خبرگزاری مهر، گروه استانها: وقوع و شکل گیری انقلاب اسلامی با حضور مردم در صحنه در سراسر کشور و استانها همراه بود اما بنا به مقتضیات زمان و جغرافیا هر استان با تاریخ خاصی شناخته میشود.
استان قزوین نیز در وقوع انقلاب اسلام نقش مهمی داشته اما شاید اوج قیام و خروش مردم قزوین را باید در دی ماه ۵۷ و بازه زمانی ۶ تا ۱۲ دی دانست.
۶ دیماه ۱۳۵۷ نقطه اوج حرکت انقلابی در قزوین بود. این روز و پس از مراسم بزرگداشت شهادت دکتر نجاتاللهی، استاد دانشگاه پلیتکنیک مردم قزوین با تعطیلی بازار، مسیر سبزه میدان تا خیابان طالقان را طی کرده و ضمن تخریب دو مغازه فروش مشروبات، اعتراض خود را علیه رژیم شاهنشاهی اعلام کردند.
در ادامه درگیریها، تعدادی از شهروندان به شهادت رسیدند. از جمله شهدای این روز میتوان به عباس بالو، ناصر کاکوند، برادران ابوالفضل و احمد محمودیان و همچنین محمدحسین محمودیان، عکاس و خبرنگار قزوینی، اشاره کرد.
فردای آن روز، ۷ دیماه، مراسم تشییع شهدای قیام به یک حرکت گسترده مردمی علیه رژیم پهلوی تبدیل شد. در همان روز، با دستور سرتیپ معتمدی، فرماندار نظام قزوین، شیرهای نفت بر روی مردم بسته شد تا بر عصبانیت عمومی افزوده شود.
شدت گرفتن اعتراضها منجر به درگیری با نیروهای نظامی مستقر در شهر شد و در جریان این حوادث، خودروی نظامی به صف کودکان ایستاده برای دریافت نفت حمله کرد که بر اثر این حمله چهار کودک به نامهای حمید اعرابی، امیر ارهساز، افسر عباسی و زهرا کلانتری یکتا به شهادت رسیده و پنج نفر دیگر نیز مجروح شدند.
درود امام خمینی (ره) به مردم قزوین
پس از این جنایت و در حالی که قزوین روزهای ملتهبی را پشت سر میگذاشت حضرت امام خمینی (ره) ۱۲ دی ۵۷ با صدور پیامی به مردم قزوین درود فرستاده و فرمودند «این چند روز آخر عمر این جنایتکار از خطرناکترین لحظات تاریخ کشور ما است. ملت مظلوم و شریف ایران باید در مقابل باقیمانده جنایات شاه پایداری کند تا به خواست خداوند تعالی پیروزی نهایی را به دست آورد.»
رهبر کبیر انقلاب در این پیام تاریخی با بر شمردن برخی جنایات رژیم شاه فرمودند « بنابراین اعانت به حکومت یاغی و پرداخت مالیات، پول آب و برق و تلفن و سایر کمکها به دولتی که شاه سر کار آورد، خیانت به ملت و مخالفت با حکم خدا تبارک و تعالی است. و بر کارگران و کارمندان محترم و مبارز آب و برق و تلفن است که پیوند خود را با هموطنان شجاع و بی پناه خود مستحکمتر نموده و به هیچ وجه دستورات دولت یاغی را در مورد قطع آب و برق و تلفن اطاعت نکنند؛ و با همکاریهای بیدریغ با برادران و خواهران مظلوم خود دِین خود را به اسلام و مسلمین ادا نمایند.»
عمق فاجعه در قزوین به قدری بود که امام خمینی (ره) در ۹ خرداد ۱۳۵۸ در دیدار با پرسنل کمیتههای انقلاب اسلامی قزوین فرمودند «قزوین هم از شهرهایی بود که خرابی و مصیبت از اکثر جاها، درش بیشتر واقع شد، و شما قزوینیهای محترم؛ هم مصیبت دیدید؛ و هم خرابی در شهرتان زیاد واقع شد؛ و هم پایمردی کردید.»
هفتم دی ۵۷ در قزوین؛ تانکها و نفربرها علیه مردم بیگناه
عباس نیکویه از مبارزان انقلاب اسلامی که در همان روزهای ملتهب توسط ساواک دستگیر شد در گفتوگو با خبرنگار مهر گفت: دیماه ۱۳۵۷ در سراسر کشور شرایط ویژهای حاکم بود و کسی انتظار پیروزی قریبالوقوع انقلاب اسلامی را نداشت. اعتصابها، درگیریها و فرار سربازان از پادگانها، در کنار اشتباهات رژیم پهلوی، سبب شد در هر استان رویدادهای خاصی شکل گیرد که هفتم دیماه یکی از روزهای مهم قزوین به شمار میرود.
وی با اشاره به حکومت نظامی در استان افزود: هر صبح و شب ارتش رژیم پهلوی با تانکها در خیابانها حضور داشت و با خودروهای زرهی ماشینها را خرد میکرد و رعب و وحشت در بین مردم ایجاد میکرد. در خیابان پادگان، مردم در صف نفت ایستاده بودند که نیروهای ارتش با نفربر وارد صف شدند و چند نفر از جمله کودکان به شهادت رسیدند. صحنه بسیار دلخراشی بود؛ دمپایی برخی افراد جا مانده و خون فراوان روی پیادهرو ریخته بود که مردم را خشمگینتر و مصممتر کرد.
نیکویه ادامه داد: در میدان شهدا، سبزه میدان و بخشی از خیابان ولیعصر، درگیریها بسیار سنگین بود. در هفتم دیماه در سبزه میدان و خیابان امام شاهد شلیک دوشکا به سمت مردم بودم و بسیاری از مردم بیگناه به شهادت رسیدند.
وی همچنین به تلاش خود و دوستانش برای مقابله با ورود نیروهای ارتش اشاره کرد: شب هفتم دیماه به همراه دوستانم به خیابان تبریز رفتیم تا مانع ورود تیمهای ارتش شویم، اما به دلیل حکومت نظامی دیر رسیدیم و مجبور شدیم از کوچهپسکوچهها خود را به داخل شهر برسانیم. هنگام بازگشت، نیروهای ساواک در بازار کمین کرده بودند و من همان شب مسلح دستگیر و به زندان منتقل شدم.
نیکویه درباره شدت خشونتها گفت: در خیابان عبید زاکان دهها نفر بر اثر شلیک تانکها مجروح و شهید شدند، اما مردم مجروحان را به وسط خیابان منتقل میکردند و دوباره به اعتراض و تظاهرات ادامه میدادند. تیراندازی کور بود و زن و مرد، کودک و پیر هیچ تفاوتی نداشت؛ همه را هدف قرار میدادند.
این فعال سیاسی افزود: در هر شهرستان، اخبار و حوادث به سرعت به امام خمینی (ره) منتقل میشد و ایشان پیامهای تبریک و تسلیت خود را اعلام میکردند. هفتم دیماه نقطه عطفی در انقلاب استان قزوین بود، شهری که از دیرباز سیاسی و فعال بوده و بزرگان آن نقشآفرینیهای ویژهای داشتهاند.
نیکویه همچنین بیان کرد: من عضو گروه سیاسی و نظامی حزبالله بودم و این گروه استانهای اطراف قزوین را نیز تحت پوشش اعلامیههای امام قرار میداد. حتی بسیاری از اعلامیههای دانشگاههای تهران از طریق قزوین پخش میشد و نیروها از تهران به شهرهای مختلف ارسال میشدند.
وی گفت: در این روز خونین، چندین کودک در صف نفت شهید شدند و امروز برخی از دستگاههای تکثیر و وسایل دوران انقلاب که ما استفاده میکردیم، در موزه انقلاب و شهدای امامزاده حسین (ع) قزوین نگهداری میشوند تا یاد و خاطره آن روزهای سخت همیشه زنده بماند.
واقعه ۷ دی قزوین؛ نقطه شتاب انقلاب در استان
محمدعلی حضرتی نیز در گفتوگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: حادثه ۷ دی قزوین نقش تعیینکنندهای در همافزایی و پیوند جریانهای انقلابی آن دوران داشت و باعث شد حرکتهای اعتراضی مردم وارد مرحلهای تازه و غیرقابل توقف شود.
وی با توصیف این واقعه بهعنوان آتش نهفتهای که شعلهور شد، افزود: ۷ دی همان جرقهای بود که اعتراضهای پراکنده را به یک موج پیوسته و مستمر تبدیل کرد؛ موجی که تا پیروزی انقلاب اسلامی در ۲۲ بهمنماه ادامه یافت.
این فعال سیاسی با اشاره به سابقه اعتراضهای مردمی در قزوین گفت: حرکتهای ضد رژیم پهلوی در قزوین از آبانماه ۱۳۵۶ آغاز شده بود و با شهادت برادران محمودیان و سپس وقوع حادثه ۷ دی، این اعتراضها وارد مرحله اوج خود شد و تا روزهای پایانی انقلاب استمرار یافت.
حضرتی ادامه داد: پس از حادثه ۷ دی، مردم شهرهای اطراف برای حمایت از مردم قزوین به این شهر آمدند و حتی هیئتهایی با عنوان حقوق بشر برای بررسی وضعیت و کمکرسانی وارد قزوین شدند که نشاندهنده بازتاب گسترده این واقعه در سطح کشور بود.
وی با اشاره به بازتاب رسانهای حوادث روزهای ۷ تا ۱۱ دیماه در قزوین افزود: انعکاس سیاسی این رویدادها در رسانهها موجب شد کمکها و حمایتهای قابل توجهی از نقاط مختلف کشور به مردم قزوین صورت گیرد.
این مبارز سیاسی درباره میزان حضور مردم پس از واقعه ۷ دی در صحنههای انقلابی تصریح کرد: حضور مردم قزوین پیش و پس از این حادثه تفاوتی نداشت؛ مردم همواره با حضور گسترده در راهپیماییها نقشآفرینی میکردند و پس از ۷ دی نیز این حضور پررنگ و مستمر ادامه یافت.
حضرتی در پایان خاطرنشان کرد: واقعه ۷ دی عزم مردم را برای پایان دادن به حاکمیت رژیم شاهنشاهی راسختر کرد و بهنوعی یک مانور بزرگ ملی بود که روند فروپاشی رژیم را شتاب بخشید و برای همیشه در تاریخ انقلاب اسلامی ماندگار شد.
۷ دی قزوین؛ روزی که چهره واقعی رژیم شاهنشاهی هویدا شد
محمدحسین شفیعیها، از فعالان سیاسی استان قزوین نیز در گفتوگو با خبرنگار مهر واقعه هفتم دیماه را نقطهای حساس در مسیر پیروزی انقلاب اسلامی در استان و کشور دانست و تأکید کرد این حادثه، نقش مردم را در آگاهیبخشی و حضور فعال در تظاهرات پررنگتر کرد.
شفیعیها گفت: حوادث دیماه ۱۳۵۷ در قزوین از جمله واقعه ۷ دی باعث شد مردم در صحنه حضور جدیتری داشته باشند و در نهایت، مسیر پیروزی انقلاب و ورود به ۲۲ بهمن را هموار کنند.
وی با اشاره به هجوم تانکهای رژیم به صفوف مردمی و شهادت تعدادی از کودکان شش سال به بالا افزود: این جنایات تأثیر بسزایی در افزایش تنفر مردم از رژیم شاهنشاهی داشت و چهره زشت و خشونتآمیز حکومت برای همگان آشکار شد. مردم دریافتند که این رژیم برای حفظ قدرت خود حتی از آسیب رساندن به کودکان نیز دریغ نمیکند.
شفیعیها همچنین به بازتاب گسترده بینالمللی حادثه ۷ دی اشاره کرد و گفت: خبرنگاران خارجی حضور و تشییع پیکر شهدای این روز را پوشش دادند و توجه نهادهای بینالمللی و گروههای حقوق بشری را جلب کرد. این امر سهم مهمی در شتابدهی به نابودی رژیم داشت.
وی درباره سابقه تظاهرات در قزوین افزود: اعتراضات مردمی از سال ۱۳۵۶ و با مراسم ختم حاجآقا مصطفی خمینی (ره) آغاز شد و در مناسبتهای مذهبی و اجتماعی ادامه یافت، اما پس از ۷ دی و جنایت رژیم علیه کودکان، حضور مردم در خیابانها به اوج رسید و انگیزه بیشتری برای مبارزه پیدا کردند.
این فعال سیاسی تأکید کرد: رژیم شاهنشاهی با این جنایت قصد داشت ترس و وحشت ایجاد کند، اما عکس این اتفاق رخ داد؛ مردم مصممتر شدند، پای آرمانهای خود ایستادند و در نهایت، با ادامه تظاهرات تا ۲۲ بهمن، انقلاب اسلامی را پیروز کردند و رژیم شاه را سرنگون ساختند.
مردم قزوین در دیماه ۱۳۵۷ نقش بسیار مهم و پررنگی در شتاب بخشیدن به انقلاب اسلامی داشتند. قیام ۶ و ۷ دیماه با حضور گسترده مردم در خیابانها، تعطیلی بازار و اعتراضات شدید علیه رژیم پهلوی آغاز شد و با شهادت کودکان، جوانان و خبرنگاران به اوج رسید.
این درگیریها، نشاندهنده عزم راسخ و پایمردی مردم قزوین در مقابله با ظلم و بیعدالتی بود و الهامبخش سایر شهرها شد تا مردم در سراسر کشور در مسیر انقلاب فعالتر شوند.
پیام تاریخی امام خمینی (ره) به مردم قزوین، اهمیت این قیام را دوچندان کرد و بر پایداری و مقاومت ملت تأکید نمود. حضور مستمر مردم در تظاهرات پس از این حادثه، مقابله با اقدامات سرکوبگرانه رژیم و حمایت از یکدیگر، موجب شد قزوین به یکی از کانونهای اصلی انقلاب تبدیل شود.
نقشآفرینی مردم این شهر، نشان داد که حرکتهای مردمی و فداکاریهای آنان، عامل تعیینکننده در سرنگونی رژیم شاه و تحقق اهداف انقلاب اسلامی بود.
