گروه دیپلماتیک – همشهری آنلاین: اتحادیه اروپا تصمیم گرفته است ۲۱۰ میلیارد یورو از داراییهای روسیه را بهطور نامحدود توقیف کند؛ اقدامی بیسابقه که راه را برای استفاده از این منابع در حمایت مالی از اوکراین هموار میکند، اما همزمان خطر تنشهای حقوقی، اقتصادی و تلافیجویی مسکو را بهشدت افزایش داده است.
اتحادیه اروپا چه تصمیمی گرفته است؟
اتحادیه اروپا اعلام کرده داراییهای حاکمیتی روسیه در این بلوک، به ارزش حدود ۲۱۰ میلیارد یورو (۱۸۵ میلیارد پوند)، را بهطور نامحدود مسدود کند.
این تصمیم با استفاده از اختیارات اضطراری اتخاذ شده و گامی مهم در جهت استفاده از این منابع برای تقویت توان دفاعی اوکراین به شمار میرود.
چرا این تصمیم مهم است؟
پیش از این، تحریمهایی که داراییهای روسیه را مسدود نگه میداشت، هر شش ماه یکبار نیاز به تمدید داشت؛ موضوعی که امکان وتوی آن توسط دولتهای متمایل به کرملین، مانند مجارستان، را فراهم میکرد.
تصمیم جدید این خطر را از میان برداشته و مسیر استفاده پایدار از این داراییها را هموار کرده است.
موضع رسمی رهبران اتحادیه اروپا چیست؟
آنتونیو کوستا، رئیس شورای اروپا، تأیید کرده رهبران اتحادیه به تعهدی که در ماه اکتبر داده بودند عمل کردهاند؛ تعهدی مبنی بر اینکه داراییهای روسیه تا پایان «جنگ تجاوزکارانه علیه اوکراین» و پرداخت غرامت خسارتها، مسدود باقی بماند.
واکنش روسیه چه بوده است؟
روسیه تهدید کرده به اقدام تلافیجویانه دست خواهد زد.
بانک مرکزی روسیه اعلام کرده شکایتی را علیه یوروکلیر (Euroclear)، نهاد مالی مستقر در بروکسل که بخش عمده این داراییها را نگهداری میکند، در دادگاههای مسکو ثبت کرده است.
مسکو تاکید کرده اقدامات غیرقانونی یوروکلیر به توانایی بانک مرکزی روسیه در مدیریت داراییها و اوراق بهادارش آسیب زده است.
یوروکلیر چه نقشی دارد؟
یوروکلیر متولی نگهداری بخش اعظم داراییهای مسدودشده روسیه است، اما هیچ نقشی در تصمیمگیری درباره نحوه استفاده از این پولها ندارد.
سخنگوی این نهاد اعلام کرده که هماکنون با بیش از ۱۰۰ پرونده حقوقی در روسیه مواجه است.
برنامه اتحادیه اروپا برای استفاده از این داراییها چیست؟
کمیسیون اروپا هفته گذشته پیشنهاد اعطای وام ۹۰ میلیارد یورویی به اوکراین را مطرح کرد؛ وامی که با پشتوانه داراییهای مسدودشده روسیه تضمین میشود.
طبق این طرح، اتحادیه اروپا از یوروکلیر وام میگیرد و آن را به اوکراین میدهد، در حالی که مالکیت حقوقی داراییها همچنان متعلق به روسیه باقی میماند.
اوکراین تنها در صورتی ملزم به بازپرداخت این وام خواهد بود که در آینده از روسیه غرامت جنگی دریافت کند.
چرا بلژیک با این طرح مشکل دارد؟
بلژیک، که یوروکلیر در آن مستقر است، نگران سیل شکایتهای حقوقی روسیه و مصادره داراییهای بلژیکی در خاک روسیه است.
بارت دِ وِوِ نخستوزیر بلژیک، پیشتر این طرح را از اساس اشتباه خوانده و گفته بود که میتواند ناقض حقوق بینالملل و تهدیدی برای ثبات یورو باشد.
دولت بلژیک تأکید کرده بدون دریافت تضمینهای محکم از شرکای اروپایی، حاضر نیست مسئول پرداخت هزینههای چندمیلیاردی احتمالی شود.
اختلافنظرها در داخل اتحادیه اروپا بر سر چیست؟
برخی کشورها از جمله بلژیک، بلغارستان، مالت و ایتالیا تأکید کردهاند که تصمیمگیری درباره استفاده از داراییهای مسدودشده باید صرفاً در سطح رهبران اتحادیه انجام شود.
این کشورها خواستار بررسی گزینههای جایگزین مطابق با حقوق اتحادیه اروپا و حقوق بینالملل شدهاند.
در مقابل، آلمان این طرح را بهترین گزینه موجود میداند و متعهد شده است ۲۵ درصد از تضمینهای مالی مورد نیاز (۵۰ میلیارد یورو) را تأمین کند.
نقش انگلیس و آمریکا چیست؟
انگلیس که میزبان ۲۷ میلیارد یورو دارایی مسدودشده روسیه است، از این طرح حمایت میکند و انتظار دارد برخی دیگر از کشورهای گروه هفت نیز به آن بپیوندند.
مشارکت آمریکا هنوز قطعی نیست، هرچند میزان داراییهای مسدودشده روسیه در آمریکا نسبتاً محدود و حدود ۴ میلیارد یورو است.
