خبرگزاری مهر، گروه استانها: هستیجان، غاری در روستای هستیجان از توابع شهرستان دلیجان استان مرکزی است که این روزها بیش از همیشه نامش به گوش میرسد. اطلاعات به دست آمده از پژوهشها در غار زل هستیجان بیانگر آن است که این غار متعلق به اواخر دوره ساسانی است.
هستیجان با ۳۰۷ نفر جمعیت در ۱۵۵ کیلومتری جاده دلیجان-اصفهان قرار دارد. این روستا با قرار گرفتن در مسیر غار نخجیر، بافت تاریخی نراق، طبیعت کم نظیر جاسب و امکانات دریاچه سد ۱۵ خرداد دلیجان، شرایطی ویژه برای جذب گردشگران دارد.
غار هستیجان استان مرکزی میراثی در خطر است چرا که طی سالها آثار نوشته و گل مهرهای آن غارت و از ایران خارج شده است. به اعتقاد برخی این یکی از بزرگترین فجایع تاریخ میراث فرهنگی کشور است که تمام آثار آن به خارج از کشور غارت شده و پس از ۷۰ سال تازه در سال جاری باستان شناسان به کاوش آن پرداختهاند.
سرپرست ادارهکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایعدستی استان مرکزی در گفتگو با خبرنگار مهر، اظهار کرد: اهمیت غار هستیجان از دوره ساسانی فراتر رفته و شواهد یک دوره تاریخی قدیمیتر نیز در فصل سوم کاوشها شناسایی شده است.
حسین محمودی افزود: غار زل هستیجان واقع در محور سلفچگان و دلیجان، از جمله محوطههای باستانی ارزشمند استان مرکزی است که کاوشهای آن از سال ۱۴۰۲ با همکاری پژوهشکده باستانشناسی کشور آغاز شده و هماکنون فصل سوم کاوش در این محوطه در حال انجام است.
سرپرست ادارهکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایعدستی استان مرکزی افزود: در دو فصل نخست، آثار ارزشمندی از جمله چرمنوشتها و پوستنوشتههای ساسانی و اسناد تجاری مربوط به دوره ساسانی به خط پهلوی باستان کشف شد که برخی از آنها به کمک قلم خوشنویسی ویژهای نوشته شدهاند.
وی ادامه داد: در کاوشهای قبلی اولین قلم خوشنویسی که به گفته پژوهشگران، نخستین نمونه قلم خوشنویسی کشفشده در ایران باستان به شمار میرود نیز پیدا شد.
محمودی ادامه داد: اسناد و آثار و مهرهای مکشوفه نشانگر رونق فعالیتهای اقتصادی و اداری در این منطقه در دوران ساسانی است، بخشی از این اشیا پس از مستندسازی و مرمت، اکنون در موزه چهار فصل اراک نگهداری و بخشی از آن در موزه ملی در معرض دید عموم قرار گرفته است.
وی با اشاره به اینکه متأسفانه طی حدود هفتاد سال گذشته حفاریهای غیرمجاز در این غار انجام شده و شماری از آثار تاریخی آن به خارج از کشور منتقل شده است، افزود: بخشی از این آثار در موزهها و دانشگاههای خارجی مورد مطالعه قرار گرفته و با پیگیری وزارت میراث فرهنگی و وزارت امور خارجه، تلاشهایی برای بازگرداندن آنها به کشور در حال انجام است.
سرپرست ادارهکل میراث فرهنگی استان مرکزی همچنین بیان کرد: در فصل سوم کاوش که در بازه زمانی ۴۰ روزه در حال انجام است، تکههای پارچه بسیار قدیمی و همچنین شواهدی از دورهای پیش از ساسانی نیز به دست آمده که اهمیت تاریخی غار را دوچندان میکند.
وی ادامه داد: تیم کاوشگری شامل ۵ نفر و تعدادی کارگر است و با توجه به وضعیت کنونی غار و ریزش و مسدود بودن قسمتهای اصلی مهمی از آن، پیش بینی میشود برای کاوش غار نیاز به انجام ۲۰ تا ۳۰ فصل کاوش، با هر فصل شامل ۴۰ روز هستیم.
وی افزود: با توجه به یافتههای ارزشمند، پیشنهاد تبدیل غار هستیجان به پایگاه میراث فرهنگی و ایجاد مسیر دسترسی مناسب و سایتموزه برای بازدید عموم در دستور کار قرار گرفته است.
