خبرگزاری مهر، گروه استانها: با نزدیک شدن به بلندترین شب سال، آئین سنتی و دوستداشتنی یلدا در سایه سنگین تورم قرارگرفته است. بررسیهای میدانی خبرنگار مهر نشان میدهد که قدرت خرید برای تأمین اقلام اصلی این شب بهشدت کاهشیافته و خانوادهها مجبور به حذف یا جایگزینی اقلامی هستند که نماد شادی و دورهمی هستند. این گزارش به بررسی تأثیر مستقیم تورم بر مهمترین جشن زمستانی میپردازد.
گزارشهای میدانی از بازار حاکی از افزایش چشمگیر قیمت و نوسانات قیمت اقلام اساسی این جشن، بهویژه هندوانه، انار و آجیل است. افزایشی که اگرچه کسبه را به جبران کسادی ماههای گذشته امیدوار کرده، اما فشار مضاعفی بر دوش خانوارها، بهویژه اقشار متوسط و کمدرآمد، وارد آورده است.
سفره یلدایی رنگباخته؛ از هندوانه تا پسته گرفتار تورم
هرساله با فرارسیدن آذرماه، شور خرید بر بازار حاکم میشود، اما امسال این شور با نگرانیهای مالی درهمآمیخته است. وضعیت اقتصادی حاکم بر جامعه، تعریف شب یلدا را برای بسیاری از خانوادهها تغییر داده و نیاز به صرفهجویی در خریدهای غیرضروری را به یک اولویت تبدیل کرده است.
میوههای سنتی یلدا که نماد فراوانی و برکت هستند، بیشترین تأثیر را از نوسانات فصلی و ساختاری بازار پذیرفتهاند. هندوانه امسال با افزایش قیمت محسوسی مواجه شده است. کاهش میزان بارندگی در فصل کاشت و برداشت، افزایش هزینههای تولید و … دلایل این روند هستند. این امر باعث شده تا برخی خانوادهها هندوانه را از سفره یلدا حذف کنند. انار، بهعنوان نماد سرخی و طراوت، قیمت هر کیلوگرم درجهیک آن، در برخی مناطق به بیش از ۱۰۰ هزار تومان نیز رسیده است.
آجیل و پسته؛ کالای لوکسشده و حذفشده از سبد خرید
بزرگترین ضربه به سبد خرید شب یلدا از سوی آجیل و پسته واردشده است. این اقلام که جزو سنت دیرینه محسوب میشوند، اکنون به دلیل ساختار پیچیده قیمتگذاری و وابستگی به ارز، به کالاهایی لوکس تبدیلشدهاند. بسیاری از خانوادهها مجبور شدهاند میزان خرید آجیل را کاهش دهند و بهجای خرید مخلوطهای گرانقیمت، تمایل به خرید تخمهکدو و آفتابگردان دارند.
امیدواری فروشندگان؛ انتظار برای جبران رکود
در مقابل نگرانی مصرفکنندگان، فعالان بازار و فروشندگان، نگاهی محتاطانهتر دارند. بسیاری از آنها ماههای پاییز را به دلیل کاهش قدرت خرید و رکود در فروش محصولات سنتی، بهعنوان دورهای زیانده تلقی میکنند. شب یلدا برای این کسبه، آخرین فرصت طلایی برای جبران سود ازدسترفته تا پیش از عید نوروز قلمداد میشود.
آقای محمدی یک میوهفروش در بازار کرج میگوید: «ما خودمان هم از گرانی مواد اولیه خسته شدهایم، اما هزینههای ما برای حملونقل و نگهداری هم بالا رفته است. بهای کرایه مغازه و کارگر هم افزایشیافته است. بااینحال، مردم هیچگاه سنت یلدا را فراموش نمیکنند. انتظار داریم در امروز که منتهی به شب یلداست، حجم فروش بالا برود و بخشی از زیانهای ما جبران شود.»
آقای سعیدی فروشنده جوانی که لبنیاتفروشی دارد میگوید: «گرانیها بیداد میکند و در اینیک ماه اخیر رکورد زده، تهیه شیر، از ۵۰۰ کیلو به نصف رسیده و حاصل آن کاهش درآمد است که مجبوریم برای امر معاش زندگی تعداد کارگران مغازه را به حداقل برسانیم!»
وی علت گرانیهای این حوزه را افزایش نرخ نهادههای دامی عنوان میکند و اذعان دارد با این شرایط بسیاری از دامداریها حرفه و کار خود را تعطیل میکنند.
خانم سلیمی که برای خرید مایحتاج زندگی به بازار کرج آمده با ابراز تأسف از افزایش قیمت کالاهای اساسی میگوید: «باید غزل خداحافظی را با مرغ و گوشت و لبنیات و برنج و حتی تخممرغ که محصول ارزانی بود، بخوانیم! علاوه بر آن دیگر هزینههای زندگی از قبیل برق، آب، گاز، تلفن و ایاب و ذهاب و لوازمالتحریر فرزندانم هست که امیدوارم مسئولان برای رفع این مسائل چارهاندیشی کنند.»
خانم اسدی دراینباره میگوید: «امروز برای خرید تخممرغ به بازار آمدم، در برخی مغازهها هر یک عدد تخممرغ به قیمت ۹ هزار تومان و در برخی به قیمت ۱۱ هزار تومان فروخته میشود. با این روند قطعاً به سراغ هندوانه و آجیل شب یلدا هم نمیروم، هرچند سیب و نارنگی را یکی از میوهفروشیهای سیار کیلویی ۷۵ هزار تومان میفروخت، با این وضعیت قیمت مغازهها بالاتر است.»
اجرای طرح نظارتی ویژه شب یلدا در استان البرز
کوروش مرادی، معاون نظارت و بازرسی سازمان صنعت، معدن و تجارت استان البرز در گفتوگو با خبرنگار مهر از طرح ویژه نظارت بر بازار شب یلدا با حضور گسترده بازرسان در سطح استان خبر داد.
وی اظهار کرد: بهمنظور ایجاد آرامش در فضای جامعه، پیشگیری از تخلفات صنفی و کنترل بازار در ایام ملی و مذهبی ازجمله شب یلدا، اجرای طرح نظارتی ویژه از ۱۷ آذرماه در دستور کار قرارگرفته است.
معاون نظارت و بازرسی صمت البرز افزود: در این طرح، ۶۰ تیم متشکل از ۱۲۰ بازرس در دو شیفت صبح و بعدازظهر بهصورت گسترده در سطح استان فعال هستند تا بر کالاهای حساس و پرمصرف این ایام نظارت ویژه داشته باشند.
مرادی با اشاره به همکاری دستگاههای مختلف در این طرح، گفت: هشت دستگاه اجرایی ازجمله اداره کل تعزیرات حکومتی، دانشگاه علوم پزشکی، اداره کل استاندارد، دامپزشکی، پلیس امنیت اقتصادی، بسیج اصناف و اتحادیههای صنفی در قالب گشتهای مشترک و مستقل در بازار حضور دارند تا قیمت، کیفیت، کمفروشی، گرانفروشی و احتکار را موردبررسی قرار دهند.
وی تصریح کرد: با هماهنگی انجامشده با اداره کل تعزیرات، پروندههای متخلفان در کوتاهترین زمان رسیدگی و احکام لازم صادر میشود تا زمینه تکرار تخلف از بین برود.
شناسایی ۱۳۴ تخلف؛ در کنار مردم و اصناف هستیم
به گفته معاون نظارت و بازرسی صمت البرز، طی یک هفته گذشته بیش از ۵۱۰ واحد صنفی بازرسی و ۱۳۴ مورد تخلف شناسایی و به تعزیرات حکومتی معرفیشدهاند.
این مسئول با تأکید بر اینکه در بازار وفور کالا وجود دارد و کمبودی احساس نمیشود، خاطرنشان کرد: مردم در صورت مشاهده هرگونه تخلف میتوانند از طریق سامانه ۱۲۴ موضوع را گزارش دهند تا در اسرع وقت بررسی شود.
مرادی متذکر شد: در کنار مردم و اصناف هستیم تا از بروز تخلفات جلوگیری شود؛ اصناف منصف همیشه همراه نظام و مردم هستند، اما با معدود افرادی که قصد سوءاستفاده دارند، قاطعانه برخورد خواهیم کرد.
افزایش عرضه اقلام شب یلدا در بازارهای کرج؛ نظارت ویژه تا پایان امشب ادامه دارد
سعید صفری، مدیرعامل سازمان ساماندهی مشاغل شهری و فرآوردههای کشاورزی شهرداری کرج در گفتوگو با خبرنگار مهر از افزایش چند برابری تأمین اقلام پرمصرف شب یلدا در بازارهای روز این شهر خبر داد و گفت: تمامی غرفه داران موظف به رعایت نرخهای مصوب و ابلاغی هستند.
وی اظهار کرد: اصناف و غرفه داران بازارهای روز کرج در آستانه شب یلدا، اقلام پرمصرف ازجمله مرغ، گوشت، ماهی، میوه، ترهبار و آجیل را به میزان چند برابر روزهای عادی برای فروش تأمین کردهاند.
مدیرعامل سازمان ساماندهی مشاغل شهری و فرآوردههای کشاورزی شهرداری کرج افزود: سایر کالاها نیز با کاهش پنجدرصدی نسبت به قیمت مصرفکننده عرضه میشوند و مشکل خاصی در تأمین و توزیع کالا در سطح شهر وجود ندارد.
صفری با اشاره به برنامههای نظارتی ویژه، گفت: از یک هفته قبل، اطلاعرسانی لازم به تمام غرفه داران انجامشده و تیمهای مشترک نظارتی شامل دستگاههای صمت، تعزیرات حکومتی، جهاد کشاورزی، سازمان ما و بهداشت تا پایان ۳۰ آذرماه در سطح بازارهای کرج فعال خواهند بود.
وی بابیان اینکه مجموع بازارها و غرفههای زیرمجموعه این سازمان حدود ۳۰۰ غرفه است، اظهار کرد: این رقم شاید تنها پنج درصد از کل اصناف مرتبط با اقلام پرمصرف شهر مانند میوهفروشیها، قصابیها، مرغ فروشیها و آجیلفروشیها را تشکیل دهد، اما سهم مهمی در تأمین نیاز قشر متوسط و ضعیف جامعه دارد.
مدیرعامل سازمان ساماندهی مشاغل شهری و فرآوردههای کشاورزی شهرداری کرج درباره قیمت برخی اقلام در بازارهای شهرداری کرج، گفت: در آستانه شب یلدا، هر کیلو انار ۱۱۴ هزار تومان، هندوانه ۲۸ هزار تومان، خرمالو ۹۸ هزار تومان و ازگیل ۹۹ هزار تومان عرضه میشود که نرخها کنترلشده و ابلاغی هستند و غرفه داران اجازه تغییر قیمت ندارند.
صفری افزود: متأسفانه برخی محصولات تحت تأثیر نرخ دلار دچار نوسان شدهاند که در قدرت خرید مردم اثرگذار است، اما تلاش میکنیم با مدیریت عرضه، فشار قیمتی را کاهش دهیم.
وی گفت: در حال حاضر، ۱۵ بازار روز در کرج فعال است که سه بازار توسط بخش خصوصی، دو مورد بهعنوان پایانه پخش عمده مرغ استان البرز فعالیت دارد و یک بازار نیز، ویژه مشاغل خانگی بانوان بیسرپرست است و ۹ بازار دیگر مستقیماً زیر نظر سازمان اداره میشوند.
مدیرعامل سازمان ساماندهی مشاغل شهرداری کرج با اشاره به سازوکار رسیدگی به شکایات مردمی، افزود: ثبت شکایات از طریق سامانه ۱۳۷ شهرداری انجام میشود، ضمن اینکه هر ۱۵ روز یکبار، کمیته انضباطی مصوب شورای شهر تخلفات را بررسی و در صورت لزوم، پروندهها را به اداره تعزیرات ارجاع میدهد.
تشدید نظارت بر بازار شب یلدا در ساوجبلاغ؛ ثبت بیش از ۵۰ مورد تخلف صنفی
جواد صادقلو، فرماندار شهرستان ساوجبلاغ در گفتوگو با خبرنگار مهر، از تشدید نظارتها و گشتهای بازرسی در آستانه شب یلدا خبر داد و گفت: در جریان این بازرسیها بیش از ۵۰ مورد تخلف صنفی در سطح شهرستان ثبتشده است.
وی عنوان کرد: بازرسی از سطح بازار در قالب پنج تیم، بهصورت گشتهای صبح و عصر از ۲۲ آذرماه آغازشده و تا سوم دیماه ادامه خواهد داشت.
فرماندار ساوجبلاغ افزود: هدف از اجرای این طرح، کنترل قیمتها، تنظیم بازار و جلوگیری از تخلفات احتمالی است و در صورت مشاهده هرگونه تخلف، بدون مسامحه با متخلفان برخورد قانونی خواهد شد.
صادقلو از شهروندان خواست در صورت مشاهده تخلف، موضوع را از طریق سامانههای نظارتی مربوط به اطلاع مراجع ذیربط برسانند تا رسیدگی لازم انجام شود.
تقابل سنت و اقتصاد
ریشههای تورم به عواملی همچون افزایش نرخ دلار و طلا، هزینههای تولید و حملونقل، شوک هزینههای نهادهها، افزایش دستمزد نیروی کار، احتکار و… بازمیگردد. هرچند دولت تلاشهایی برای کنترل بازار شب یلدا از طریق بازرسیهای تعزیراتی، اصناف، صمت و سایر دستگاههای ذیربط دارد، اما تأثیر تورم ساختاری در بازار شب یلدا مشهودتر از هر زمان دیگری است، چراکه اقلام شب یلدا، به دلیل تقاضای بالای در زمان محدود، مستعد تورم هستند.
شب یلدا امسال، جشن تقابل سنت و اقتصاد خواهد بود. درحالیکه بازاریان به دنبال حفظ سود و جبران ضرر هستند، تصمیمگیری برای خرید اقلام لوکستر و سنتی، برای بسیاری از خانوادهها به یک چالش جدی تبدیلشده است.
آمارها نشان میدهد که خانوادههای البرزی در حال اولویتبندی هستند؛ میوههای اصلی مانند پرتقال و سیب که قیمت کمتری دارند جایگزین اقلام لوکستر شدهاند. سفره یلدا کوچکتر شده، اما روح آن همچنان زنده است.
این وضعیت، لزوم نظارت دقیقتر مسئولان استان بر مقابله با گرانی، کمفروشی، احتکار، زنجیره تأمین، حمایت مستقیم از کشاورزان برای کاهش هزینههای نهادهها و جلوگیری از موجهای قیمتی غیرمنطقی در آستانه مهمترین جشن باستانی کشور را دوچندان میکند تا این سنت دیرینه به دلیل فشار اقتصادی، برای نسلهای آینده کمرنگ نشود.
