به گزارش خبرنگار مهر، قاسم خالدی ظهر سهشنبه در همایش «رسانه و امنیت ملی» که در سالن همایشهای پارک علم و فناوری قزوین برگزار شد، با طرح این پرسش که چرا در ۱۲ ساعت ابتدایی جنگ ۱۲ روزه دچار شوک رسانهای شدیم، اظهار کرد: با وجود شناختی که از ظرفیتهای رسانهای وجود داشت، نباید در آغاز بحران غافلگیر میشدیم.
وی با بیان اینکه در عصر جدید، نگاه به رسانه کاملاً تغییر کرده است، افزود: امروز مطالعات راهبردی بیش از هر چیز بر «سلاحسازی رسانه» متمرکز است. رسانه در حوزه امنیت و اطلاعات، کارکردی مشابه سلاح نظامی پیدا کرده و میتواند به همان اندازه تعیینکننده باشد.
مشاور رئیس مرکز ملی فضای مجازی کشور با اشاره به تغییر ماهیت جنگها تصریح کرد: در جنگهای ترکیبی و هیبریدی، روایتسازی، تصویرپردازی و مدیریت ادراک عمومی بخشی از میدان نبرد است. جنگ دیگر صرفاً با سلاح گرم پیش نمیرود، بلکه ذهن و روان جامعه هدف قرار میگیرد.
خالدی با اشاره به نگاههای نادرست به فضای مجازی گفت: در شناخت این فضا دچار افراط و تفریط شدهایم؛ زمانی آن را صرفاً رسانه دانستیم و زمانی دیگر، ابعاد غیررسانهای آن را بیش از حد برجسته کردیم، در حالی که فضای مجازی مجموعهای از فناوریها و ابزارهای پیچیده است.
وی با انتقاد از ترجمه رایج واژه «Cyberspace» افزود: اصطلاح «فضای مجازی» ترجمه دقیقی نیست، چرا که واژه مجاز در برابر واقعیت قرار میگیرد، در حالی که این فضا کاملاً واقعی و اثرگذار است و میتواند پیامدهای امنیتی جدی داشته باشد.
سکوت رسانههای رسمی، فرصت طلایی دشمن
مشاور رئیس مرکز ملی فضای مجازی کشور با تأکید بر اینکه رسانه یک سلاح جنگی است، گفت: همانطور که بمباران نظامی ترس ایجاد میکند، رسانه هم میتواند با ناامیدسازی، ایجاد تفرقه و القای ناامنی، جامعه را دچار فرسایش روانی کند. انتشار یک ویدیوی جعلی در چند دقیقه میتواند اضطراب عمومی ایجاد کند و این یعنی دشمن صرفاً به دنبال اهداف نظامی نیست.
وی ادامه داد: در چنین شرایطی، سکوت رسانههای رسمی بهترین فرصت برای شایعهسازان و جریانهای معاند است. قدرت رسانه و مهارت در مدیریت افکار عمومی گاهی حتی از توان نظامی هم اثرگذارتر است.
خالدی با اشاره به تجربه حمله موشکی ایران به پایگاه عینالاسد اظهار کرد: پس از ترور شهید سلیمانی، جمهوری اسلامی پاسخ قاطعی داد، اما ضعف در مدیریت رسانهای و تبیین درست ماجرا باعث شد دشمن افکار عمومی جهان را تحت تأثیر قرار دهد و روایت جعلی خود را غالب کند، در حالی که اسناد متعددی از تلفات و خسارات دشمن وجود داشت.
رسانه، بازیگر اصلی امنیت اطلاعات
وی با بیان اینکه رسانهها در عصر دیجیتال به بازیگران اصلی امنیت ملی تبدیل شدهاند، افزود: دامنه نفوذ رسانهها فراتر از مرزهاست و آنها نقش مهمی در مقابله با اخبار جعلی، افزایش آگاهی عمومی، حفظ انسجام اجتماعی و ارتقای ثبات ملی دارند.
مشاور رئیس مرکز ملی فضای مجازی کشور خاطرنشان کرد: رسانهها میتوانند مردم را نسبت به تهدیدات امنیتی، آسیبپذیریها و راههای مقابله آگاه کنند و با ایفای نقش آفندی و پدافندی، از زیستبوم اطلاعاتی کشور صیانت کنند.
خالدی درباره جنگ روانی و تبلیغات گفت: رسانهها میتوانند در ایجاد وحدت ملی، هدایت افکار عمومی و حتی تضعیف روحیه دشمن نقشآفرینی کنند. تخریب وجهه دشمن در داخل و خارج، تقویت روحیه ملی و برجستهسازی توانمندیهای کشور از جمله کارکردهای مهم رسانه است.
هیچ ابزاری جز رسانه با اخبار جعلی مقابله نمیکند
وی با اشاره به چالشهای نوظهور امنیتی تصریح کرد: سلاحسازی اطلاعات، تأثیر الگوریتمها و دادهکاوی رفتاری از تهدیدات جدی امروز است. شبکههای اجتماعی به دلیل همگرایی با فضای سایبری، پیچیدگیهای زیادی دارند و مقابله با اخبار جعلی در این فضا نیازمند هوشمندی رسانهای است.
خالدی تأکید کرد: هیچ ابزاری جز رسانه نمیتواند با اخبار جعلی مقابله کند. اگر رسانهها به تحلیل احساسات عمومی برسند، میتوانند ادراک جامعه را مدیریت کنند و حتی در سطح جهانی اثرگذار باشند.
وی درباره تأثیر رسانه بر امنیت روانی جامعه افزود: پوشش افراطی اخبار منفی، خشونت و شایعات میتواند اضطراب و ناامنی روانی ایجاد کند. رسانهها باید از بازتولید کلیشهها، استانداردهای غیرواقعی و اطلاعات نادرست که به کاهش اعتماد به نفس و افزایش تنش اجتماعی منجر میشود، پرهیز کنند.
نقش رسانهها در جنگ ۱۲ روزه کمتر از موشکها نبود
مشاور رئیس مرکز ملی فضای مجازی کشور با اشاره به عملکرد رسانهها در جنگ ۱۲ روزه گفت: نقش رسانهها و خبرنگاران در این جنگ کمتر از قدرت نظامی کشور نبود. دشمن پس از حمله نظامی، بهدنبال ایجاد ناامیدی، اعتراضات مردمی، شکاف اجتماعی و نهایتاً براندازی بود، اما وحدت ملی و عملکرد رسانههای داخلی این نقشه را ناکام گذاشت.
وی تصریح کرد: بررسی محتوای رسانههای داخلی در آن ایام نشان میدهد که اغلب آنها در مسیر تقویت همبستگی ملی حرکت کردند و همین عامل، شکست دشمن را رقم زد.
خالدی در پایان با تأکید بر تابآوری اجتماعی بهعنوان رمز پیروزی گفت: دشمن امروز به دنبال ایجاد انشقاق میان مردم و دولت است. روابط عمومی دستگاهها باید ارتباط مؤثر با مردم را تقویت کرده و دستاوردها را شفاف اطلاعرسانی کنند؛ چرا که وفاق و همدلی، همچنان مهمترین سد در برابر جنگ رسانهای دشمن است.
