به گزارش مشرق، آخرین آمار منتشرشده از سوی بانک مرکزی اسرائیل نشان میدهد که ذخایر ارزی این رژیم در پایان نوامبر ۲۰۲۵ بار دیگر کاهش یافته و به ۲۳۱.۴۲۵ میلیارد دلار رسیده است؛ رقمی که طبق گزارش روزنامه اقتصادی گِلوبز نسبت به پایان اکتبر ۵۲۹ میلیون دلار کمتر است.
این افت جدید، در شرایطی رقم میخورد که اقتصاد اسرائیل مدتهاست با بیاعتمادی بازار، تلاطم سیاسی داخلی و نگرانیهای سرمایهگذاران خارجی دستوپنجه نرم میکند.
گِلوبز مینویسد نسبت ذخایر ارزی به تولید ناخالص داخلی همچنان در سطح ۳۹.۷ درصد قرار دارد؛ عددی که به گفته تحلیلگران از اتکای بیش از حد اقتصاد اسرائیل به منابع مالی خارجی حکایت میکند، منابعی که بههیچوجه با سرعت بحرانهای روزافزون این رژیم رشد نمیکنند.
مصرف دولتی از ذخایر و نشانههای فشار مالی
به نوشته گِلوبز، اصلیترین دلیل کاهش ذخایر، عملیات دولت اسرائیل در بازار ارز بوده که حدود ۱.۰۷۵ میلیارد دلار هزینه روی دست ذخایر گذاشته است.
این افت تنها با یک تعدیل حسابداری یعنی ارزیابی مجدد داراییها به ارزش ۵۶۸ میلیون دلار کمی جبران شده و نه از طریق ورود سرمایه جدید.
گِلوبز صراحتاً تأکید میکند که این «بهبود» واقعی نیست و بیشتر یک ترفند مالی موقت است تا نشانهای از تقویت اقتصاد.
هرچند ذخایر نسبت به نوامبر ۲۰۲۴ افزایش داشته و از ۲۱۷.۱۷۴ میلیارد دلار به سطح فعلی رسیده، اما گِلوبز یادآور میشود این رشد سالانه نیز نشانهای از سلامت اقتصادی نیست؛ زیرا فشارهای بازار ارز و افت اعتماد عمومی به سیاستهای اقتصادی اسرائیل همچنان پابرجاست و حتی در حال تشدید است.
مداخله اضطراری در بازار ارز؛ از حالت احتیاطی تا اجبار
این گزارش یادآور میشود که بانک مرکزی اسرائیل در ماه ژوئن ۲۰۲۵ در میانه بیثباتیهای شدید اقتصادی ناچار شد حدود ۳۰۰ میلیون دلار ارز خارجی بفروشد.
گِلوبز مینویسد این اقدام اولین فروش جدی از زمان ماههای اولیه جنگ ۲۰۲۳ بود و نشان میدهد مداخلههای بانک مرکزی دیگر «احتیاطی» نیست، بلکه اضطراری و اجباری شده است.
پس از آغاز جنگ ۲۰۲۳، بانک مرکزی اسرائیل اعلام کرده بود که برای دفاع از شِکِل تا ۳۰ میلیارد دلار ارز خواهد فروخت، اما در عمل تنها ۸.۵ میلیارد دلار آن هم در چند هفته نخست فروش رفت که این شکاف میان وعده و عملکرد، از نگاه کارشناسان، تصویر روشنی از محدودیت ابزارهای مالی و عمق بحران در اقتصاد اسرائیل است.
تأثیر جنگ ۱۲ روزه با ایران بر پیامدهای اقتصادی
گرچه گزارش گِلوبز بهطور مستقیم به جنگ اشاره نمیکند، اما افت ذخایر ارزی اسرائیل و افزایش فشار بر بازار ارز در سال ۲۰۲۵ را نمیتوان جدا از پیامدهای جنگ ۱۲ روزه ایران و اسرائیل دانست جنگی که از ۱۳ ژوئن ۲۰۲۵ آغاز شد و در آن هم اسرائیل حملههایی انجام داد و هم با واکنشهای موشکی و پهپادی ایران روبهرو شد.
به نوشته کالکالیست، جنگ، با وجود مدتزمان کوتاه، چند اثر مهم بر اقتصاد اسرائیل گذاشت؛ افزایش ناگهانی ریسک سرمایهگذاری در اسرائیل و خروج بخشی از سرمایههای خارجی
هزینههای نظامی و امنیتی سنگین که فشار بودجه را بیشتر کرد
آسیبپذیری زیرساختها و نگرانی بازار از تکرار حملات
افزایش تقاضا برای ارز خارجی برای پوشش واردات نظامی و اضطراری
این شرایط باعث شد بانک مرکزی اسرائیل برای جلوگیری از سقوط بیشتر شِکِل بارها در بازار مداخله کند؛ مداخلاتی که دقیقاً در گزارش گِلوبز هم بهعنوان دلیل کاهش ذخایر ارزی دیده میشود.
به همین دلیل، ارتباط زمانی و مالی میان آثار جنگ و فشار بر ذخایر ارزی اسرائیل کاملاً منطقی و قابل تحلیل است. افزون بر این، تهدیدهای متقابل و احتمال درگیری دوباره با ایران همچنان سایهای سنگین بر بازارهای مالی اسرائیل انداخته و بیاعتمادی سرمایهگذاران را تقویت میکند.
