اکالیپتوس و سلامت تنفسی؛ کدام افراد از مصرف اکالیپتوس پرهیز کنند؟

به گزارش بهداشت نیوز، با فرا رسیدن فصل سرما و افزایش بیماری‌های تنفسی، استفاده علمی از ترکیبات گیاهی با اثرات ضدالتهاب و ضدویروس اهمیت ویژه‌ای پیدا می‌کند. دکتر «غزاله مصلح»، متخصص داروسازی سنتی و عضو هیات علمی دانشکده داروسازی، در ادامه ما را با مهم ترین نکات استفاده از اکالیپتوس آشنا می کند.

او با بیان اینکه گیاه «اکالیپتوس» (Eucalyptus globulus) دارای ترکیبات فعالی مانند «اوکالیپتول» است که بیش از ۸۰درصد روغن فرار آن را تشکیل می‌دهد، گفت: این گیاه اثرات دارویی گسترده‌ای بر دستگاه تنفسی دارد و مطالعات بالینی نشان می‌دهد این ترکیبات می‌تواند التهاب مسیرهای تنفسی فوقانی را کاهش دهند، ترشح مخاط را کنترل کند و اثرات آنتی‌میکروبی و ضدویروس بر برخی ویروس‌ها و باکتری‌ها داشته باشد.

به گفته این عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شیراز، استفاده از بخور اکالیپتوس به صورت استنشاق دو تا سه قطره روغن در آب جوش، اسانس استاندارد یا محصولات دارویی موضعی، می‌تواند در کاهش علائم سرماخوردگی، گرفتگی بینی و سرفه‌های خفیف مؤثر باشد؛ با این حال، این گیاه برای همه افراد مناسب نیست و مصرف نادرست یا غلیظ آن می‌تواند خطرناک باشد.

ممنوعیت استفاده از اکالیپتوس در نوزادان و کودکان استادیار دانشگاه علوم پزشکی شیراز مصرف مستقیم اسانس غلیظ اکالیپتوس را برای کودکان زیر دو سال، ممنوع خواند و افزود: به ویژه در موارد مسمومیت، حتی چند قطره از روغن اکالیپتوس می تواند موجب تهدید حیات کودک شود که در چنین مواردی بروز علائمی مانند افت فشار خون، اختلالات گردش خون و خفگی هشدار دهنده است.

دکتر مصلح تاکید کرد: از استعمال موضعی محصولات حاوی روغن اکالیپتوس بر روی صورت نوزادان و کودکان کوچک پرهیز شود، زیرا می‌تواند منجر به «اسپاسم گلوتال» یا برونش، حملات شبیه آسم یا حتی مرگ در اثر خفگی شود.

خانم ها در دوران بارداری و شیر دادن به نوزاد، اکالیپتوس مصرف نکنند عضو هیات علمی گروه داروسازی سنتی در دانشگاه علوم پزشکی شیراز همچنین استفاده از گیاه اکالیپتوس در دوران بارداری و شیر دادن به نوزادان را دیگر موارد منع مصرف این گیاه عنوان کرد.

دکتر مصلح ادامه داد: بیماران با حساسیت‌های تنفسی، افراد مبتلا به آسم شدید، بیماری‌های ریوی، التهاب دستگاه گوارش، مجاری صفراوی یا بیماری‌های شدید کبدی لازم است پیش از استفاده از گیاه اکالیپتوس، با پزشک یا داروساز مشورت کنند.

او همچنین هشدار داد: استنشاق یا مصرف مقادیر زیاد اکالیپتوس می‌تواند باعث تحریک مخاط بینی و ریه، سردرد، حالت تهوع، استفراغ یا اسهال شود.

تداخل های دارویی به گفته این عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شیراز، دیگر موردی که لازم است در مورد استفاده از اکالیپتوس از آن آگاه باشیم، تداخل های دارویی است.

او در این زمینه توضیح داد: ممکن است اکالیپتوس با داروهای تنفسی، داروهای ضدانعقاد و برخی مکمل‌ها تداخل داشته باشد، در نتیجه، قبل از استفاده منظم، مشاوره با داروساز برای ارزیابی ایمنی و جلوگیری از تداخل های احتمالی، ضروری است.

دکتر مصلح یادآور شد: اکالیپتوس یک ترکیب طبیعی با اثرات دارویی شناخته‌شده بر سلامت تنفسی است، اما مصرف آن باید بر پایه اصول علمی، در مقادیر محدود و تحت نظارت متخصصان انجام شود.