پژوهش جدید: خواب کافی می‌تواند از کودکان در برابر آسیب‌های روانی فقر محافظت کند

تحقیق جدید نشان می‌دهد که خوب کافی می‌تواند یک سپر دفاعی برای مغز کودکان باشد. مطالعه محققان دانشگاه جورجیا (UGA) روی بیش از ۸ هزار کودک ثابت کرده است که بهبود کیفیت خواب می‌تواند جلوی مشکلات و اثرات روانی فقر و حتی افکار خودکشی در کودکان را بگیرد.

خواب فقط یک استراحت ساده نیست؛ خواب یک مکانیسم بیولوژیکی برای تنظیم احساسات است. محققان UGA در پژوهشی جدید دریافتند که مشکلات اقتصادی در سن ۱۰ سالگی، پیش‌بینی‌کننده‌ای قوی برای افکار و اقدام به خودکشی در سنین ۱۱ و ۱۲ سالگی است. اما کودکانی که خواب کافی و باکیفیت داشتند، بسیار کمتر دچار این مشکلات شدند.

پروفسور «اساف اوشری» (Assaf Oshri)، نویسنده ارشد این مطالعه، می‌گوید: «خواب فقط محصول جانبی استرس نیست؛ بلکه مکانیسمی است که تعیین می‌کند آیا سختی‌ها در مغز کودکان ریشه می‌دوانند یا خیر.» به عبارت دیگر، خوابِ خوب به مغز اجازه می‌دهد تا اثرات مخرب فقر را خنثی کند.

تأثیر خواب کافی بر مغز کودکان

یکی از یافته‌های عصب‌شناسی این تحقیق، ارتباط خواب با بخشی از مغز به نام «شبکه حالت پیش‌فرض» (DMN) است. این شبکه مسئول تنظیم احساسات، خودشناسی و تشخیص تهدیدهاست. اسکن‌های مغزی نشان می‌دهد کودکانی که خواب بهتری دارند، اتصالات قوی‌تری در این شبکه عصبی دارند. این اتصالات قوی مانند ضربه‌گیر هستند و از سلامت روان کودک در برابر استرس‌های محیطی محافظت می‌کند. در مقابل، کم‌خوابی باعث اختلال در این شبکه و ناتوانی در مدیریت هیجانات می‌شود.

محققان می‌گویند خانواده‌های کم‌درآمد با چالش‌هایی روبه‌رو هستند که مستقیماً بهداشت خواب را تهدید می‌کند: این خانواده‌ها در محله‌های شلوغ یا خانه‌های کوچک زندگی می‌کنند؛ ساعات کاری غیرمعمول والدین و نگرانی‌های مالی به کودکان نیز تحمیل می‌شود. همچنین نرخ جرم و جنایت در محل زندگی این خانواده‌ها بالاتر است که سطح اضطراب را بالا می‌برد. همه این عوامل باعث می‌شود کودکان سخت‌تر به خواب بروند یا خواب منقطع داشته باشند؛ موضوعی که چرخه آسیب روانی را تکمیل می‌کند.

خبر خوب این است که برخلاف مشکلات اقتصادی که حل آنها دشوار است، اصلاح الگوی خواب در کنترل خانواده‌هاست. به گفته پژوهشگران، ایجاد روتین خواب منظم (مثل ساعت خواب ثابت و محیط آرام) یک استراتژی کم‌هزینه و بسیار مؤثر است. این مطالعه پیشنهاد می‌کند که غربالگری وضعیت خواب باید به بخشی از معاینات روتین پزشکی کودکان و برنامه‌های بهداشت مدارس تبدیل شود، زیرا اصلاح خواب می‌تواند جان هزاران کودک آسیب‌پذیر را نجات دهد.

یافته‌های این پژوهش در ژورنال Translational Psychiatry منتشر شده است.