همشهری - محمد سرابی: وقتی شربت نباشد، بیماران در نیمه راه ترک میمانند. اختلاف قیمت یک شیشه شربت دولتی و آزاد نزدیک ۵میلیون تومان است. کمبود شربت تریاک به حدی رسیده که مدتی قبل مدیران مراکز درمان اعتیاد در مقابل وزارت بهداشت تجمع کردند. همشهری از ستاد مبارزه با مواد مخدر و همچنین کمیته درمانگران اعتیاد انجمن پزشکان عمومی ایران این موضوع را پیگیری کرده است.
نشت از محل تولید و توزیع
سلیمان عباسی، مدیرکل درمان ستاد مبارزه با مواد مخدر درباره کمبود شربت تریاک به همشهری میگوید: «الان مراکز مجاز ترک اعتیاد اعلام کردهاند که شربت اوپیوم کم دارند یا اصلا ندارند، اما در مراکز غیرمجاز این شربت در دسترس است. اگر واقعا شربت اوپیوم کم تولید شده باشد، پس نباید در خیابان و عطاری هم پیدا شود.»
ماده۴۱ قانون مبارزه با مواد مخدر دقیقا اشاره کرده است که ساخت، تولید، خرید، فروش، ارسال، نگهداری، ورود، صدور، مصرف و حمل مواد مخدر ممنوع است مگر برای مصارف پزشکی، آن هم با مجوز وزارت بهداشت. براساس همین مجوز، هر سال معاونت درمان وزارت بهداشت اعلام نیاز میکند که چقدر شربت اوپیوم یا مواد دیگری مانند بوپرونورفین یا متادون برای ترک اعتیاد معتادان نیاز دارد. ماده اولیه این مواد از کشفیات قاچاق تریاک بهدست میآید.
عباسی تأکید میکند که استخراج این ماده از کشفیات تریاک چهارچوب دقیقی دارد و شرح میدهد: «میزان نیاز یکساله قابل محاسبه است. هر مرکز تعدادی بیمار پذیرفته است که با کد ملی مشخص شدهاند. سازمان غذا و دارو هم براساس همین نیاز عمل میکند. اگر آن میزان درست محاسبه شده باشد، باید روند تولید و مصرف هم درست طی شود. حتی در نامه معاونت درمان وزارت بهداشت این هم ذکر میشود که ۳۰تا ۳۵درصد مواد اولیه بیشتر بهعنوان ذخیره راهبردی لازم است.»
با این حساب نباید کمبودی در تولید شربت رخ بدهد. معاون ستاد مبارزه با مواد مخدر میگوید: «اگر شربت از مراکز مجاز درمان به بازار غیرمجاز نشت کند، نهایتا چند شیشه است، ولی اگر از محل تولید یا توزیع نشت کند، مانند امروز به تعداد زیاد وارد بازار میشود. این نشان میدهد که محاسبه درست بوده و براساس آن تولید کردهاند، اما از مسیر نظارتی خارج شده است.»
در تولید و توزیع شفافیت نیست
صنف درمانگران اعتیاد در سمت دیگر این بحران هستند. آنها با مصرفکنندگانی تماس دارند که میخواهند مواد مخدر سنتی را ترک کنند و ماهانه ممکن است به چند شیشه شربت نیاز داشته باشند. محمد مسلمی، مسئول کمیته درمانگران اعتیاد انجمن پزشکان عمومی ایران در پاسخ به سؤال همشهری در مورد کمبود شربت تریاک میگوید: «میگویند کمبود غیرقابل پیشبینی رخ داده است، درحالیکه نباید غیرقابل پیشبینی باشد. سازمان غذا و دارو اعلام کرده بهدلیل کم شدن کاشت تریاک در افغانستان و کاهش کشفیات تریاک، تولید شربت اوپیوم هم کم شده است.» این پزشک تأکید میکند: «متأسفانه جزئیات تولید شربت اوپیوم از مرحله ورود کشفیات تریاک به کارخانههای شیمیایی تا مرحله توزیع در بازار هیچگاه بهدرستی اطلاعرسانی نشده است و احتمال میرود که همیشه در این زمینه سوءاستفادههایی وجود داشته که حالا بهدلیل برخی کمبودها بروز پیدا کرده است.»
مسلمی با اشاره به اینکه در این زمینه شفافیت لازم وجود ندارد میگوید: «در زمینه توزیع، بینظمی بیشتر از کمبود دیده میشود. در یک شهر مراکزی داریم که سهمیه کامل شربت را گرفتهاند و مراکزی داریم که فقط یکسوم سهمیه خود را دریافت کردهاند. مراکز ۱۴استان کشور هم از مدتی قبل اصلا شربت نگرفتهاند.» اگر کمبود شربت همچنان ادامه داشته باشد، برخی از معتادان تحت درمان که به مواد مخدر سنتی اعتیاد داشتند، به سمت مصرف دوباره تریاک برمیگردند و گروهی هم به سراغ مواد مخدر صنعتی میروند که زیانهای بیشتری خواهد داشت.
۴میلیون و ۹۰۰تومان اختلاف قیمت
۱۰۰هزار تومان: قیمت دولتی هر شیشه شربت اوپیوم
۵میلیون تومان: قیمت هر شیشه شربت اوپیوم در بازار آزاد
۱میلیون و ۴۰۰هزار تومان: تعرفه هزینه درمان یکماهه در مراکز مجاز
۱۱هزار مرکز: تعداد کلی مراکز مجاز درمان اعتیاد در کشور
بیشتر بخوانید: خواب ایستاده با فنتانیل
