خبرگزاری مهر، گروه استانها - نهادهای فرهنگی از ارکان اصلی توسعه پایدار و حفظ هویت اجتماعی کشور هستند، اما متأسفانه در سالهای اخیر با کمبود جدی بودجه و اعتبارات مواجه شدهاند.
فرهنگ هزینه نیست بلکه سرمایهگذاری بلندمدت برای پیشگیری از آسیبهای اجتماعی و تقویت انسجام ملی است و هرگونه کاهش یا تضعیف اعتبارات فرهنگی در آینده هزینههای سنگینتری را به جامعه تحمیل خواهد کرد.
بسیاری از نهادهای فرهنگی با وجود برخورداری از نیروهای متخصص و برنامههای مشخص، به دلیل محدودیت منابع مالی قادر به اجرای مأموریتهای خود نیستند و کاهش مجدد بودجه این دستگاهها عملاً آنها را از دستیابی به اهداف فرهنگی بازمیدارد.
حمایت پایدار، هدفمند و بهموقع از نهادهای فرهنگی باید در دستور کار قرار گیرد تا این مجموعهها بتوانند نقش مؤثر خود را در ارتقای فرهنگ عمومی و کاهش ناهنجاریهای اجتماعی ایفا کنند.
در روزهای اخیر، فضای سیاسی و رسانهای کشور شاهد تحرکاتی در راستای کاهش یا حذف بودجه نهادهای فرهنگی است در همین رابطه، نامهای سرگشاده از سوی ۱۸۰ نفر از افراد موسوم به اساتید دانشگاه منتشر شده که خواستار حذف بودجه این نهادها شدهاند.
این در حالی است که بسیاری از کارشناسان و مسئولان بر ضرورت توسعه فرهنگ و فرهنگسازی در حوزههای مختلف از جمله حجاب تاکید دارند و دولت نیز بارها لزوم تقویت کار فرهنگی را اعلام کرده است.
جعفر پورکبگانی نماینده مردم بوشهر، گناوه و دیلم در مجلس شورای اسلامی در گفتگو با خبرنگار مهر به مهمترین مسائل و مشکلات در حوزه فرهنگ اشاره کرد.
در شرایط فعلی کشور، ارزیابی شما از وضعیت حوزه فرهنگ و نهادهای فرهنگی چیست؟
پورکبگانی: واقعیت این است که حوزه فرهنگ یکی از زیربناییترین بخشهای توسعه کشور است، اما متأسفانه در سالهای اخیر همواره یکی از نخستین بخشهایی بوده که با کمبود بودجه و کاهش اعتبارات مواجه شده است.
نهادهای فرهنگی امروز با حداقل امکانات در حال فعالیت هستند و این وضعیت، اثرگذاری آنها را بهشدت کاهش داده است.
برخی معتقدند که فرهنگ هزینهبر است و در شرایط محدودیت منابع، اولویت با بخشهای اقتصادی و معیشتی است. نظر شما چیست؟
پورکبگانی: این نگاه، یک خطای راهبردی است. فرهنگ هزینه نیست، سرمایهگذاری بلندمدت است. اگر امروز در فرهنگ هزینه نکنیم، فردا باید چند برابر آن را برای آسیبهای اجتماعی، ناهنجاریها و بحرانهای هویتی بپردازیم.
تجربه کشورهای موفق نشان میدهد که توسعه اقتصادی بدون پشتوانه فرهنگی، ناپایدار است.
مهمترین چالش، کمبود شدید بودجه و نبود ثبات در تخصیص اعتبارات است. بسیاری از این نهادها برنامه دارند، نیروی انسانی متعهد دارند، اما ابزار اجرا ندارند.
وقتی بودجه فرهنگی کاهش پیدا میکند یا با تأخیر تخصیص مییابد، عملاً آن نهاد از رسیدن به اهدافش بازمیماند.
کاهش مجدد بودجه فرهنگی چه پیامدهایی به دنبال خواهد داشت؟
پورکبگانی: کاهش دوباره بودجه فرهنگی به این معناست که نهادهای فرهنگی به هیچ وجه قادر نخواهند بود مأموریتهای خود را انجام دهند. این مسئله فقط تعطیلی برنامهها نیست؛ بلکه به تدریج باعث فرسایش نیروی انسانی، بیانگیزگی فعالان فرهنگی و فاصله گرفتن جامعه از فعالیتهای فرهنگی مؤثر میشود.
دولت وظیفه دارد با استفاده از ظرفیتهای خود و مجلس با توجه به جایگاه نظارتی و قانونگذاری خود استفاده کند تا اعتبارات فرهنگی نهتنها کاهش نیابد، بلکه متناسب با نیازهای واقعی جامعه افزایش پیدا کند.
ما بهعنوان نمایندگان مردم باید از دولت بخواهیم که نگاه هزینهای به فرهنگ را کنار بگذارد و حمایت پایدار و هدفمند از نهادهای فرهنگی را در دستور کار قرار دهد.
حمایت مطلوب از نهادهای فرهنگی از نظر شما چگونه باید باشد؟
پورکبگانی: حمایت صرفاً تزریق پول نیست. باید اعتبارات کافی، بهموقع و مبتنی بر برنامههای مشخص پرداخت شود. در کنار آن، ارزیابی عملکرد، شفافیت مالی و حمایت از طرحهای اثرگذار فرهنگی ضروری است. اگر این سه ضلع کنار هم قرار بگیرند، میتوان انتظار تحول فرهنگی در سطح جامعه را داشت.
اگر به آینده کشور، هویت ملی و انسجام اجتماعی اهمیت میدهیم، چارهای جز حمایت جدی از فرهنگ و نهادهای فرهنگی نداریم. تضعیف این حوزه، بهمعنای تضعیف بنیانهای اجتماعی کشور است و این هزینهای است که نباید به جامعه تحمیل شود.
