سرویس جهان مشرق - بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر رژیم صهیونیستی هفته گذشته، رسماً از اسحاق هرتزوگ، رئیسجمهور این رژیم، درخواست عفو در پروندههای خود را کرد. این درخواست مربوط به سه پرونده فساد است که از سال ۲۰۱۹ علیه وی مطرح شده و شامل اتهاماتی مانند رشوهخواری، کلاهبرداری و نقض اعتماد عمومی میشود و نخست وزیر این رژیم را گرفتار روند قضائی کرده است.
نتانیاهو مدعی است که این عفو در راستای منافع عمومی است و به وی اجازه میدهد تا بر چالشهای امنیتی و سیاسی پیش روی این رژیم تمرکز کند، بدون آنکه از صحنه سیاست کنارهگیری نماید. وی حتی تأکید کرده است که حاضر به پذیرش گناه خود یا ترک سیاست در ازای عفو نیست.
این درخواست بیسابقه است، زیرا عفو معمولاً پس از محکومیت نهایی صادر میشود، نه در میانه فرآیند دادرسی. نتانیاهو استدلال میکند که ادامه دادگاه منجر به شکاف در جامعه اسرائیل میشود و مانع مدیریت تهدیدهای منطقهای مانند درگیریها در غزه و یا احتمالا در آینده لبنان و ایران میگردد.
با این حال، مخالفان از جمله یائیر لاپید، رهبر اپوزیسیون، معتقدند که عفو بدون پذیرش گناه و کنارهگیری، سیستم قضایی را تضعیف کرده و نمایانگر فرار از عدالت است. نظرسنجیها نشان میدهند که بیش از ۶۰ درصد از شهروندان رژیم صهیونیستی با عفو بدون پذیرش گناه مخالف هستند.
علاوه بر این، دونالد ترامپ، رئیسجمهور منتخب ایالات متحده بارها به شکلی بی سابقه، خواستار بخشش نخست وزیر این رژیم و عفو وی شده است، که منجر به انتقادات گستردهای در رابطه با دخالت رئیس جمهور آمریکا در امور داخلی این رژیم شده است.
در حال حاضر درخواست نتانیاهو منجر به اعتراضات خیابانی و برجسته شدن مجدد شکافها در فضای سیاسی و اجتماعی این رژیم شده است، از جمله نامهای از سوی بیش از ۱۵۰۰ رهبر یهودی و اسرائیلی خارج از فلسطین اشغالی که عفو را رد کردهاند.
درخواست ناگهانی؛ آیا نتانیاهو به دنبال ایجاد بحران جدید است؟
فرضیه مطرحشده در رابطه با درخواست ناگهانی نتانیاهو برای عفو این است که نتانیاهو ممکن است درخواست عفو را با هدف ایجاد تنش جدیدی در منطقه مطرح کرده باشد. نتانیاهو سابقه بسیار آشکاری در استفاده از مسائل امنیتی برای انحراف توجه از مشکلات داخلی دارد. منتقدان بر این باورند که جنگ غزه (پس از حمله ۷ اکتبر ۲۰۲۳ حماس) تا حدی برای اجتناب از محاکمه فساد از سوی او و دولت وی طولانی شده است.
در حال حاضر، نتانیاهو تأکید میکند که عفو به وی کمک میکند تا منافع حیاتی اسرائیل و ایالات متحده در منطقه را پیش ببرد. به عقیده برخی از کارشناسان، این میتواند به معنای ادامه سیاستهای تهاجمی علیه حماس، حزبالله یا ایران باشد.
برای مثال، نتانیاهو اخیراً پس از رای شورای امنیت سازمان ملل به قطعنامه ۲۸۰۳، خواستار اخراج حماس از منطقه شده است. در صورت دریافت عفو، وی ممکن است آزادی عمل بیشتری برای اقدامات نظامی جدید، مانند تشدید درگیریها در لبنان یا غزه، داشته باشد که تنبش را افزایش دهد.
برخی تحلیلگران بر این عقیدهاند که این درخواست عمدتاً داخلی است و هدف آن حفظ قدرت در برابر اپوزیسیون و اعتراضات داخلی (مانند تظاهرات بر سر تحقیقات ۷ اکتبر) میباشد. به گفته منتقدان و مخالفان نخست وزیر رژیم صهیونیستی، این اقدام میتواند نوعی اخاذی از سیستم قضایی باشد، نه صرفاً یکدرخواست عفو ساده. به عقیده تحلیلگران مخالف نتانیاهو، در صورت رد عفو، او ممکن است برای انحراف توجه، به بحران خارجی روی آورد. مانند تشدید تنش با ایران یا فلسطینیها.
اما در طرف مقابل حامیان وی استدلال میکنند که عفو ضروری است زیرا دادگاه وی کاملا با رنگ و بوی سیاسی است و مانع رهبری مؤثر دولت برای جنگهای منطقهای در آینده نزدیک میشود. به گفته حامیان نتانیاهو، او در دو سال گذشته با رهبری تجاوزات متعدد علیه محور مقاومت در لبنان، سوریه، یمن و ایران، در جهت تامین منافع این رژیم گامبرداشته است و در این میان، کشاندن نتانیاهو به جلسات متعدد دادگاه برای پاسخ دادن به سوالات در رابطه با پروندههای وی [که البته جرم نتانیاهو در آنها به شکل کامل اثبات شده است]، تنها یک مانع بزرگ برای پیروزی این رژیم در جبهه نبرد محسوب میشود.
در مجموع، ارتباط مستقیم بین درخواست عفو و ایجاد تنش جدید اثباتشده نیست، اما ارتباط غیرمستقیم ممکن است. نتانیاهو ممکن است با عفو، قدرت خود را حفظ کند و سیاستهای خارجی تهاجمی را ادامه دهد، که منجر به تنش بیشتر شود.
فرضیه مطرحشده تا حدی منطقی است و میتوان چنین نتیجه از آن برداشت کرد. نتانیاهو سابقهای در بهرهبرداری از بحرانهای خارجی برای بقای سیاسی دارد، مانند طولانی کردن جنگ غزه برای اجتناب از حضور در دادگاه. در صورت دریافت عفو، وی ممکن است احساس امنیت بیشتری کند و تنشهایی مانند حمله مجدد به ایران یا گسترش عملیات در غزه را تشدید نماید، که به نوبه خود تنش جدیدی را در منطقه ایجاد میکند.
میتوان گفت که نتانیاهو به دنبال زدن دو نشانه با یک تیر است. در واقع شواهد اینگونه نشان میدهند که انگیزه اصلی هم مسئله داخلی و هم مسئله خارجی است: یعنی در صورت عفو، فرار از محکومیت و حفظ ائتلاف راستگرا و سپس با دستانی باز و بدون محدودیت داخلی، حرکت به سمت شروع جنگ جدید با حزب الله، یمن و ایران. و در صورت عدم پذیرش عفو به منظور حفظ قدرت نیز همین معادله مجددا برقرار خواهد بود، اما این بار یکی از اهداف اصلی از روی آوردن به ایجاد جنگ، انحراف توجهات به بحران خارجی و کاهش تمرکز بر روند قضائی خود است. یعنی اگر تنش و بهراه انداختن جنگ جدید، هدف اصلی نتانیاهو در دادن درخواست عفو از پروندههای قضائی خود نباشد، حتما یک ابزار موثر در جهت به حاشیه راندن آنها خواهد بود.
