خبرگزاری مهر - گروه استانها-علی عنبری: هرمزگان، این سرزمین آفتاب و آبی بیکران، تنها به جاذبههای طبیعی خیرهکننده خود محدود نمیشود. در پس چهره ساحلنشین و کوهستانی این خطه، گنجینهای غنی از هنرهای سنتی نهفته است که هر یک، روایتگر تاریخ، باورها و تعامل دیرینه مردمانش با محیط زیست منحصربهفرد پیرامون است. صنایع دستی هرمزگان، آینه تمامنمای فرهنگ اصیل و ذوق سرشار مردمانی است که با کمترین امکانات، آثاری بدیع و ماندگار خلق میکنند.
جلوههای هنری از دل دریا و کویر
تنوع مواد اولیه در این استان، به غنای هنرهای دستی آن انجامیده است. از آبهای نیلگون خلیج فارس که صدف و مرجان به ارمغان میآورد تا خاکهای رنگین و کوههای سنگی، همه به خدمت هنرمند محلی درآمدهاند. این هنرها تنها کالایی برای فروش نیستند، بلکه بخشی جداییناپذیر از زندگی روزمره، باورهای آئینی و هویت فرهنگی مردم منطقه هستند و صده هاست که به شکلی اصیل و بدوی حفظ شدهاند.
صدفکاری و بادلهدوزی؛ هنرنمایی زنان ساحلنشین
از دیگر شاخصترین هنرهای این دیار، «صدفکاری» است که طی آن پوسته رنگارنگ صدفها با ظرافتی حیرتآور به تزئین آئینه، جعبههای جواهر و اشیای دکوری تبدیل میشود. در کنار آن، «بادلهدوزی» یا «خوسدوزی» به عنوان یکی از اصیلترین رودوزیهای محلی، با بهرهگیری از نخهای ابریشمی رنگین و فلز بر روی پارچه، جلووهای خاص به لباسهای محلی زنان بخشیده است. این آثار نه تنها نشاندهنده ذوق و خلاقیت هنرمند هرمزگانی است، بلکه امروزه به عنوان نمادهای فرهنگی این استان در بازارهای ملی و بینالمللی نیز شناخته میشوند.
لباس بومی زنان جاسک؛ از هنر دست و هویت محلی تا رونق بازار پوشاک سنتی
رئیس اتحادیه پوشاک شهرستان جاسک با اشاره به پیشینه تاریخی و ارزش هنری پوشش محلی زنان این منطقه، از تبدیل این لباسهای دستباف و سریدوزی شده به کالایی تجاری و محبوب حتی در مرکز استان هرمزگان خبر داد.
نبی بخش لکی در گفتگو با خبرنگار مهر، بر پیشینه تاریخی و جایگاه فرهنگی لباسهای بومی زنان این منطقه تأکید کرد و گفت: پوشش محلی زنان جاسک و نواحی مرکزی شهرستان، از دیرباز بهعنوان لباس اصیل بانوان این سرزمین شناخته میشود و ریشه در فرهنگ و هویت مردم منطقه دارد.
وی افزود: این لباسها بهصورت دستباف تهیه میشوند و با نوارهای سنتی دستدوز موسوم به «زَری» تزئین شدهاند که با ظرافت خاصی روی لباس کار میشود و همین امر بر ارزش هنری آن میافزاید.
رئیس اتحادیه پوشاک جاسک با اشاره به گسترش محبوبیت این پوشش سنتی ادامه داد: این لباسها امروز علاوه بر روستاهای اطراف، به مرکز استان هرمزگان نیز راه یافته و در سالهای اخیر جنبه تجاری پیدا کرده است.
وی در پایان خاطرنشان کرد: به دلیل استفاده از پارچههای دستباف، مواد اولیه مرغوب و زری اصیل، این لباسها با قیمتهای نسبتاً بالا و متناسب با کیفیت و هنر بهکاررفته، در بازار عرضه میشوند.
پیشنهاد ثبت ملی و جهانی «پَشَک»؛ لباس هنرمندانه زنان بلوچ هرمزگان
یک پژوهشگر تاریخ و فرهنگ مکران غربی، با اشاره به پیشنهاد اولیه ثبت «پَشَک» به عنوان پوشش زنان بلوچ جاسک از سال ۱۳۸۵، خواستار اقدام ادارهکل فرهنگ و ارشاد اسلامی هرمزگان برای ثبت ملی و جهانی این لباس سوزندوزی شده است.
حیدر احمد، نویسنده و پژوهشگر تاریخ و فرهنگ مکران غربی در گفتوگو با خبرنگار مهر، از پیشنهاد ثبت ملی و جهانی پوشش زنان بلوچ در منطقه جاسک و حوزه مکران غربی با عنوان «پَشَک» خبر داد.
وی گفت: برای نخستین بار در سال ۱۳۸۵ پیشنهادی به اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی شهرستان جاسک ارائه شد تا این لباس به عنوان نمادی از فرهنگ بلوچهای هرمزگان معرفی و ثبت شود و پس از آن نیز در محافل فرهنگی مختلف پیگیریهایی صورت گرفت.
این پژوهشگر افزود: شرح مفصلی از این پوشش چشمنواز با عنوان «عروس کوه مبارک» در کتاب «حدیث درد» آمده است. امروز با توجه به استقبال مدلینگهای داخلی و فرامرزی از این لباس که با سوزندوزی و زربفت هنرمندانه زنان بلوچ تهیه میشود و در جشنوارهها و مناسبتهای مختلف مورد استفاده قرار میگیرد، زمان آن فرا رسیده که ادارهکل فرهنگ و ارشاد اسلامی هرمزگان مقدمات ثبت ملی و جهانی «پَشَک» را فراهم کند.
به گزارش مهر، پَشَک نه تنها یک پوشش محلی، بلکه نمادی از هنر، اصالت و هویت زنان بلوچ در استان هرمزگان است و ثبت آن میتواند گامی مؤثر در حفظ و معرفی این میراث فرهنگی به جهان باشد.
زریبافی، هنر اصیل هرمزگان؛ از اشتغال بانوان تا قیمتهای میلیونی
یک بانوی کارآفرین در جاسک با اشاره به زریبافی به عنوان یکی از مشاغل اصلی و درآمدزای جنوب هرمزگان، از قیمتهای میلیونی و زمانبر بودن تولید این نوارهای دستباف خبر داد و بر نقش آن در حفظ هویت فرهنگی و اشتغالزایی تأکید کرد.
ویدا مرادی، از بانوان کارآفرین و فعال در حوزه زریبافی در شهرستان جاسک، در گفتوگو با خبرنگار مهر گفت: زریبافی یکی از مشاغل سنتی و اصلی ما در جنوب استان هرمزگان است و منبع اصلی درآمد خانوادهام از همین راه تأمین میشود.
وی افزود: نوارهای زری که بهصورت کاملاً دستی تولید میشوند، برای دوخت پیراهن و شلوارهای محلی بهویژه لباسهای بلوچی مورد استفاده قرار میگیرند و این هنر در سراسر استان هرمزگان کاربرد دارد.
این بانوی کارآفرین با اشاره به درآمد حاصل از این حرفه بیان کرد: نوارهای زری مخصوص پیراهن، بسته به طرح و ظرافت کار، حدود ۵ تا ۷ یا ۸ میلیون تومان قیمتگذاری میشوند و نوارهایی که برای شلوار استفاده میشود، بین ۱۲ تا ۱۸ میلیون تومان ارزش دارند.
مرادی زمانبر بودن این هنر را یکی از چالشهای زریبافی دانست و تصریح کرد: تهیه یک سری کامل نوار زری برای شلوار حداقل یک تا دو ماه زمان میبرد و گاهی حتی بیشتر از این مدت طول میکشد.
وی در پایان تأکید کرد: زریبافی علاوه بر حفظ هویت فرهنگی و پوشش سنتی مردم هرمزگان، میتواند با حمایت و توجه بیشتر، نقش مهمی در اشتغالزایی و توانمندسازی بانوان منطقه ایفا کند.
