همشهری آنلاین - حامد فوقانی: خبرهای مرتبط با جامجهانی 2026 حاکی از آن است که فناوری جدیدی تحت عنوان «داوری تقویتشده» (Augmented Refereeing) که به مراتب پیشرفتهتر از سیستمهای قبلی است، در راه است. این سیستم نه تنها به زمان تصمیمگیری پایان میدهد، بلکه دقت داوری را تا حد کمال بالا میبرد و تجربهای بیعیب و نقص از عدالت در زمین فوتبال را به ارمغان میآورد.
مدلسازی سهبعدی کامل بدن
برخلاف سیستم SAOT که تنها نقاط خاصی از بدن بازیکن (مانند کتف، زانو و لگن) را توسط دوربینهای اپتیکال و حسگرهای داخل توپ ردیابی میکرد، سیستم داوری تقویتشده یک گام بزرگ رو به جلو برداشته است.
این فناوری با تکیه بر هوش مصنوعی (AI) پیشرفته و دید کامپیوتری (Computer Vision)، قادر است بهطور همزمان، کل حجم سهبعدی (3D Volume) بدن هر بازیکن حاضر در زمین را بازسازی و مدلسازی کند. این بدان معناست که دیگر نیازی به تکیه بر خطوط دوبعدی مشکوک یا تشخیص نقاط محدود توسط حسگرها نیست؛ بلکه نرمافزار هوش مصنوعی، مرزهای فیزیکی بازیکن را به صورت یک شیء کامل در فضای سهبعدی تشخیص میدهد.
نکته کلیدی: اگر دست یک بازیکن در آفساید باشد، هوش مصنوعی دقیقاً مرزهای سهبعدی این دست را در لحظه تماس توپ مدلسازی کرده و تصمیم را اعلام میکند. این دقت در مقیاس میلیمتری، جای هیچگونه شکی برای تیمها و هواداران باقی نمیگذارد.
خداحافظی با تأخیرهای طولانی؛ سرعت در کسری از ثانیه
یکی از آزاردهندهترین بخشهای VAR برای تماشاگران، انتظار طولانی برای مشاهده خروجی نهایی اتاق VAR است. در حالی که با چنین سیستمی، دادهها برای تصمیمگیری باید به سرورهای مرکزی منتقل شوند، فناوری ۲۰۲۶ رویکردی متفاوت دارد.
بخش حیاتی این سیستم، اجرای فرآیند پردازش دادهها در «لبه» (Edge Computing) است. به عبارت دیگر، سرورهای قدرتمند و فوقالعاده سریع پردازشگر هوش مصنوعی، مستقیماً در داخل هر یک از ورزشگاههای میزبان نصب خواهند شد.
این تغییر زیرساختی دو نتیجه مهم دارد:
- کاهش تأخیر (Latency) به حد تقریباً صفر: با حذف نیاز به ارسال دادهها به خارج از ورزشگاه و بازگشت آن، زمان پردازش و تحلیل صحنهها به کسری از ثانیه کاهش مییابد.
- اعلام فوری تصمیم: به محض وقوع صحنه، دادههای مدلسازی سهبعدی در همان لحظه تحلیل شده و تصمیم نهایی به داور وسط ارسال میشود. این یعنی سرعت عمل داوری تقویتشده با سرعت واقعی بازی همگام خواهد شد.
جذابیت برای گزارشگری و هواداران
این فناوری نه تنها برای داوران، بلکه برای تماشاگران نیز هیجانانگیز خواهد بود. به احتمال زیاد، مانند جام جهانی قطر که انیمیشنهای SAOT برای تماشاگران نمایش داده میشد، در جام جهانی ۲۰۲۶ نیز نمایش سهبعدی مدلسازی شده لحظه آفساید از طریق اسکوربوردها و پخش تلویزیونی به نمایش در خواهد آمد.
این گرافیکهای سهبعدی، که مرز دقیق آفساید را از دیدگاه هوش مصنوعی نشان میدهند، برای مخاطب عام بسیار ملموستر و جذابتر از خطوط سنتی دوبعدی خواهند بود و به افزایش اعتماد عمومی به داوری کمک شایانی میکنند.
ورود هوش مصنوعی به قلب فوتبال
جام جهانی ۲۰۲۶ به نظر میرسد نقطه عطفی برای ورود هوش مصنوعی عمیق به قلب فوتبال باشد. داوری تقویتشده نوید یک فوتبال سریعتر، عادلانهتر و به دور از جنجال را میدهد؛ جایی که دیگر کسی نمیتواند بر سر درستی خطوط آفساید اعتراض کند، زیرا خود ماشین با دقت بینظیر، عدالت را در لحظه اجرا میکند. این تحول، تجربه تماشای فوتبال را در سراسر جهان متحول خواهد کرد و انتظار میرود از این پس، توجهات بیش از پیش به عملکرد تیمها معطوف شود تا حواشی داوری.
