چالش جدید خاورمیانه ؛ برتری نظامی

هم‌زمان با هشدار صریح محمد بن سلمان به اسرائیل درباره سوریه و اعلام آمادگی ولادیمیر پوتین برای ایفای نقش پشت‌پرده، تحرکات دونالد ترامپ در فروش اف-۳۵ به کشورهای عربی، برتری نظامی اسرائیل را در آستانه چالش قرار داده است.

به نقل از اکوایران، شبکه کان اسرائیل روز چهارشنبه اعلام کرد که روسیه با تأییدآمریکا، در پشت صحنه برای میانجی‌گری در یک توافق امنیتی میان سوریه و اسرائیل تلاش می‌کند. این خبر در حالی منتشر شد که عربستان سعودی به اسرائیل هشدار داده که ادامه حملات، یورش‌ها و مداخله‌هایش در سوریه، چشم‌انداز توافق عادی‌سازی روابط بین ریاض و تل‌آویو را از بین می‌برد. کان به نقل از یک منبع امنیتی اسرائیلی گفت که مسکو و دمشق در تلاش برای احیا و تقویت روابط خود هستند. روسیه پیش از این حمایت نظامی حیاتی برای دولت بشار اسد ارائه می‌داد و بسیاری از سوری‌ها هنوز با سوء ظن به روسیه نگاه می‌کنند.

استراتژی مسکو برای حضور نظامی بیشتر در سوریه

به نوشته العربیه الجدید، با این حال، روسیه به عنوان نشانه‌ای از بهبود روابط، اخیرا نیروها و تجهیزات نظامی خود را در منطقه لاذقیه مستقر کرده است، در حالی‌که پیش‌تر به دنبال سقوط اسد در دسامبر 2024، حضور خود را در آنجا کاهش داده بود. همین منبع گفت که مسکو به دنبال استقرار مجدد نیروهای ارتش سوریه در جنوب سوریه در نزدیکی مرز سرزمین‌های اشغالی است، مشابه وضعیتی که قبل از دسامبر 2024 حاکم بود.

با این حال، اسرائیل گفته که کل جنوب سوریه باید غیرنظامی شود. منبع یادشده افزود که اسرائیل ترجیح می‌دهد به جای تلاش‌های احتمالی ترکیه برای گسترش نفوذ خود در آنجا، به روسیه اجازه حضور در منطقه را بدهد.

ترکیه در طول جنگ داخلی از مخالفان اسد حمایت کرد و دولت جدید سوریه همچنان از آنکارا حمایت دریافت می‌کند. یک منبع امنیتی دیگر اسرائیلی گفت که با وجود میانجی‌گری روسیه، هنوز شکاف‌هایی میان اسرائیل و سوریه وجود دارد، اگرچه او افزود که در هفته‌های اخیر پیشرفت‌های محدودی حاصل شده است. مذاکرات قبلی بین اسرائیل و سوریه با میانجی‌گری جمهوری آذربایجان انجام شده بود.

وب‌سایت خبری وای‌نت روز چهارشنبه اعلام کرد که سوریه از جمله موضوعاتی خواهد بود که انتظار می‌رود دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا و بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، در دیدار خود در پایان این ماه در مارالاگو، درباره آن بحث کنند.

دولت ترامپ نظر مساعدی نسبت به احمد الشرع، رئیس‌جمهوری سوریه داشته و اخیرا با درخواست او برای لغو تحریم‌های سختگیرانه علیه دمشق موافقت کرده است. کان هفته گذشته گزارش داده بود که اسرائیل از دولت ترامپ خواسته که تمام تحریم‌های اعمال‌شده علیه سوریه را لغو نکند، اما این درخواست رد شده است.

خشم عربستان از تجاوز اسرائیل

انتظار می‌رود نتانیاهو از سوی ترامپ تحت فشار قرار بگیرد تا به الشرع فرصتی دیگر بدهد و به یک توافق امنیتی دست یابد. از دسامبر 2024، اسرائیل حملات منظمی به سوریه انجام داده و سرزمین‌هایی فراتر از منطقه بلندی‌های جولان سوریه را که در سال 1967 تصرف کرده بود، اشغال کرده است.

کان همچنین گفت که عربستان سعودی همچنان موضع خود را نسبت به توافق عادی‌سازی احتمالی با اسرائیل سخت‌تر می‌کند و برای ایالات متحده روشن ساخته که رفتار اسرائیل در سوریه، احتمال توافق عادی‌سازی روابط عربستان و اسرائیل را کاهش می‌دهد. این موضوع علاوه بر درخواست ریاض برای تأسیس یک کشور فلسطینی به عنوان یکی از شروط عادی‌سازی با اسرائیل است.

این شبکه اسرائیلی به نقل از یک مقام سلطنتی سعودی که نامش فاش نشده، گزارش داد که در روزهای اخیر عربستان متقاعد شده است که اسرائیل خواهان یک کشور پایدار در سوریه نیست، بلکه خواهان تجزیه آن است.

این مقام افزود که ریاض معتقد است اسرائیل به صلح علاقه‌ای ندارد، بلکه خواهان جنگ است و رفتار آن در قبال سوریه، لبنان و کرانه باختری، تلاش‌های عادی‌سازی را تضعیف می‌کند؛ پیامی که به ایالات متحده منتقل شده است.

او افزود: «درست است که عادی‌سازی روابط با مسئله فلسطین مرتبط است، اما به نظر می‌رسد که اسرائیل اکنون می‌خواهد جنوب سوریه را نیز کنترل کند که این امر در روند عادی‌سازی روابط با عربستان سعودی خود را نشان خواهد داد.»

مسئله برتری نظامی در خاورمیانه

در همین حال، یک مقام آمریکایی و عرب به میدل‌ایست‌آی اعلام کردند دولت ترامپ در حال بازبینی برتری نظامی کیفی اسرائیل است زیرا واشنگتن به فروش تسلیحاتی بزرگ بالقوه به عربستان سعودی و قطر چشم دوخته است؛ اقدامی که اسرائیل نگران است به سبب آن، توازن قدرت نظامی در خاورمیانه بر هم بخورد.

به نوشته میدل‌ایست‌آی، گفت‌وگوها درباره برتری نظامی کیفیِ مرتبط با توافق‌های دفاعی با کشورهای حاشیه خلیج فارس در هفته‌های اخیر رخ داده است، به طوریکه مقامات نظامی ارشد آمریکا چندین جلسه با اعضای کنگره درباره توافق‌های دفاعی باقوه داشته‌اند.