حجاریان : مردم در جنگ میهن‌دوستی کردند نه ملی گرایی

 سعید حجاریان، تئوریسین اصلاح طلب:  «میهن‌پرستی» یا «میهن‌دوستی»، با «ملی‌گرایی» تفاوت ماهوی دارد. میهن‌پرستی نوعی دلبستگیِ سرشتی است که حتی بدون وجود دولت نیز متصور است. یعنی یک قلمرو می‌تواند نزد عده‌ای واجد اهمیت باشد، و گاه مقدس محسوب شود، بی آن‌که حتی در درون آن دولتی تأسیس شده باشد. چنانکه در نظام‌های قبیله‌ای چنین است. پس، یکی دانستن «میهن‌دوستی» و «ملی‌گرایی»، چه به‌لحاظ تئوریک و چه به‌لحاظ عملی نادرست است.

 من فکر می‌کنم سیاست خارجی و اساساً محتوا‌هایی که حول این موضوع بازنشر می‌شود، تا حدی هیجانی شده‌اند. یعنی، ناگهان گزاره‌هایی تبدیل به مطالبه می‌شود که از اساس ربطی به کشوری مانند ایران ندارد، اما نفی یا حتی نقد آنها تبدیل می‌شود به گفتار ضد ایران، و یا حتی وطن‌فروشی.

 آنچه در جنگ اخیر برجسته شد میهن‌پرستی بود نه ملی‌گرایی. یعنی ما با «همبستگیِ میهن‌پرستانه» مواجه بودیم. بنابراین اگر مردم مطمئن شوند سایه جنگ دیگر بر سرشان سنگینی نمی‌کند و اوضاع به حالت عادی برگشته است، از آنجایی که میان «ملت» و «دولت» فاصله افتاده است، دوباره پرونده «ناسیونالیسم ایرانی» روی میز قرار خواهد گرفت./هم میهن