راهکار شهرداری برای مقابله با ذرات معلق

به گزارش تابناک به نقل از مهر؛ سخنگوی شهرداری تهران با اشاره به سوخت بی کیفیت نیروگاه‌ها و کارخانه‌ها، گفت: بخش قابل توجهی از آلودگی پایتخت از منابع ثابت خارج از محدوده شهری در جنوب و جنوب‌شرق نشأت می‌گیرد.

عبدالمطهر محمدخانی سخنگوی شهرداری تهران، درباره موضوع آلودگی هوا اظهارکرد: ملاک عمل همه دستگاه‌ها در حوزه آلودگی هوا باید قانون باشد، قانون هوای پاک به‌صورت شفاف خط‌مشی، وظایف و تکالیف هر یک از مجموعه‌ها را مشخص کرده و شهرداری تهران نیز خود را موظف به اجرای دقیق این قانون می‌داند.

محمدخانی با بیان اینکه آلودگی هوا یک مسئله صرفاً اداری یا شعاری نیست، افزود: ما علاوه بر مسئولیت مدیریتی، به‌عنوان شهروندان همین شهر نیز مستقیماً با تبعات آلودگی هوا درگیر هستیم. این موضوع برای خود من نیز یک مسئله شخصی و خانوادگی است و به همین دلیل، کاهش آثار آلودگی هوا از دغدغه‌های جدی مدیریت شهری محسوب می‌شود.

وی با اشاره به تکالیف مشخص شهرداری در قانون هوای پاک تصریح کرد: در این قانون چند وظیفه روشن بر عهده شهرداری‌ها گذاشته شده که از جمله آنها می‌توان به توسعه مراکز معاینه فنی، گسترش فضای سبز و توسعه حمل‌ونقل عمومی اشاره کرد. در تمامی این حوزه‌ها، شاخص‌ها و اعداد و ارقام کاملاً مشخص است و شهرداری تهران بار‌ها گزارش عملکرد خود را به‌صورت شفاف منتشر کرده است.

سخنگوی شهرداری تهران ادامه داد: گزارش اقدامات انجام‌شده، به‌صورت مستند و قابل ارزیابی، در خروجی‌های رسمی، خبرگزاری‌ها و سایت‌های شهرداری تهران موجود است و به‌روشنی نشان می‌دهد که مدیریت شهری در ابتدای این دوره چه وضعیتی را تحویل گرفته و امروز چه تغییراتی ایجاد شده است. در این زمینه، بحث استفاده تبلیغاتی یا شعار مطرح نیست، بلکه مستندات و آمار‌ها گویای عملکرد شهرداری است.

محمدخانی با اشاره به اقدامات صورت‌گرفته در حوزه حمل‌ونقل عمومی اظهار کرد: می‌توان گفت در حوزه حمل‌ونقل عمومی، به‌ویژه در بخش اتوبوسرانی و به‌طور خاص در توسعه حمل‌ونقل برقی، اقدامات تحولی و کم‌سابقه‌ای انجام شده است. امروز تهران در میانه یک تحول جدی و حتی می‌توان گفت یک انقلاب در حمل‌ونقل عمومی قرار دارد.

وی افزود: در آغاز این دوره مدیریت شهری، کمتر از هزار دستگاه اتوبوس فعال و شاغل در سطح شهر وجود داشت، اما اکنون این تعداد به بیش از سه هزار دستگاه افزایش یافته است. برنامه‌ریزی شده تا پایان این دوره، تعداد اتوبوس‌های فعال به حدود ۴۵۰۰ دستگاه و حتی بیشتر برسد.

سخنگوی شهرداری تهران تأکید کرد: اولویت اصلی شهرداری در توسعه ناوگان حمل‌ونقل عمومی، حرکت به سمت حمل‌ونقل پاک و برقی است و این مسیر با جدیت در حال پیگیری است.

توسعه همزمان حمل‌ونقل عمومی و برقی، راهبرد میانبر شهرداری برای مقابله با آلودگی هواست

سخنگوی شهرداری تهران با تأکید بر اینکه راهبرد مدیریت شهری در حوزه کاهش آلودگی هوا، توسعه همزمان حمل‌ونقل عمومی و حمل‌ونقل برقی است، گفت: این رویکرد در واقع یک راهبرد میانبر محسوب می‌شود؛ به این معنا که هم‌زمان هم زیرساخت حمل‌ونقل عمومی توسعه پیدا می‌کند و هم این توسعه بر پایه وسایل نقلیه برقی انجام می‌شود، به‌طوری‌که گویی دوبار به مقابله با آلودگی هوا می‌رویم.

محمدخانی با اشاره به اقدامات انجام‌شده از سوی شهرداری تهران افزود: در این زمینه، شهرداری تهران به‌صورت مفصل وظایف خود را انجام داده است. اگر شرایط کنونی آلودگی هوا تا این اندازه نگران‌کننده نبود، شاید می‌شد با اطمینان بیشتری از یک کارنامه درخشان سخن گفت، اما واقعیت این است که وضعیت موجود، حاصل مجموعه‌ای از عملکرد‌ها و تصمیمات در سطحی فراتر از مدیریت شهری است.

وی ادامه داد: اگر فهرست دستگاه‌ها، سازمان‌ها و مجموعه‌هایی که طبق قانون مکلف به اقدام در حوزه آلودگی هوا هستند را کنار هم قرار دهیم، مشخص می‌شود که طیف گسترده‌ای از اقدامات باید انجام می‌شد که بخشی از آنها هنوز محقق نشده است. برخی از این تکالیف حتی ممکن است نیازمند ورود دستگاه قضائی در قالب رسیدگی به ترک فعل باشد.

سخنگوی شهرداری تهران با اشاره به ناهماهنگی‌های بین‌دستگاهی تصریح کرد: بخشی از مشکلات موجود به ناهماهنگی میان دستگاه‌ها و مجموعه‌های مختلف بازمی‌گردد که متأسفانه در عمل رقم خورده است. این مسئله ما را دوباره به همان ایده اصلی و همیشگی در مدیریت شهری می‌رساند؛ یعنی ضرورت تحقق «مدیریت واحد شهری».

محمدخانی گفت: اگر قرار است موضوعاتی مانند ترافیک، آلودگی هوا و سایر مسائل کلان شهر تهران بر عهده مدیریت شهری گذاشته شود، به همان میزان باید اختیارات، ابزارها، مسئولیت‌ها و تکالیف نیز در یک بستر واحد در اختیار مدیریت شهری قرار گیرد. این اتفاق در حال حاضر به‌طور کامل محقق نشده است.

وی افزود: امروز شهرداری تهران پاسخگوی طیف وسیعی از مطالبات شهروندان است، در حالی که مسئولیت قانونی همه آن مطالبات بر عهده مدیریت شهری نیست. این به‌معنای شانه خالی کردن از مسئولیت‌ها نیست؛ چراکه تأکید شهردار محترم تهران از نخستین روز آغاز مسئولیت، همواره بر پذیرش مسئولیت و پاسخگویی بوده است.

سخنگوی شهرداری تهران خاطرنشان کرد: تجربه‌های موفقی از این مدل مسئولیت‌پذیری و مدیریت یکپارچه در گذشته وجود داشته است؛ از جمله در حوزه آسیب‌های اجتماعی که با هماهنگی میان دستگاه‌ها، نتایج قابل توجهی حاصل شد. تحقق چنین الگو‌هایی می‌تواند در حل مسائل پیچیده‌ای مانند آلودگی هوا و ترافیک نیز مؤثر باشد.

اهمیت مدل قرارگاهی و همکاری بین دستگاه‌ها

سخنگوی شهرداری تهران با بیان اینکه در زمینه مدیریت آسیب‌های اجتماعی، شهرداری تهران همیشه فراتر از وظایف قانونی خود عمل کرده است، گفت: در موضوع برخورد با آسیب‌های اجتماعی، شهرداری جزو سه یا چهار نهاد اول هم نباشد، تکالیف قانونی باید انجام شود. با این حال، شهرداری قرارگاه تأسیس کرد، سایر مجموعه‌ها را دعوت کرد و محوریت کار را پذیرفت. شهردار تهران نیز به‌طور مستمر جلساتی برگزار کرد تا بتوانیم به نقطه‌ای برسیم که مسائل مرتبط با معتادان متجاهر و برخی از مصادیق پررنگ آسیب‌های اجتماعی در شهر تا حد زیادی مدیریت شود.

محمدخانی ادامه داد: همین مدل قرارگاهی و هم‌افزایی بین‌بخشی راهکاری است که تا تصویب قانون جامع مدیریت واحد شهری قابل استفاده است. خبر دارم که این قانون هنوز در مجلس در حال پیگیری است و تا آن زمان، تنها راه حل عملی، اجرای همین مدل همکاری بین دستگاه‌ها است.

سخنگوی شهرداری تهران تصریح کرد: به‌جای ایجاد اختلاف در رسانه‌ها یا نامه‌نگاری‌های طولانی مدت، کافی است دور یک میز بنشینیم و مسائل را مستقیماً حل و فصل کنیم. این موضوع در همه مسائل پیچیده کلان‌شهری، مانند آلودگی هوا، صدق می‌کند؛ مسائلی که راه‌حل‌های کوتاه‌مدت و سطحی نمی‌تواند آنها را برطرف کند.

وی با تأکید بر پیچیدگی مسائل کلان‌شهر‌ها گفت: راهکار واقعی این مسائل، راه‌حل‌های بلندمدت و ساختاری است. به عنوان مثال، پروژه‌ای حداقل ۱۲ ساله لازم است تا بتواند به‌طور واقعی و بدون شعارزدگی، موضوع را حل کند. موانع کاملاً مشخص هستند و بخشی از آنها به سوخت بی‌کیفیت و منابع ثابت تولیدکننده آلودگی، مانند سوختی که کارخانه‌ها و نیروگاه‌ها در اطراف تهران استفاده می‌کنند، بازمی‌گردد.

محمدخانی تأکید کرد که همکاری بین‌بخشی، مدیریت قرارگاهی و اجرای مدل‌های هم‌افزا تنها مسیر عملی برای کنترل آسیب‌های اجتماعی و کاهش تبعات زیست‌محیطی در تهران تا زمان تصویب قانون جامع مدیریت واحد شهری است.

منابع اصلی آلودگی تهران هستند

سخنگوی شهرداری تهران با اشاره به سوخت بی کیفیت نیروگاه‌ها و کارخانه‌ها در اطراف تهران گفت: موضوع بسیار ساده است؛ سوختی که در نیروگاه‌ها و کارخانه‌ها استفاده می‌شود، آلایندگی ایجاد می‌کند بخشی از مازوت که نیروگاه‌ها و کارخانه‌ها مصرف نمی‌کنند، جایگزین آن گازوئیل می‌شود که میزان آلایندگی پایین‌تری دارد. اما حتی گازوئیل‌هایی که در حال حاضر مصرف می‌شوند، چند ده تا چند صد برابر میزان استاندارد است. این یک واقعیت تلخ است که باید به آن توجه کرد.

سخنگوی شهرداری تهران در ادامه توضیح داد: این موضوع به‌خصوص در فصل سرد سال که مصرف سوخت‌های ثابت برای گرمایش افزایش می‌یابد، شدت می‌یابد. برخی معتقدند که علت افزایش آلودگی ترافیک خودروهاست، اما واقعیت این است که میزان استفاده مردم از خودرو‌های شخصی در فصل سرد نسبت به فصل گرم تغییر فاحشی ندارد. بنابراین، عامل اصلی آلودگی منابع ثابت سوختی مانند مازوت و گازوئیل است.

محمدخانی در بخش دیگری از سخنان خود گفت: منابع متحرک مانند خودرو‌ها و اتوبوس‌ها نیز سهم قابل توجهی در آلودگی دارند و هیچ شکی در این نیست. به همین دلیل توسعه حمل‌ونقل عمومی برقی و مراکز معاینه فنی برای کنترل آلایندگی این منابع، همچنان یکی از راهکار‌های اصلی شهرداری است. اما اثر منابع ثابت سوختی را نباید نادیده گرفت؛ این واقعیت وضعیت آلودگی هوای تهران است.

منشأ اصلی آلودگی تهران، منابع ثابت در جنوب و جنوب‌شرق است

سخنگوی شهرداری تهران با تشریح منشأ آلودگی هوای پایتخت گفت: اعدادی که پیش‌تر ارائه شد، میزان آلایندگی خود سوخت‌ها را نشان می‌دهد؛ یعنی مقدار گوگرد و سایر مواد آلاینده موجود در مازوت، گازوئیل و سایر سوخت‌ها.

محمدخانی افزود: نکته مهم دیگر این است که اگر نقشه آلودگی را بررسی کنیم، منشأ یا تراکم آلایندگی در روز‌هایی که آلودگی بسیار بالا است، عمدتاً خارج از مرز‌های شهر تهران، به‌ویژه در مناطق جنوبی و جنوب‌شرق تهران قرار دارد. این نشان می‌دهد که بخش قابل توجهی از آلودگی پایتخت از منابع ثابت خارج از محدوده شهری نشأت می‌گیرد.

وی ادامه داد: اگر قرار بود منابع متحرک مانند خودرو‌ها به‌طور یک‌به‌یک آلودگی را ایجاد کنند، باید تراکم آن در اتوبان‌ها، نقاط مرکزی شهر و مناطق پرترافیک دیده می‌شد. اما واقعیت این است که در همان روز‌های بسیار آلوده، بیشترین تراکم آلایندگی در نقشه، خارج از محدوده شهر تهران و به خصوص در جنوب و جنوب‌شرق پایتخت مشاهده می‌شود.

محمدخانی با تأکید بر اهمیت شناخت دقیق منشأ آلودگی گفت: این داده‌ها نشان می‌دهد که در برنامه‌ریزی برای کاهش آلودگی هوا، نمی‌توان تنها بر منابع متحرک تمرکز کرد و باید سیاست‌گذاری‌ها به سمت کنترل منابع ثابت خارج از شهر نیز گسترش یابد.