به گزارش خبرنگار مهر محمد بینوا ظهر یکشنبه در حاشیه آئین رونمایی از پوستر فردخت در جمع خبرنگاران با اشاره به قدمت ۴۲۰۰ سال قبل از میلاد نساجی در منطقه سیلک، اظهار کرد: کاشان به واسطه پیشینه غنی در زریبافی و نساجی سنتی، نیازمند تقویت زیرساختهای تولیدی برای پاسخ به تقاضای بازارهای جهانی است.
وی ابراز کرد: قدمت نساجی در کاشان به تمدن سیلک و حدود ۴۲۰۰ سال پیش از میلاد مسیح بازمیگردد. کاوشهای باستانشناسی در تپه سیلک، از جمله کشف دسته چاقویی که طرحی از پوشش پارچهای بر روی آن نقش بسته، گواهی بر این مدعاست که ساکنان این منطقه از دیرباز با هنر پارچهبافی آشنا بودهاند.
معاون صنایعدستی اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایعدستی کاشان با بیان اینکه کاشان از قدیمالایام مهد نساجی و هنرهای وابسته به آن بوده است، تصریح کرد: اوج هنر نساجی سنتی ما در رشته «زریبافی» نمود پیدا کرده است؛ هنری که ترکیبی فاخر از طلا، نقره و ابریشم به عنوان سه عنصر گرانبهای طبیعت است.
زریبافی؛ میراث دوران صفویه
وی با اشاره به دوران شکوه این هنر گفت: اوج نساجی و زریبافی کاشان به دوران صفویه بازمیگردد. در آن زمان، پارچههای زریبافی نه تنها به عنوان لباس پادشاهان و پردههای کاخها استفاده میشد، بلکه به عنوان هدایایی نفیس از سوی ایران به پادشاهان سایر کشورها اهدا میگردید.
بینوا خاطرنشان کرد: متأسفانه در دورههای بعد، به ویژه با ورود پارچههای خارجی از کشورهایی نظیر انگلستان، نساجی سنتی ایران و کاشان دچار افول شد و بسیاری از کارگاهها تعطیل شدند، اما خوشبختانه در سالهای اخیر شاهد احیای این هنر هستیم.
وی با اشاره به ثبتهای ملی و جهانی کاشان در حوزه نساجی یادآور شد: به واسطه وجود کارگاههای فعال و پیشینه غنی، کاشان در سال ۱۳۹۷ به عنوان «شهر ملی نساجی سنتی» و در سال ۱۴۰۲ رسماً به عنوان «شهر جهانی نساجی» انتخاب شد.
معاون صنایعدستی اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایعدستی کاشان جشنواره «فردخت» را رویدادی همراستا با این عناوین جهانی دانست و گفت: این جشنواره که اکنون شش سال از عمر آن میگذرد، با حمایت بزرگان و مسئولین شهر به بلوغ رسیده و نقش مهمی در تلفیق هنر نساجی سنتی با طراحیهای مدرن ایفا میکند.
چالش تقاضا و کمبود کارگاههای تولیدی
وی با اشاره به استقبال بازار از محصولات نساجی سنتی گفت: در حال حاضر سفارشات بسیاری، بهویژه برای دستبافتههای ساده و پارچههای ابریشمی که مصارف طبی و پوشاک دارند، دریافت میکنیم. با این وجود، متأسفانه ظرفیت فعلی کارگاههای ما پاسخگوی حجم بالای سفارشات نیست و نیازمند توسعه زیرساختهای تولیدی هستیم.
«سرای زرکشها» نماد عظمت نساجی کاشان
بینوا در بخش دیگری از سخنان خود به اهمیت اماکن تاریخی مرتبط با نساجی در بازار کاشان اشاره کرد و گفت: وجود مکانی به نام «سرای زرکشها» در بازار کاشان که مختص تولید نخهای طلا و ملزومات زریبافی بوده است، قدرت و عظمت صنعت نساجی این شهر در دوره صفویه را نشان میدهد.
وی ابراز امیدواری کرد: متأسفانه این سرا در حال حاضر وضعیت نیمهمخروبهای دارد، اما امیدواریم با همت مسئولین و متولیان امر، این مکان تاریخی مرمت و بازگشایی شود تا بار دیگر صدای کار و تلاش در حوزه زریبافی و نساجی در آن طنینانداز شود.
معاون صنایعدستی اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایعدستی کاشان در پایان خاطرنشان کرد: هماکنون نمونههایی از پارچههای زریبافی فاخر تولید شده توسط هنرمندان کاشانی، بیشتر به عنوان آثار موزهای، تابلوهای نفیس و وسایل تزئینی مورد استفاده قرار میگیرد.
