، محسوس و قابل دریافت باشد و نبود هر یک از این ارکان، اثر هنری را از مسیر طبیعی خود خارج میسازد.
این مرجع تقلید ادامه داد: اثری که فاقد ریشه عقلانی باشد، صرفاً خیالپردازی است و نمیتوان آن را هنر انسانی دانست از سوی دیگر، اگر اندیشهای عقلانی وجود داشته باشد اما در ساحت خیال بهصورت هندسی و هنرمندانه پردازش نشود، آن اثر هرچند واجد ارزش علمی است، اما توان اثرگذاری هنری نخواهد داشت و جایگاه آن محدود به کتابها و مباحث نظری باقی میماند.
آیتالله جوادی آملی افزود: حتی اگر یک اندیشه عقلانی بهخوبی در کارگاه خیال پرداخته شود، اما نتواند پیوند مؤثری میان حس و خیال مخاطب ایجاد کند و خروجی آن برای جامعه ملموس نباشد، باز هم از کارآمدی لازم برخوردار نخواهد بود، از اینرو، تحقق هنر نیازمند اجتماع همزمان عقلانیت، خیال مهندسیشده و اثرگذاری محسوس است.
وی در بخش دیگری از پیام خود، با تأکید بر تمایز میان هنر و بازیگری، خاطرنشان کرد: کسی که از حقیقت جهان، آغاز و انجام آن و سرنوشت انسان پس از مرگ آگاهی ندارد، هرچند ظاهری هنرمندانه ارائه کند، در واقع بازیگر است نه هنرمند و هنر حقیقی بر شناخت عمیق هستی و مقصد انسان استوار است و بدون این معرفت، معنا و اصالت خود را از دست میدهد.
این استاد برجسته حوزه علمیه قم سپس به تبیین مفهوم ولایت پرداخت و گفت: ولیّ حقیقی جهان و انسان، ذات اقدس الهی است که سرپرستی و تدبیر عالم امکان را بر عهده دارد و این حقیقت در ساحت انبیا و اولیای الهی تجلی یافته است و همچنین در سطحی گستردهتر، مؤمنان نیز در چارچوب ولایت متقابل، نسبت به یکدیگر مسئولیت و سرپرستی دارند.
آیتالله جوادی آملی با بیان اینکه چنین نگاهی به ولایت، زمینهساز گسترش هنر دینی در جامعه است، تصریح کرد: هنر ولایی این ظرفیت را دارد که مفاهیم عمیق را از سطوح مختلف به مخاطب منتقل کند و ابعاد گوناگون یک حقیقت را به شکلی قابل فهم و اثرگذار به نمایش بگذارد.
وی با اشاره به نقش هنر در تسهیل درک مفاهیم پیچیده، اظهار کرد: همانگونه که پیشرفت در هنرهای تصویری و فضایی موجب شده است فهم مسائل دشوار علمی برای انسان امروز آسانتر شود، در حوزه معارف دینی نیز هنر میتواند ابزار انتقال دقیق و عمیق مفاهیم باشد؛ مفاهیمی که در گذشته صرفاً بهصورت انتزاعی مطرح میشدند.
این مرجع تقلید در ادامه، با اشاره به سهگانه جهاندانی، جهانداری و جهانآرایی خاطرنشان کرد: هنرمند دینی باید نخست جهان را بشناسد و از مبدأ و معاد آگاه باشد؛ سپس توان مدیریت و صیانت از سنتهای الهی را در جامعه داشته باشد و در نهایت، با بهرهگیری از هنر، جهان را بیاراید و معقولات را در قالبی دلپذیر و پذیرفتنی ارائه کند.
آیتالله جوادی آملی با یادآوری تلاشهای شهید سیدمرتضی آوینی و دیگر شهدای عرصه فرهنگ، گفت: این بزرگان کوشیدند معارف قرآن و عترت را در قالب هنر به جامعه منتقل کنند و این تلاشها نمونهای روشن از تحقق هنر ولایی در بستر اجتماعی است.
وی تأکید کرد: اگر جامعهای از برکات هنر الهی بهرهمند شود، گفتار، نوشتار و رفتار افراد آن جامعه رنگ و بوی هنرمندانه خواهد گرفت و آثار این رویکرد در رسانهها و تعاملات اجتماعی بهوضوح نمایان میشود و هنر ولایی میتواند روحی تازه در کالبد جامعه بدمد و انسجام اجتماعی را در سایه هدایت اولیای الهی تقویت کند.
این مرجع تقلید در پایان ابراز امیدواری کرد: هنرمندان دینی با بهرهگیری از این مبانی، بتوانند نقش مؤثرتری در ترویج معارف الهی ایفا کنند و جامعه اسلامی از ثمرات هنر اصیل و ولایی بیش از پیش بهرهمند شود.
دوشنبه 08 دی 1404
Monday, 29 December 2025
