درد معده که به پشت کتف می‌زند نشانه چیست؟

دردی که از معده شروع می‌شود و به پشت یا کتف می‌رسد، یعنی همان درد معده که به پشت کتف می‌زند، یکی از مرموزترین و نگران‌کننده‌ترین انواع دردهای شکمی است. گاهی این درد شبیه سوزش معده ساده است و گاهی آن‌قدر شدید می‌شود که فرد تصور می‌کند مشکل قلبی، التهاب لوزالمعده، سنگ صفرا یا حتی آسیب ستون فقرات دارد. این درد معمولا از بخش بالایی شکم آغاز می‌شود و به فضای بین دو کتف یا شانه راست تیر می‌کشد؛ الگویی که در پزشکی به آن درد ارجاعی گفته می‌شود. در بسیاری از بیماران، درد معده که به پشت کتف می‌زند اولین علامتی است که آن‌ها را به اورژانس می‌کشاند.

در ادامه، همه علت‌های مهم، نشانه‌های هشدار، روش‌های تشخیص و تفاوت دردهای خطرناک با دردهای ساده گوارشی را توضیح می‌دهم. اگر این نوع درد برایتان تکرار شده یا همراه با تهوع، سنگینی شکم یا برگشت اسید است، مخصوصا اگر درد معده که به پشت کتف می‌زند باشد، بهتر است توسط یک دکتر گوارش بررسی شوید تا علت دقیق مشخص شود.

چرا درد معده همزمان به پشت و کتف منتقل می‌شود؟

وقتی اعصاب اندام‌های داخلی و اعصاب پوست در یک سطح از نخاع قرار می‌گیرند، مغز نمی‌تواند تشخیص دهد درد دقیقا از کدام بخش بدن آمده است. این پدیده همان درد ارجاعی است. به همین دلیل، درد معده که به پشت کتف می‌زند بسیار شایع‌تر از چیزی است که تصور می‌کنیم.

اعصاب معده، لوزالمعده، کیسه صفرا و دیافراگم به همان بخشی از نخاع وصل هستند که اعصاب پشت و کتف در آن ناحیه قرار می‌گیرند؛ بنابراین تحریک هر یک از این اندام‌ها می‌تواند درد معده که به پشت کتف می‌زند را ایجاد کند. به‌ویژه تحریک عصب فرنیک در دیافراگم نقش مهمی در انتشار درد به شانه و پشت دارد.

آیا درد معده همراه با پشت‌درد می‌تواند نشانه سکته قلبی باشد؟

در بعضی افراد، به‌خصوص زنان، سالمندان و بیماران دیابتی، درد قلبی همیشه در قفسه سینه احساس نمی‌شود. این افراد ممکن است فقط دچار موارد زیر شوند:

• درد در ناحیه معده
• درد معده که به پشت کتف می‌زند
• تهوع
• احساس فشار در بالای شکم
• عرق سرد یا سبکی سر

اگر درد حالت فشاری دارد و با تغییر وضعیت بدن یا خوردن غذا بهتر نمی‌شود، احتمال منشأ قلبی مطرح می‌شود. افرادی که درد معده که به پشت کتف می‌زند همراه با تنگی نفس دارند باید حتما بررسی قلبی شوند.

آیا کیسه صفرا باعث تیرکشیدن درد از معده به پشت می‌شود؟

یکی از شایع‌ترین دلایل الگوی درد معده که به پشت کتف می‌زند مشکلات کیسه صفرا است. اگر درد حدود نیم ساعت تا یک ساعت بعد از مصرف غذای چرب شروع می‌شود و به سمت شانه راست یا پشت می‌رسد، احتمال کولیک صفراوی زیاد است.

وقتی سنگ در مسیر خروجی صفرا گیر می‌کند، کیسه صفرا با شدت منقبض می‌شود و درد معده که به پشت کتف می‌زند به‌صورت تیرکشنده ظاهر می‌شود.

نشانه‌های هشدار:

زردی چشم یا پوست و تهوع شدید و تب و درد ثابت و بدون کاهش در چنین شرایطی، بررسی فوری لازم است.

آیا زخم معده می‌تواند درد را به پشت منتقل کند؟

زخم‌هایی که در بخش پشتی معده یا دوازدهه ایجاد می‌شوند، می‌توانند درد معده که به پشت کتف می‌زند را ایجاد کنند. این نوع درد به دلیل التهاب عمیق و تحریک لوزالمعده رخ می‌دهد.

ویژگی‌های این درد:

• با خالی بودن معده شدیدتر می‌شود
• خوردن غذا موقتا آرامش ایجاد می‌کند
• شب‌ها بیشتر حس می‌شود

اگر همراه با درد معده که به پشت کتف می‌زند مدفوع تیره دارید، احتمال خونریزی گوارشی وجود دارد.

چرا التهاب لوزالمعده باعث درد کمربندی می‌شود؟

التهاب لوزالمعده (پانکراتیت) یکی از دلایل مهم درد معده که به پشت کتف می‌زند است. این درد معمولا:

• مداوم
• کمربندی
• تشدیدشونده با دراز کشیدن
• بهتر شونده با خم شدن به جلو

پانکراتیت یک وضعیت اورژانسی است و اگر درد معده که به پشت کتف می‌زند همراه با تهوع یا استفراغ باشد، نیاز به بررسی فوری دارد.

آیا مشکلات ستون فقرات می‌توانند باعث درد شبیه معده شوند؟

درگیری اعصاب در مهره‌های T6 تا T10 می‌تواند باعث ایجاد درد معده که به پشت کتف می‌زند شود. در این حالت:

• درد با خوردن غذا تغییر نمی‌کند
• با چرخش کمر یا سرفه تشدید می‌شود
• گاهی همراه با بی‌حسی پشت است

وقتی تمام بررسی‌های گوارشی نرمال است اما درد معده که به پشت کتف می‌زند ادامه دارد، بررسی ستون فقرات ضروری است.

آیا گاستریت یا ریفلاکس باعث درد پشت می‌شوند؟

التهاب معده یا ریفلاکس اسید می‌تواند از طریق تحریک دیافراگم سبب درد معده که به پشت کتف می‌زند شود. این درد معمولا همراه با:

• سوزش بالای شکم
• ترش کردن
• احساس سنگینی بعد از غذا
• در اغلب موارد، با اصلاح رژیم غذایی کاهش پیدا می‌کند.

آیا درد معده همراه با کمر درد می‌تواند از کلیه باشد؟

مشکلات کلیه، از جمله سنگ یا عفونت، گاهی الگوی درد معده که به پشت کتف می‌زند را تقلید می‌کنند. این درد:

موجی و شدید و گاهی منتقل‌شونده به کشاله ران است و معمولا بیمار بی‌قرار است.

چرا درد معده گاهی به شانه چپ انتقال پیدا می‌کند؟

اگر درد معده که به پشت کتف می‌زند به شانه چپ برسد، تحریک عصب فرنیک مطرح است. این حالت در مشکلات طحال یا التهاب دیافراگم دیده می‌شود.

آیا استرس می‌تواند باعث ترکیب درد معده و پشت شود؟

استرس از طریق افزایش اسید معده و اسپاسم دیافراگم می‌تواند درد معده که به پشت کتف می‌زند را تشدید کند. این درد ترکیبی بوده و اغلب با سفتی عضلات بین دو کتف همراه می‌شود.

برای تشخیص علت دقیق درد معده که به پشت کتف می‌زند چه آزمایش‌هایی لازم است؟

با توجه به اینکه درد معده که به پشت کتف می‌زند می‌تواند علت‌های بسیار متفاوتی داشته باشد، پزشک ممکن است موارد زیر را درخواست دهد:

• نوار قلب
• سونوگرافی
• آزمایش خون
• آندوسکوپی
• سی‌تی‌اسکن

چه زمانی باید به اورژانس مراجعه کرد؟

اگر درد معده که به پشت کتف می‌زند همراه با موارد زیر باشد، مراجعه فوری لازم است:

• شروع ناگهانی
• تنگی نفس
• عرق سرد
• زردی
• مدفوع تیره
• استفراغ خونی
• تب یا لرز

سوالات متداول

آیا گاز معده باعث درد پشت می‌شود؟

بله، گاز زیاد می‌تواند درد معده که به پشت کتف می‌زند را ایجاد کند.

دردی که با خم شدن به جلو کمتر می‌شود نشانه چیست؟

دردی که با خم شدن به جلو کمتر می‌شود معمولا نشان می‌دهد لوزالمعده تحت فشار یا التهاب است. یعنی این الگو بیشتر در التهاب لوزالمعده (پانکراتیت) دیده می‌شود.

اگر آندوسکوپی و سونوگرافی طبیعی باشند اما درد ادامه داشته باشد چه کنم؟

اگر همچنان درد معده که به پشت کتف می‌زند دارید، بررسی کیسه صفرا، لوزالمعده و ستون فقرات ضروری است.

شهر شطرنجی ایران را از بالا ببینید (فیلم)