یکشنبه 16 آذر 1404
Sunday, 07 December 2025
در میان اخبار نگرانکننده تغییرات اقلیمی، دانشمندان یک خبر امیدوارکننده دارند. طبق گزارش جدید سرویس نظارت جوی کوپرنیک (CAMS) اتحادیه اروپا، سوراخ لایه اوزون بر فراز قطب جنوب در سال ۲۰۲۵، کوچکترین و کوتاهمدتترین حفرهای بوده که از سال ۲۰۱۹ تاکنون مشاهده شده است. این دستاورد نشان میدهد که تلاشهای جهانی برای حذف مواد شیمیایی مخرب بالاخره درحال نتیجهدادن است.
لایه اوزون از موجودات زنده در برابر پرتوهای فرابنفش (UV) مضر خورشید محافظت میکند و به همین دلیل بسیار حائز اهمیت است. به گزارش گاردین، در سال ۲۰۲۵ حداکثر مساحت حفره لایه اوزون به ۲۱ میلیون کیلومترمربع رسید که نسبت به رکورد ۲۶ میلیون کیلومتر مربعی سال ۲۰۲۳، کاهش چشمگیری داشته است. همچنین این حفره زودتر از همیشه بسته شد که نشانهای اطمینانبخش از روند بهبودی است.
«لورنس رویل» (Laurence Rouil)، مدیر سرویس کوپرنیک، میگوید: «این پیشرفت نشان میدهد وقتی جامعه جهانی باهم متحد میشود، چه کارهای بزرگی میتوان انجام داد.»
دلیل اصلی این بهبودی، اجرای موفقیتآمیز پروتکل مونترال (۱۹۸۷) است. این توافقنامه بینالمللی، استفاده از مواد شیمیایی مخرب اوزون (مانند کلروفلوئوروکربنها یا CFCها که در اسپریها و یخچالهای قدیمی استفاده میشد) را ممنوع کرد. آمارها نشان میدهد که سطح مواد مخرب اوزون در استراتوسفر قطب جنوب نسبت به دوران اوج خود (سال ۲۰۰۰)، حدود یکسوم کاهش یافته است. اگر این پروتکل نبود، حفره امسال بسیار بزرگتر میشد.
دانشمندان هنوز درحال بررسی دقیق علت بزرگ و پایدار ماندن حفرهها در سالهای ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۳ هستند، اما مظنون اصلی فوران آتشفشان تونگا در سال ۲۰۲۲ است. این فوران بزرگ حجم زیادی بخار آب و خاکستر به استراتوسفر وارد کرد که احتمالاً در تخریب موقت اوزون نقش داشته است. اما کاهش چشمگیر اندازه حفره در سال ۲۰۲۵ نشان میدهد که اثرات آن رویداد درحال محوشدن است.
اگر همه چیز طبق برنامه پیش برود، دانشمندان پیشبینی میکنند که لایه اوزون بر فراز قطب جنوب (که نازکترین بخش است) تا حدود سال ۲۰۶۶ به سطح سال ۱۹۸۰ بازخواهد گشت و کاملاً ترمیم میشود. این امر تأثیرات مثبتی نیز بر سلامت عمومی میگذارد، زیرا مشکلات لایه اوزون با افزایش سرطان پوست، آبمروارید و آسیب به محصولات کشاورزی ارتباط مستقیم دارد.
