اقتصادی که نیمه پنهانش را کنار گذاشته؛ چرا زنان هنوز «هزینه» دیده می‌شوند نه «سرمایه»؟

 

در حکمرانی اقتصادی اما نگاه همچنان مردمحور و هزینه‌محور است. قوانین کار، بیمه، مرخصی‌ها، ساعات کاری و حتی زیرساخت حمل‌ونقل عمومی بر اساس الگوی مردانه طراحی شده‌اند. حضور زن، در این ساختار، یک استثناء است نه یک قاعده. همین است که امکان اصلاح ساختاری را بارها به تأخیر انداخته.

در تجربه کشورهای دیگر، نقطه شروع تغییر بسیار روشن است: به رسمیت شناختن اقتصاد مراقبتی و تبدیل آن به بخشی از استراتژی ملی رشد. ژاپن پس از سال‌ها رکود و بحران جمعیتی، مشارکت اقتصادی زنان را ــ از طریق مرخصی والدینی، ساعت کاری منعطف، مهدکودک عمومی و بیمه مراقبتی ــ به محور اصلی رشد تبدیل کرد. کانادا ارزش مالی کار مراقبتی را وارد حساب‌های ملی کرد و از آن برای طراحی سیاست‌های مالیاتی جدید بهره گرفت. در اروپای شمالی، زن نه نیروی جانبی، بلکه موتور رشد و بهره‌وری است.

 

ایران نیز با بحران مشابهی روبه‌روست: جمعیت در حال پیر شدن، کاهش نرخ باروری، مهاجرت نخبگان، و کمبود نیروی متخصص. راه‌حل این بحران‌ها بدون مشارکت زنان ممکن نیست. اقتصاد ایران نمی‌تواند با ۱۴ درصد مشارکت زنان رشد کند.

 

در جمع‌بندی این گزارش، سه ضلع بحران به‌صورت روشن قابل مشاهده است:

ورود دشوار، تبعیض ساختاری، نگاه ریسک‌محور به استخدام زنان، و سهم اندک از اشتغال ایجادشده.

بار مراقبتی، نبود زیرساخت مراقبت، نبود حمایت بیمه‌ای، و فشارهای اجتماعی که خروج از بازار کار را «طبیعی» جلوه می‌دهد.

مزرعه عظیمی از کار که اقتصاد به آن وابسته است، اما آن را نمی‌بیند، حساب نمی‌کند و برایش حمایتی قائل نیست.

در نهایت، اقتصاد ایران تا زمانی که به این سه‌ضلعی به‌عنوان یک بحران ملی نگاه نکند، امکان خروج از رکود را نخواهد داشت. نیمی از جمعیت کشور نمی‌توانند پشت درِ سیاست‌گذاری بمانند؛ نه به‌دلیل عدالت جنسیتی، بلکه به‌دلیل ضرورت اقتصادی.

 

زنان «هزینه» نیستند؛ سرمایه‌ای هستند که هر روز بدون استفاده می‌مانند.

پربیننده ترین پست همین یک ساعت اخیر