به گزارش خبرنگار مهر، یوسف سلمانخواه عصر چهارشنبه در نشست علمی تخصصی میراث مکتوب و گردشگری به مناسبت هفته پژوهش در سازمان اسناد و کتابخانه ملی گیلان ضمن گرامیداشت هفته پژوهش اظهار کرد: میراث مکتوب ایران و گیلان گنجینهای است که نه تنها حامل تاریخ بلکه موتور محرکه آینده و فرهنگ این مرز و بوم است.
وی گفت: ایران پیش از اینکه در معماری و در قلمرو سیاسی و در هنر جای داشته باشد در کلمه، نوشتار و نسخههای خطی خلاصه میشود که ستون هویت ایرانی است همانطور که روایت ایران از نخستین خطها در شوش تا امروز امتداد یافته است.
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی گیلان تصریح کرد: در شوش و چغازنبیل نخستین الواح ثبت و کلمات شکل گرفته است تا تمدن را روایت کنند لذا دوره اشکانیان و ساسانیان اوج درخشش اندیشههای پیش از اسلام بوده است.
سلمانخواه افزود: عصر طلایی دانایی از فردوسی تا ابن سینا است که ایران را به بزرگترین مرکز تولید علم در جهان مبدل کرد و هزاران نسخه خطی در باب تاریخ، نجوم، طب و … وجود دارد که سرمایههای ارزشمندی محسوب میشوند.
وی به طبقهبندی و نظاممند شدن اسناد در دوران صفویه تا قاجار اشاره و عنوان کرد: ایران معاصر استمرار سنت مکتوب است که این مسیر با تأسیس مراکز پژوهشی، دانشگاهها، کتابخانهها و اماکن علمی میسر شده است و ایران همچنان تمدنی است که با متن تعریف میشود.
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی گیلان اضافه کرد: گیلان سرزمین روایتهای زنده است که فارغ از مناظر طبیعی همانند کوه، جنگل و باران؛ سند و کتاب و نسخه است و تاریخ در این صفحات تنفس میکند و همواره در فراخنای تاریخ مورد استناد بوده است و ظرفیتی برای گردشگری فرهنگی، آموزشی و پژوهشی است.
سلمانخواه تصریح کرد: نخستین نشانههای متون باستان در کتیبه هخامنشی و گزارشهای عاشوری آمده است و اوج شکوفایی نسخههای خطی از قرون چهارم تا هشتم بوده است.
وی افزود: رسائل مکتوب خاندان لاهیجی، میراث مکتوب سید شرف شاه از جمله آثاری است که به عنوان حافظه جهانی شناخته میشوند و مختص به یک منطقه و اقلیم نیست همچنین شاهنامه بایسنقری که در کاخ گلستان نگهداری میشود دز یونسکو به ثبت جهانی رسیده است که شکوه ادبیات فارسی و الهامبخش است.
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی گیلان به جایگاه گیلان در سفرنامههای غربی اشاره کرد و گفت: گیلان در سفرنامههای جهانی از قرن دهم میلادی دارای جایگاهی است که این متون پایهگذار گردشگری ادبی روایت محور هستند.
سلمانخواه اضافه کرد: هر سند یک مقصد و هر نسخه یک روایت و هر روایت یک مسیر گردشگری است.
وی در پایان خاطرنشان کرد: نیازمند برگزاری نمایشگاهی معتبر با همکاری کمیسیون ملی یونسکو هستیم تا این گنجینه ارزشمند در معرض دید علاقهمندان و متخصصان قرار بگیرد لذا این اقدام، حرکتی جدی و نهضتی فرهنگی در خصوص میراث مکتوب گیلکی و تالشی خواهد بود و میتواند سبب حفظ هویت فرهنگی و زمینهساز تولید آثار علمی و پژوهشی باشد.
آثار مکتوب، رونقبخش و تحولآفرین است
«علی امیری» پژوهشگر آثار مکتوب در این مراسم گفت: میراث مکتوب شامل هرگونه نوشته، چاپ سنگی، چاپ ژلاتینی، عکس، نقشه، فایل صوتی که پیاده شده است میتواند جزو آثار ماندگار کهن باشد.
وی گفت: آثار مصور نیز شامل تصویر درست، مدرن و مطلوبی برای افرادی است که دارای برداشت علمی از گردشگری فرهنگی در بافتهای تاریخی هستند.
این پژوهشگر اسناد تصریح کرد: نسخههای خطی با مفاهیم جغرافیایی تاریخی جزو منابع شاخص محسوب میشوند.
امیری افزود: آثار تاریخی جزو شناسنامههای تاریخی در نسخ خطی کهن معرفی شده است که سوژههای جذب مخاطب و رونق صنعت گردشگری محسوب میشوند.
وی در ادامه گفت: ظرفیتهای آشکار و پنهان آثار مکتوب و نسخ خطی سوژههای ناب و داغ برای گردشگران فرهنگی گیلان و ایران هستند مانند قرآنهای خطی که در امامزادههای گیلان نگهداری میشده است مانند سلسله سادات کیایی چند امامزاده کهن داریم که این قرآنها در آنجا نگهداری شده است و جزو میراث ملی مکتوب ارزشمند محسوب میشوند.
این پژوهشگر اسناد به شاخصه بصری آثار مکتوب اشاره و عنوان کرد: فردی که هیچ علم و آگاهی ندارد با نگاه به آثار بصری جذب آن شده و همین استقبال سبب سرمایه برای تحول در گردشگری محسوب میشود مانند آستان قدس رضوی که دارای آثار تذهیب ماندگار است که فرصتی برای ایجاد ارتباط مؤثر با این سرمایه غنی محسوب میشود.
