همشهریآنلاین - مجید جباری: ۷۵۰ شهر ایران زیر سایه فرونشست زمین هستند و حدود ۴۰ میلیون نفر در پهنههای فرونشستی یا اطراف آن زندگی میکنند. پدیدهای که ناشی از برداشت بیرویه از سفرههای زیرزمینی است و کلانشهرها، آثار تاریخی و زیرساختهای حیاتی کشور را تهدید میکند، حالا با سرعت نگران کنندهای رو به گسترش است.
رئیس بخش زلزله شناسی و خطرپذیری مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی با اشاره به گسترش فرونشست زمین در ایران گفت: این پدیده از اواسط دهه ۵۰ با کاهش منابع آب زیرزمینی شروع شد و اوایل دهه ۷۰ شدت بیشتری گرفت. اکنون به جز استان گیلان، همه استانها با درجات مختلف با این مخاطره مواجه هستند.
۲۵ محدوده بحرانی در خراسان رضوی
علی بیتالهی در گفتوگو با همشهریآنلاین افزود: از نظر وسعت، دشتهای خراسان رضوی بیشترین محدودههای فرونشست را دارند و بیش از ۲۵ محدوده در این استان شناسایی شده است. دشت مشهد حتی محدودههای مرکزی شهر را درگیر کرده و جمعیتی بیش از سه میلیون نفردر کنار تاسیسات صنعتی و سوخت در معرض خطر این پدیده خطرناک قرار دارند.
او با بیان اینکه فارس، کرمان، تهران و گلستان هم با نرخ بالای فرونشست زمین مواجه هستند با تاکید بر وضعیت بحرانی دشت قهرمان رفسنجان گفت: نرخ فرونشست زمین در دشت صفایی قهرمان رفسنجان به ۴۰ سانتیمتر در سال رسیده و در جنوب کرج و مناطق جنوبی تهران این عدد تا ۳۰ سانتیمتر در سال نیز گزارش شده است.
پدیده ای که شهرهای ایران را می بلعد | آخرین وضعیت فرونشست زمین در شهرهای ایران | تنها استانی که دچار فرونشست نشده است
فرونشست در ایران ۶ برابر استاندارد جهانی | ۴۲ میلیون نفر روی پهنههای فرونشست سکونت دارند | بررسی مخاطرات فرونشست در ۶۰۹ محدوده
بیت الهی به اهمیت مخاطره برای کلانشهر اصفهان اشاره کرد و افزود: فرونشست زمین بخش اعظم مساحت شهری اصفهان و شهرهای اطراف را دربر گرفته است. نزدیک به ۳ میلیون نفر در این محدوده زندگی میکنند و آثار تاریخی و بافتهای فرسوده در معرض تخریب قرار دارند.
فروچالههای گسترده در همدان و فارس
رئیس بخش زلزله شناسی و خطرپذیری مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی تصریح کرد: در کنار این مناطق، گلستان، مازندران و محدودههای ساحلی دریای مازندران و دریاچه ارومیه نیز با توسعه فرونشست مواجه شدهاند. کاهش سطح آب دریاچهها و برداشت بی رویه از منابع آب زیرزمینی به همراه شهرسازی و توسعه کشاورزی بیحساب و کتاب موجب شده است این پدیده انسانی، آثار طبیعی و تاریخی را تهدید کند.
بیتالهی همچنین به تشکیل فروریزشها و فروچالههای گسترده در استانهایی مانند همدان و فارس اشاره کرد و هشدار داد: این روند تصاعدی ادامه دارد و هنوز اقدامی برای کنترل آن انجام نشده است.
این زمین شناس در پایان گفتوگو با همشهریآنلاین درباره پیامدهای این پدیده هشدار داد: زیرساختها، بناهای تاریخی، مناطق مسکونی و صنعتی در سراسر کشور با تهدید مستقیم فرونشست مواجه هستند. ترک خوردگی سازه ها، انحراف خطوط راه آهن، آسیب به خطوط انتقال نیرو و دیگر تاسیسات شهری حالا دیگر از بحرانی قریب الوقوع خبر می دهند.
